Tại sao sự trở lại của ông Trump chỉ có thể làm chậm chứ không ngăn được sự bùng nổ năng lượng sạch của Hoa Kỳ?

Trang trại gió Mesa, gần Fort Stockton, Texas, Hoa Kỳ.Ảnh Reuters

Nỗi lo của các nhà đầu tư về sự đảo ngược dưới thời ông Trump đã khiến cổ phiếu năng lượng sạch giảm mạnh vào thứ Tư 6/11. Chỉ số MAC Global Solar Energy đã giảm 10% trong phiên giao dịch giữa trưa, trong khi cổ phiếu của công ty phát triển và chủ sở hữu dự án năng lượng tái tạo hàng đầu NextEra Energy giảm 6,2%.

Tuy nhiên, Đạo luật Giảm lạm phát thời Biden giúp trợ cấp béo bở cho các dự án năng lượng mặt trời, gió và năng lượng sạch khác trong một thập kỷ, sẽ gần như không thể bị bãi bỏ, nhờ sự ủng hộ từ các tiểu bang của Đảng Cộng hòa, mặc dù các đòn bẩy khác của Tổng thống mới sẽ chỉ có tác động không đáng kể, các nhà phân tích cho biết.

"Tôi không nghĩ một Tổng thống như ông Trump có thể làm chậm quá trình chuyển đổi", Ed Hirs, nghiên cứu viên năng lượng tại Đại học Houston, cho biết. "Vì điều này đang diễn ra tốt đẹp".

Theo Bộ Năng lượng, các nguồn năng lượng tái tạo như mặt trời và gió là những phân khúc phát triển nhanh nhất trên lưới điện, nhờ vào các khoản tín dụng thuế liên bang, các quy định về năng lượng tái tạo của tiểu bang và những tiến bộ công nghệ giúp giảm chi phí.

Tổng thống Joe Biden đã ký thành luật Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) vào năm 2022, đảm bảo hàng tỷ đô la trợ cấp năng lượng mặt trời và gió trong một thập kỷ nữa, như một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn của ông nhằm khử cacbon trong ngành điện vào năm 2035, để chống biến đổi khí hậu.

Trước cuộc bầu cử, ông Trump chỉ trích IRA là quá tốn kém và hứa sẽ hủy bỏ mọi khoản tiền chưa chi mà được phân bổ theo luật - một lời đe dọa mà nếu thực hiện được, có thể dội gáo nước lạnh vào cơn sốt năng lượng sạch của Hoa Kỳ.

Nhưng việc giải thể IRA sẽ yêu cầu các nhà lập pháp, bao gồm cả những người có tiểu bang được hưởng lợi từ các khoản đầu tư liên quan đến IRA như nhà máy sản xuất tấm pin mặt trời, trang trại gió và các dự án khác, phải bỏ phiếu bãi bỏ nó.

Carl Fleming, đối tác tại công ty luật McDermott Will & Emery, người đã tư vấn cho Nhà Trắng dưới thời Biden về chính sách năng lượng tái tạo, cho biết: "IRA tạo ra việc làm và lợi ích kinh tế ở các tiểu bang đỏ rất lớn, nên thật khó để thấy một chính quyền lên nắm quyền và nói rằng họ không thích điều này".

Trước đây, Reuters đã đưa tin rằng nhiều đồng minh của Trump cũng được hưởng lợi từ IRA thông qua khoản đầu tư của họ vào công nghệ năng lượng sạch.

Tuy nhiên, ông Fleming cho biết tổng thống Trump có thể làm chậm tiến độ bằng cách cản trở các cơ quan liên bang cung cấp các khoản tài trợ và cho vay IRA, hoặc bằng cách giảm diện tích cho thuê liên bang đối với những khía cạnh như điện gió ngoài khơi.

Ông cho biết: "Bạn có thể thấy một chính quyền mới lên nắm quyền và họ có thể nhanh chóng bắt đầu cắt giảm ngân sách hoặc hạn chế ngân sách hoặc hạn chế quyền tự do của các cơ quan trong việc thực hiện một số việc liên quan đến tài trợ".

"Nhưng tôi nghĩ đó chỉ là một phân nhóm nhỏ trong thị trường năng lượng tái tạo lớn hơn, vì vậy tôi không nghĩ điều đó sẽ gây ra tác động đáng kinh ngạc."

Trước đó, Reuters đã đưa tin rằng chính quyền Biden đã nhanh chóng đảm bảo chi tiêu phần lớn nguồn tài trợ có sẵn theo IRA trước khi có Tổng thống mới.

Một cách mà ông Trump có thể làm chậm quá trình chuyển đổi năng lượng là thông qua hành động hành pháp bằng cách thay đổi việc cho thuê đất công, các nhà phân tích cho biết. Chính quyền Biden đã tìm cách mở rộng các cuộc đấu giá cho thuê đối với điện gió ngoài khơi ở vùng biển liên bang, cùng với điện mặt trời và điện gió trên đất liền.

Tony Dutzik, phó Giám đốc kiêm nhà phân tích chính sách cấp cao tại Frontier Group, một tổ chức nghiên cứu phi lợi nhuận về phát triển bền vững, cho biết: "Tôi nghĩ bạn sẽ thấy việc khai thác nhiên liệu hóa thạch trên đất công và vùng nước công được ưu tiên hơn".

Điều đó có thể có tác động lớn đến ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi, vốn hướng đến việc xây dựng các dự án ở vùng biển liên bang. Hầu hết các dự án điện gió và điện mặt trời trên bờ, cũng như phần lớn các hoạt động khoan dầu khí, đều nằm trên đất tư nhân.

Ông Trump đã tuyên bố ông có ý định chấm dứt ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi "ngay từ ngày đầu tiên", với lý do ngành này quá tốn kém và gây ra mối đe dọa cho cá voi và chim biển.

Bernstein Research cho biết ông Trump có khả năng sẽ ban hành lệnh hoãn đấu thầu các hợp đồng cho thuê điện gió ngoài khơi mới.

Trong khi đó, các chuyên gia cho biết sản lượng nhiên liệu hóa thạch của Hoa Kỳ có thể sẽ không thay đổi nhiều dưới thời ông Trump. Hoa Kỳ đã trở thành nhà khai thác dầu khí lớn nhất thế giới, dưới thời Biden, nhờ vào sự bùng nổ khoan ở các mỏ như lưu vực Permian thuộc Texas và New Mexico.

Sự bùng nổ khai thác bắt đầu dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama và tiếp tục trong nhiệm kỳ của ông Trump và ông Biden. Mặc dù vậy, chiến dịch của ông Trump đã tìm cách nhận công lao, nói rằng những nỗ lực cắt giảm thủ tục hành chính trong nhiệm kỳ 2017-2021 của ông đã mở đường, và lập luận rằng ông có thể mở rộng hơn nữa khai thác nhiên liệu hóa thạch của Hoa Kỳ trong nhiệm kỳ thứ hai bằng cách đảo ngược các sáng kiến về khí hậu của ông Biden.

Yến Anh

Reuters