Tận cùng nỗi đau khi 'lá vàng' ngồi khóc 'lá xanh'

Nỗi đau của bậc sinh thành

Trong căn nhà trống huơ trống hoác, nằm chênh vênh, nép mình ở dưới đỉnh núi Puxailaileng (bản Buộc Mú, xã Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An), vợ chồng ông Xồng Pà V. (sinh năm 1965) và bà Vừ Y M. (sinh năm 1968) ngồi lặng lẽ trên chiếc giường cũ kỹ, đôi mắt thất thần nhìn vào khoảng không vô định. Căn nhà chẳng có thứ gì giá trị ngoài vài bộ quần áo sờn cũ, vài chiếc xoong nồi, bát đĩa đặt lăn lóc trong góc bếp lạnh lẽo.

Từ ngày nhận tin đứa con trai - Xồng Bá Tồng (sinh năm 1994) sa chân vào con đường tội lỗi, bị bắt vì tội vận chuyển trái phép chất ma túy và vừa bị Tòa tuyên án tử hình vào cuối tháng 3/2025 vừa qua, ông bà như chết lặng. Gió miền biên viễn thổi rít qua khe cửa, mang theo cái rét nàng Bân cắt da. Ngọn lửa bập bùng trong bếp cũng không đủ xua đi cái lạnh, ông V. co ro trong chiếc áo mỏng, đôi tay nhăn nheo run rẩy đút từng khúc củi vào bếp. Ngoài kia, mưa bụi lất phất bay, thỉnh thoảng tiếng ho khan của người vợ lại khiến không gian càng thêm quạnh quẽ…

Cơ quan chức năng tiến hành mở niêm phong tang vật thời điểm Xồng Bá Đà và Xồng Bá Tồng bị bắt

Tồng là người con thứ 5 trong 8 người con của vợ chồng ông. Mặc dù cuộc sống nghèo khó, song các con của vợ chồng ông vẫn chí thú làm ăn. Vậy mà, chỉ vì mờ mắt trước đồng tiền bất chính, con trai Xồng Bá Tồng của ông sa chân vào con đường tội lỗi, rồi nhận lấy bản án nghiệt ngã nhất. Ông không khóc, nước mắt dường như đã cạn từ ngày đứa con trai bị bắt. Người con dâu, sau khi chồng bị bắt, đã đi vào miền Nam làm công ty, bỏ lại 4 đứa con nhỏ cho vợ chồng ông V. rồi từ đó biệt tăm, không liên lạc về. Ông V. và vợ trở thành chỗ dựa duy nhất cho lũ trẻ. 4 miệng ăn trong căn nhà cũ, gánh nặng đè lên đôi vai vốn đã còng xuống vì năm tháng. Ngô, thóc trong thùng vơi dần, có những ngày, ông bà phải vất vả vào rừng để kiếm măng gùi về bán, mua gạo cầm chừng qua bữa.

Đêm xuống, ông và vợ lặng lẽ nhìn những đứa cháu đang ngủ say, chúng còn quá nhỏ để hiểu hết bi kịch của gia đình… Ông bà sợ nhất khi phải đối mặt với những đôi mắt hồn nhiên và trước câu hỏi về bố của các cháu “Bố đi đâu lâu không thấy về”… Ba đứa lớn đã biết tự lập trong sinh hoạt cá nhân cũng như học tập, đứa út năm nay mới lên 4 tuổi, đêm nào cũng đòi mẹ, đòi bố khiến lòng vợ chồng ông V. quặn thắt. Ông bà chỉ biết ôm cháu vào lòng, dỗ dành, đưa cháu vào giấc ngủ bằng những lời ru…

Bi kịch cũng bao trùm lấy mái nhà của ông Xồng Nỏ N. (sinh năm 1960), bà Lầu Y K. tại bản Buộc Mú, xã Na Ngoi, huyện Kỳ Sơn. Ông N. là anh trai ruột của ông Xồng Pà V.. Hai gia đình từ hôm nhận được thông tin về 2 người con trai mà bàng hoàng. Kể từ ngày con trai - Xồng Bá Đà (sinh năm 2000) bị tuyên án tử hình, người con dâu cũng đưa cháu về bên ngoại, để lại 2 ông bà già còm cõi với nhau. Không có cháu nhỏ bên cạnh, căn nhà bỗng trở nên hiu quạnh.

Tuổi già như chiếc lá cuối mùa, lay lắt chờ ngày rụng, nhưng ông N. và bà K. vẫn phải gắng gượng từng ngày. Xồng Bá Đà là con út của ông bà. Trong 6 người con của ông bà, có 2 người anh trai của Đà, một người hiện đang đi cai nghiện bắt buộc và một người đang chấp hành án phạt trong tù. Bây giờ, người con mà ông bà từng kỳ vọng “giữ nếp nhà” sau này, là Đà lại lún sâu vào con đường phạm pháp.

Xồng Bá Đà (bên trái) và Xồng Bá Tồng thời điểm mới bị bắt

Nhận “thồ” ma túy với tiền công 160 triệu đồng

Vào khoảng 10 giờ ngày 16/1/2024, khi Xồng Bá Tồng đang ở nhà thì người đàn ông tên Lầu Bá Pó (sinh năm 1993), trú tại xã Mường Típ, huyện Kỳ Sơn gọi điện hẹn Tồng đến nhà Pó có việc. Sau đó, Tồng điều khiển xe máy đến nhà Pó, trên đường đi thì gặp Đà (Đà là anh con bác ruột của Tồng). Qua cuộc nói chuyện, Đà đồng ý đi cùng với Tồng đến nhà Pó.

