Tài liệu thu giữ của Hamas phơi bày lỗ hổng tình báo của Israel

Binh sĩ Israel tham gia chiến dịch quân sự tại thành phố Khan Yunis, miền Nam Dải Gaza, ngày 28/2/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Các chuyên gia cảnh báo về những thiếu sót nghiêm trọng trong hoạt động tình báo của Israel sau khi các tài liệu thu giữ được cho thấy Hamas đã thu thập thông tin tình báo một cách tỉ mỉ trong nhiều năm về các thị trấn và làng mạc biên giới của Israel.

Những lỗ hổng này, theo các chuyên gia, đã bị khai thác trong cuộc tấn công ngày 7/10/2023.

Hamas thu thập thông tin tình báo một cách chuyên nghiệp

Các tài liệu cho thấy, Hamas theo dõi cả thói quen và hoạt động của các nhân vật chủ chốt địa phương và các sĩ quan an ninh Israel. Nhờ việc thu thập thông tin tỉ mỉ này, Hamas không chỉ thực hiện một cuộc tấn công bất ngờ mà còn thực hiện một cách chính xác.

Giáo sư Kobi Michael, một nhà nghiên cứu tại Viện nghiên cứu An ninh Quốc gia Israel cho biết: "Từ lâu đã rõ ràng rằng, với sự hỗ trợ của Iran, Hamas đã thu thập thông tin tình báo một cách có hệ thống và chuyên nghiệp. Điều này cũng cho thấy sự dễ bị tổn thương của Israel; đó không phải là một công việc quá khó khăn".

Vào ngày 7/10/2023, các tay súng Hamas đã tràn vào biên giới Israel từ Gaza, thực hiện cuộc tấn công khủng bố lớn nhất trong một ngày vào Israel.

Khoảng 1.200 người Israel đã thiệt mạng và hàng nghìn người khác bị thương. Hamas bắt giữ 250 người làm con tin, trong đó 100 người được cho là vẫn đang ở Gaza, dù nhiều người có thể đã chết.

Cuộc tấn công gây sốc cho Israel, và sau khi cơn sốc qua đi, nhiều câu hỏi đã được đặt ra về sự chuẩn bị của Israel, phạm vi thông tin tình báo mà họ có, và những gì có thể đã được thực hiện để ngăn chặn một thảm kịch như vậy.

Theo báo cáo của Channel 12, tài liệu và thông tin nhạy cảm đã được thu thập trong nhiều năm. Hamas đã xâm nhập vào các camera giám sát trên khắp miền Nam Israel, và tổ chức này đã thâm nhập vào các hệ thống nhạy cảm, cho phép họ theo dõi chặt chẽ các hoạt động của các nhân vật an ninh quan trọng trong khu vực biên giới.

"Hamas đã làm rất tốt việc sử dụng OSINT (tình báo nguồn mở) và tiếp cận các camera CCTV, vốn rất phổ biến ngày nay", ông Michael nói. "Đây là một nguồn thông tin tình báo vô tận".

Sau cuộc tấn công, Israel đã tiến hành một cuộc chiến lớn chống lại Hamas ở Gaza. Hàng chục ngàn người Palestine đã thiệt mạng, trong khi quân đội Israel đã thực hiện hàng nghìn cuộc không kích và một chiến dịch trên bộ lớn. Quân đội Israel vẫn còn đóng quân ở Gaza, mặc dù ở mức độ ít hơn so với đầu cuộc chiến.

Người tị nạn Palestine tại Jabalia, phía Bắc Dải Gaza ngày 30/5/2024. Ảnh: THX/TTXVN

Sự thiếu kiểm soát và những lỗ hổng

Chuẩn tướng Amir Avivi, người sáng lập Diễn đàn Quốc phòng và An ninh Israel (IDSF), cho biết: "Để Israel ngăn chặn một đội quân khủng bố tồn tại trên biên giới, họ cần kiểm soát an ninh toàn diện ở Gaza. Những khả năng này, được phát triển bởi Hamas, tăng lên do Israel thiếu kiểm soát lãnh thổ".

Ông Michael nói thêm rằng quân đội Israel và binh lính cũng thiếu kỷ luật tác chiến, thường xuyên bỏ qua các chỉ thị về an toàn thông tin và việc sử dụng mạng xã hội. "Cơ quan quốc phòng có phần thờ ơ", ông nói. "Chính quyền địa phương cũng không coi trọng vấn đề này, và nó trở thành một điểm mù ngày càng rộng".

