Tầm nhìn của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về giáo dục đại học ở Huế

Trụ sở chính của Đại học Huế trên đường Lê Lợi. Ảnh: Ngọc Hòa

Ngày 5/3/1976, trong bối cảnh đất nước vừa trải qua cuộc chiến tranh gian khổ, ác liệt, Đại tướng đã gửi đến Viện Đại học Huế (nay là Đại học Huế), một bức thư đầy tâm huyết. Bức thư không chỉ đơn thuần là lời chúc mừng, mà còn chứa đựng tầm nhìn sâu sắc về vai trò của giáo dục trong việc kiến thiết quốc gia. Đại tướng viết: “Chúc Viện Đại học Huế góp phần xứng đáng đào tạo thế hệ mới, yêu nước và yêu chủ nghĩa xã hội, những con người phấn đấu cho Tổ quốc Việt Nam độc lập, thống nhất và xã hội chủ nghĩa giàu mạnh”. Qua những lời lẽ đầy nhiệt huyết ấy, có thể thấy được không chỉ sự quan tâm của Đại tướng đối với giáo dục, mà còn là trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc duy trì và phát huy tinh thần yêu nước. Đại tướng cũng khẳng định rằng, nhiệm vụ của Viện Đại học Huế không chỉ là cung cấp kiến thức, mà còn phải góp phần vào sự nghiệp xây dựng đất nước độc lập, thống nhất và phát triển mạnh mẽ.

Giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc định hình tư duy và phẩm chất của thế hệ trẻ. Đặc biệt, trong giai đoạn nước ta đang dần phục hồi sau chiến tranh, việc chuẩn bị, kiến tạo nền tảng giáo dục vững chắc là điều cần thiết. Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã nhìn thấy rằng, việc phát triển giáo dục và nghiên cứu khoa học là yếu tố then chốt giúp Việt Nam đạt được sự phát triển bền vững và thịnh vượng trong tương lai. Trong bối cảnh đó, Viện Đại học Huế trở thành một trong những trung tâm quan trọng trong hệ thống giáo dục đại học của nước nhà.

Tiếp đó, vào dịp Kỷ niệm 3 năm thành lập Trường Đại học Tổng hợp Huế (1976 - 1979), nay là Trường Đại học Khoa học, Đại tướng tiếp tục gửi thư khen ngợi, động viên nhà trường và đặc biệt là khuyến khích những thành tích trong nghiên cứu khoa học. Đại tướng nhắn nhủ rằng: “Mong Trường Đại học Tổng hợp Huế phát huy hơn nữa tinh thần sáng tạo, đẩy mạnh công tác nghiên cứu và giảng dạy khoa học kỹ thuật trong các mặt khác của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật ở nước ta”. Những lời động viên của Đại tướng không chỉ thể hiện sự quan tâm đối với sự nghiệp giáo dục mà còn phản ánh tầm nhìn xa, trông rộng về vai trò của khoa học và giáo dục trong thời kỳ hậu chiến, tái thiết quốc gia. Đại tướng đã đề xuất những định hướng rõ ràng cho tương lai, đề ra việc nhà trường cần xác định mục tiêu đào tạo một cách đúng đắn, không chỉ nhằm cung cấp kiến thức, mà còn phải kết hợp chặt chẽ giữa lý thuyết và thực tiễn.

Đặc biệt, khi Trường Đại học Tổng hợp Huế kỷ niệm 5 năm thành lập (1976 - 1981), Đại tướng Võ Nguyên Giáp gửi bức thư dài chúc mừng và căn dặn nhà trường về những mục tiêu quan trọng trong công tác giáo dục. Đại tướng nhấn mạnh rằng: “Xác định mục tiêu đúng đắn để xây dựng kế hoạch và quy hoạch dài hạn đào tạo, nghiên cứu khoa học, đi đôi với công tác giảng dạy, phải đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, thực hiện kết hợp giảng dạy, học tập, nghiên cứu khoa học với lao động sản xuất theo ngành nghề, gắn liền nhà trường với thực tiễn sản xuất và đời sống xã hội”. Trong bức thư này, Đại tướng không chỉ thể hiện niềm vui mừng về sự phát triển của trường, mà còn đề xuất những định hướng rõ ràng cho tương lai. Đại tướng cho rằng, việc xác định mục tiêu đào tạo một cách đúng đắn, không chỉ nhằm cung cấp kiến thức mà còn phải kết hợp chặt chẽ giữa học tập, nghiên cứu và ứng dụng. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của xã hội và nền kinh tế đang trên đà hồi phục, phát triển. Đại tướng nêu cao tầm quan trọng của nghiên cứu khoa học, khuyến khích việc thực hiện các dự án nghiên cứu gắn liền với thực tế sản xuất, lao động. Sự kết hợp này không chỉ nâng cao chất lượng đào tạo, mà còn giúp sinh viên hiểu rõ hơn về những thách thức và cơ hội trong thực tế, từ đó có thể đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