Khi hai anh em đến nơi, Pó đặt vấn đề thuê Tồng đưa 8kg ma túy đến cầu Thanh Trì (Hà Nội) với khoản tiền công 160 triệu đồng. Thấy khoản tiền công lớn, Tồng liền đồng ý. Pó cho Tồng và Đà ứng trước mỗi người 2 triệu đồng tiền công, phần còn lại sẽ thanh toán sau khi giao hàng thành công. Sau đó, hai anh em Tồng nhận bao tải chứa 8kg ma túy rồi đèo nhau bằng xe máy ra về. Trên đường đi, Tồng nói rõ với Đà về việc Pó thuê vận chuyển ma túy ra Hà Nội, xong việc mỗi người sẽ có 80 triệu đồng tiền công. Đà đồng ý nên chiều cùng ngày đã cùng với em họ đón xe khách Hà Nội để giao “hàng”. Số ma túy mang theo, cả hai bỏ vào khoang hành lý của xe khách như những túi đồ khác.

Sau nhiều giờ di chuyển, đến 4 giờ ngày hôm sau, cả hai xuống xe ở khu vực đường vành đai 3 (quận Hoàng Mai, Hà Nội). Trong lúc chờ khách đến nhận ma túy thì Tồng và Đà bị Công an tỉnh Nghệ An phối hợp lực lượng chức năng bắt giữ cùng tang vật. Từ lời khai của các đối tượng, Cơ quan chức năng tiến hành xác minh Lầu Bá Pó, nhưng người này bỏ trốn khỏi địa phương. Cơ quan điều tra đã tách hành vi của Pó để tiếp tục xác minh, truy bắt, khi nào có căn cứ sẽ xử lý sau.

Xồng Bá Đà, Xồng Bá Tồng và tang vật tại cơ quan Công an

Hối hận muộn màng

TAND tỉnh Nghệ An mở phiên tòa sơ thẩm xét xử 2 bị cáo Xồng Bá Tồng và Xồng Bá Đà về tội vận chuyển trái phép chất ma túy vào một ngày cuối tháng 3/2025. Trong suốt quá trình xét xử, cả 2 bị cáo đều thể hiện sự ăn năn, hối lỗi, thành khẩn khai báo về hành vi phạm tội. Cả 2 bị cáo đều khai, do hám lợi từ số tiền 160 triệu đồng được hứa trả khi xong việc nên dù nhận thức được hành vi vận chuyển ma túy là vi phạm pháp luật, vẫn thực hiện. Trong phần nói lời sau cùng trước HĐXX, Xồng Bá Tồng và Xồng Bá Đà đều bày tỏ sự hối hận và “xin tòa cho bị cáo cơ hội được sống để về với vợ con, gia đình…”.

Nghe tiếng khóc sụt sùi của người thân ngồi ở hàng ghế dự khán, đôi mắt của Tồng và Đà đều đỏ hoe, nước mắt lăn dài trên má. Hẳn giờ đây, cả 2 bị cáo mới thấm thía kết cục đắt giá chỉ vì không đủ bản lĩnh vượt qua sức cám dỗ từ những đồng tiền bất hợp pháp.

Bị cáo Xồng Bá Tồng và Xồng Bá Đà tại phiên tòa

Luật sư bào chữa cho bị cáo Xồng Bá Đà đưa ra nhiều tình tiết để xin giảm nhẹ hình phạt cho bị cáo này. Theo trình bày của luật sư, trong vụ án này, ngay từ đầu bị cáo Đà không trực tiếp thực hiện hành vi phạm tội. Bị cáo chỉ là người làm thuê bộc phát, thụ động. Bị cáo là người đồng bào dân tộc thiểu số, ít học nên nhận thức pháp luật hạn chế. Luật sư bào chữa mong HĐXX xem xét cho bị cáo Đà nhận được sự khoan hồng của pháp luật.

Tang vật vụ án

Xem xét toàn diện vụ án, cân nhắc các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ, HĐXX nhận thấy, dù 2 bị cáo Xồng Bá Tồng và Xồng Bá Đà thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, thể hiện các bị cáo đã thực sự thức tỉnh, hối hận về hành vi của mình. Tuy nhiên, xét thấy hành vi của các bị cáo đặc biệt nguy hiểm, vi phạm chính sách pháp luật của Nhà nước về ma túy; khối lượng ma túy lớn, bị cáo không còn cơ hội để cải tạo, giáo dục trở thành người có ích, cần phải loại bỏ vĩnh viễn ra khỏi đời sống xã hội. Vì những lẽ trên, HĐXX tuyên bị cáo Xồng Bá Tồng và Xồng Bá Đà mức án cao nhất - tử hình.

Phiên tòa kết thúc, tiếng khóc của cả bị cáo và người thân vang phòng xử án. Sự hám lợi từ ma túy đã khiến bản thân họ trả giá, chịu mức án tử hình, để lại con thơ bơ vơ, cha mẹ già yếu… Xồng Bá Tồng và Xồng Bá Đà dù có hối hận song đã quá muộn màng…

Phương Nam