Tâm lý 'bài hàng Mỹ' lan rộng khắp châu Âu và Canada

Một tấm biển kêu gọi mua hàng hóa nội địa tại Canada. Ảnh: Reuters.

Bo Albertus - hiệu trưởng một trường học ở Đan Mạch - nhận thấy nho khô Tây Ban Nha không ngon bằng loại Sun-Maid ông yêu thích đến từ California, và không có hãng nào sánh bằng tương cà Heinz. Và ông cũng nhớ Pepsi Max.

Dẫu vậy, nếu Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp tục theo đuổi các chính sách "gây nguy hiểm cho nền kinh tế và an ninh châu Âu", ông sẽ tẩy chay các sản phẩm Mỹ, theo New York Times. Ông Albertus là một trong số ngày càng nhiều người châu Âu và Canada từ bỏ tiêu dùng hàng hóa Mỹ để thể hiện sự tức giận và thất vọng trước cách ông Trump đối xử với các đồng minh lâu năm.

"Tôi cảm thấy bất lực", ông Albertus - người quản lý một nhóm Facebook của Đan Mạch chuyên tẩy chay hàng hóa Mỹ có 90.000 thành viên - cho biết. “Tất cả chúng tôi đều cảm thấy mình cần làm gì đó".

Khi người tiêu dùng lên tiếng

Người dân tại các quốc gia bị ông Trump nhắm mục tiêu trực tiếp, như Đan Mạch hay Canada, là bên hành động mạnh mẽ nhất. Các nhóm chuyên tẩy chay hàng hóa Mỹ được thành lập trên mạng xã hội Facebook, nơi họ trao đổi về các lựa chọn thay thế.

Trong nhóm từ Thụy Điển có hơn 80.000 thành viên, người dùng muốn tìm mua hãng máy tính xách tay, thức ăn cho chó và kem đánh răng không phải của Mỹ. Các thành viên trong một nhóm từ Pháp ca ngợi chất tẩy rửa quần áo và ứng dụng điện thoại của châu Âu, và tranh luận xem rượu Cognac hay rượu whisky Scotch ngon hơn rượu bourbon.

Ngoài ra, họ cũng thảo luận về những đặc điểm cấu thành nên một sản phẩm "Mỹ", như Coca-Cola sản xuất tại châu Âu có được tính không. Tuy nhiên, các nhóm cũng trở thành nền tảng cho người châu Âu lo lắng và chia sẻ tâm lý phản đối các chính sách của Mỹ.

Majken Jensen - 49 tuổi, điều phối viên cho một cơ quan chính phủ tại Copenhagen thừa nhận hàng chục triệu người tiêu thụ sản phẩm Mỹ trên toàn thế giới, nên chỉ một số ít cá nhân tẩy chay có thể không tạo ra sự khác biệt lớn lúc đầu. Tuy nhiên, bà ngừng mua Oreos và tương cà Heinz, và đổi kem dưỡng da ban đêm Esteé Lauder sang thương hiệu địa phương Beauté Pacifique.

"Tôi thậm chí còn chẳng sánh bằng một giọt nước giữa đại dương, nhưng đó là cách tôi thể hiện lập trường", bà nói, nhấn mạnh quyết định ngừng mua hàng hóa Mỹ là để phản đối chính quyền Trump chứ không phải người dân Mỹ. "Chúng tôi muốn trở lại làm bạn bè".

Tại Đan Mạch, chuỗi cửa hàng Netto, Bilka và Fotex thêm dấu sao vào nhãn giá của hàng hóa châu Âu. Ảnh: Bo Amrstrup/Ritzau Scanpix.

Phản ứng dữ dội khiến một số cửa hàng thực hiện các thay đổi giúp khách hàng nhận dạng sản phẩm địa phương. Chuỗi tạp hóa lớn nhất Canada, Loblaw, dùng ký hiệu "T" dán lên các sản phẩm do Mỹ sản xuất. Tại Đan Mạch, chuỗi cửa hàng Netto, Bilka và Fotex thêm dấu sao vào nhãn giá của hàng hóa châu Âu sau khi khách hàng yêu cầu.

Elisabeth Braw, thành viên cấp cao tại Hội đồng Đại Tây Dương, cho biết phương tiện truyền thông xã hội và nền kinh tế toàn cầu đã mang lại cho người tiêu dùng tiếng nói lớn hơn bao giờ hết.

Doanh nghiệp cảnh giác

Các doanh nghiệp nhận thức được những rủi ro tiềm ẩn. Trong báo cáo tài chính mới nhất, Beyond Meat, công ty thực phẩm có nguồn gốc thực vật có trụ sở chính tại California, cảnh báo có thể mất khách hàng quốc tế vì "tâm lý bài Mỹ".

Trong tháng 3, Michael Medline, giám đốc điều hành siêu thị lớn thứ hai Canada Empire, cho biết doanh số các sản phẩm Mỹ đang "giảm nhanh chóng". Công ty dự đoán xu hướng này sẽ tiếp diễn khi Empire dự kiến nhập thêm mặt hàng không đến từ Mỹ do thuế quan trả đũa từ Canada làm nâng giá nhập khẩu hàng Mỹ.

Trong khi đó, nhà sản xuất chocolate Thụy Sĩ Lindt thông báo sẽ bán chocolate từ châu Âu thay vì Mỹ, vừa tránh thuế quan vừa giảm nguy cơ vấp phải sự phản ứng từ người tiêu dùng.

Một trong những thương hiệu Mỹ bị ảnh hưởng nặng nề nhất ở nước ngoài có lẽ là hãng ôtô điện Tesla của tỷ phú Elon Musk. Theo Hiệp hội Công nghiệp ôtô Đức, tại Đức - thị trường xe điện lớn nhất châu Âu, doanh số bán xe Tesla giảm 76% trong tháng 2 so với cùng kỳ năm trước.

Tâm lý "bài hàng Mỹ" lan sang cả lĩnh vực kỹ thuật số, khi nhiều người hủy đăng ký Netflix, Disney+, Amazon Prime Video và các dịch vụ phát trực tuyến khác, dù khó tìm được dịch vụ tương tự. Ông Albertus đã chọn Viaplay, một dịch vụ phát trực tuyến của Thụy Điển.

Còn Mads Mouritzen từ Đan Mạch đã xóa tài khoản trên Airbnb và Hotels.com, đồng thời ngừng sử dụng Google và Microsoft Office. Dẫu vậy, ông bắt buộc phải dùng Facebook vì đó là cách dễ nhất tiếp cận được với nhiều người.

"Chúng tôi vẫn thích người Mỹ, vẫn thích đất nước này. Song, chúng tôi không thích tình hình hiện tại, không thích chính quyền Mỹ hiện tại", ông khẳng định.

Ông Mouritzen hy vọng mối quan hệ giữa Mỹ và châu Âu sau cùng sẽ trở lại như cũ. Nhưng nếu mối quan hệ này cần thời gian để hàn gắn, ông đã chuẩn bị 12 chai tương ớt Tabasco do Mỹ sản xuất, thứ duy nhất ông không thể sống thiếu và đã mua ngay trước khi bắt đầu tẩy chay.

Trí Ân