Đại tướng còn viết: “Nhiệm vụ của một trường Đại học Tổng hợp là đào tạo ra những cán bộ khoa học có trình độ cao cho các cơ sở nghiên cứu khoa học, cho việc giảng dạy ở các trường đại học và trung học chuyên nghiệp, và cho cả các lớp trên của các trường phổ thông; đồng thời đáp ứng những yêu cầu khác của sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hóa và xã hội của đất nước”. Bức thư không chỉ thể hiện sự quan tâm của Đại tướng đối với sự phát triển của nhà trường, mà còn thể hiện tầm nhìn chiến lược cho giáo dục trong thời kỳ mới. Như vậy, sự phát triển của một quốc gia không thể thiếu sự đóng góp của hệ thống giáo dục, đặc biệt là vai trò của các trường đại học trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế và xã hội của đất nước. Những cán bộ khoa học được đào tạo từ đây sẽ không chỉ cung cấp kiến thức chuyên môn, mà còn góp phần quan trọng trong việc hình thành nhân cách và tư duy khoa học của những thế hệ sau này.

Có thể thấy rằng, trong bối cảnh Việt Nam đang trên đà phát triển và hội nhập quốc tế, vai trò của các trường đại học, trong đó có Trường Đại học Tổng hợp Huế, càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Chất lượng giáo dục, nội dung đào tạo, trách nhiệm công dân và khả năng tạo ra sản phẩm khoa học ứng dụng là những yếu tố then chốt để đảm bảo rằng các sinh viên sau khi ra trường sẽ đáp ứng được nhu cầu của thị trường lao động cũng như những thách thức của thời đại. Đại tướng kêu gọi các cán bộ, giảng viên và sinh viên cần nỗ lực hơn nữa trong công tác giảng dạy và học tập, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải gắn kết giữa lý thuyết và thực tiễn, giữa nhà trường và xã hội. Những điều này không chỉ là những lời kêu gọi đơn thuần mà còn là những chỉ dẫn cụ thể cho các thế hệ tiếp theo trong việc xây dựng đất nước.

Thời gian học tập ở Trường Quốc Học và hoạt động cách mạng ở Huế đã có ảnh hưởng sâu sắc đến tư tưởng, tinh thần yêu nước và bản lĩnh cách mạng của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Những kỷ niệm, bài học và trải nghiệm trong những năm tháng đó đã giúp Đại tướng hình thành một lý tưởng cao cả, dấn thân suốt cả cuộc đời mình để cống hiến cho sự nghiệp cách mạng. Có lẽ vì thế mà Đại tướng luôn dành cho Huế một tình cảm đặc biệt trân quý, chân thành.

Những bức thư của Đại tướng Võ Nguyên Giáp gửi đến Viện Đại học Huế, Trường Đại học Tổng hợp không chỉ là một tài liệu lịch sử, mà còn là bài học quý giá cho các thế hệ sau. Qua những lời chia sẻ, động viên trong các bức thư kể trên, Đại tướng đã nêu cao vai trò của giáo dục trong thời kỳ đổi mới, kết nối hài hòa giữa lý thuyết và thực tiễn, tầm nhìn về nghiên cứu khoa học và giảng dạy, đưa ra những định hướng lâu dài về sự nghiệp giáo dục đại học trong tương lai. Đó còn là lời nhắc nhở chúng ta về trách nhiệm của giáo dục trong việc kiến thiết tương lai đất nước Việt Nam ta, những phương hướng và nhiệm vụ cần thiết, hữu ích, lâu dài trong công tác đào tạo ở bậc đại học. Những giá trị mà Đại tướng truyền tải vẫn mãi là ngọn đèn soi đường cho các thế hệ giảng viên, sinh viên trên con đường phát triển. Cho đến nay, những lời tâm huyết đó vẫn còn giá trị, thể hiện sự uyên áo, tầm nhìn rộng mở và chân thành của Đại tướng về một vùng đất học của nước nhà.

Trong bối cảnh đất nước đang cần nhiều nhân tài để phục vụ cho sự nghiệp đổi mới và hội nhập, những tư tưởng và chỉ dẫn của Đại tướng Võ Nguyên Giáp về giáo dục đại học vẫn còn nguyên giá trị. Chúng ta cần kế thừa và phát huy những lời huấn thị này, để từ đó tạo ra những bước đi vững chắc hơn trong công cuộc phát triển giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, để Huế luôn xứng đáng là một trong trung tâm giáo dục truyền thống, vang danh cả nước.

(Một số lời dẫn trích từ Tập san “Mười năm Trường Đại học Tổng hợp Huế”, Huế năm 1986)

LÊ VŨ TRƯỜNG GIANG