Israel đã rút khỏi Dải Gaza vào năm 2005, nhưng vẫn duy trì quyền kiểm soát các cửa khẩu biên giới với Gaza, cũng như không phận và lãnh hải thông qua một cuộc phong tỏa nghiêm ngặt trên biển.

Tướng Avivi cho biết: "Từ năm 2005 đến ngày 7/10, với việc thiếu sự hiện diện của Israel trên thực địa, khả năng của Hamas đã tăng lên theo cấp số nhân, bao gồm cả khả năng tình báo. Họ đã phát triển các hệ thống giám sát rất tiên tiến tương tự như các hệ thống mà tình báo Israel nắm giữ, và cũng tiến hành các hoạt động tình báo con người, đồng thời cản trở đáng kể khả năng sử dụng các nguồn nhân lực để thu thập thông tin tình báo của Israel".

Những tình huống này cho thấy sự phức tạp trong mối quan hệ của Israel với Gaza và người Palestine. Cư dân Gaza đã vào Israel làm việc từ năm 1967. Nhiều cơ hội việc làm và mức lương cao hơn khiến Israel trở thành một điểm đến làm việc hấp dẫn đối với người Palestine. Xu hướng này vẫn tiếp tục ngay cả khi Israel rút khỏi lãnh thổ.

Sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế cũng tồn tại ở Bờ Tây, các vùng lãnh thổ mà Israel cũng chiếm được vào năm 1967 và gọi là Judea và Samaria. Một số vùng lãnh thổ do Chính quyền Palestine (PA) kiểm soát hoàn toàn, Israel kiểm soát hoàn toàn các vùng khác, và một số nằm dưới sự kiểm soát dân sự của Palestine và sự kiểm soát quân sự của Israel.

Trước ngày 7/10/2023, cơ quan quốc phòng Israel và phần lớn giới chính trị tin rằng việc cho người Palestine vào làm việc ở Israel, cả từ Gaza và Bờ Tây, làm giảm căng thẳng và giảm động cơ tham gia vào khủng bố, đồng thời tạo ra động lực để duy trì sự yên tĩnh giữa Israel và người Palestine.

Ông Michael cho biết: "Giả định này là sai lầm. Ở Gaza, nó không khiến Hamas thay đổi ý thức hệ hay giảm động cơ thực hiện một cuộc tấn công như vậy, nó không tạo ra một tác động tích cực mà còn tạo ra một nền tảng tình báo cho Hamas".

Tướng Avivi nói thêm: "Rõ ràng là giấy phép làm việc cho người Palestine sẽ tạo ra một nguồn tình báo rộng lớn cho Hamas".

Thông qua mối quan hệ gia đình, Hamas đã có thể thu thập thông tin tình báo về Israel. Lực lượng Israel thường xuyên tiến hành các cuộc đột kích ở Bờ Tây để chống lại các hoạt động khủng bố, bắt giữ hàng chục nghi phạm mỗi ngày, giúp họ có một cái nhìn rõ ràng hơn về tình hình tình báo. Tuy nhiên, do các mối quan hệ gia đình và dòng người lao động vào Israel, nguy cơ vẫn còn đó.

"Không thể chỉ dựa vào công nghệ để thu thập thông tin tình báo, và trong cuộc rút lui, Israel đã mất khả năng quan trọng để thu thập thông tin tình báo thông qua các nguồn nhân lực", Tướng Avivi nói.

Những bài học

Việc Israel rút khỏi Gaza vào năm 2005 đã khiến cơ quan mật vụ của nước này gần như không thể tuyển dụng các đặc vụ người Palestine. Mặc dù sự kiểm soát an ninh của Israel ở Bờ Tây mạnh hơn nhiều so với ở Gaza, nhưng khu vực này không miễn nhiễm trước một kịch bản tương tự như ngày 7/10.

Ông Michael nói: "Israel phải giả định rằng người Palestine có khả năng thu thập thông tin tình báo về Israel từ Bờ Tây giống như họ đã làm từ Gaza. Nhưng xét cho cùng, địa lý không có ý nghĩa nhiều trong những trường hợp như vậy khi các camera giám sát có thể được truy cập từ xa".

Hiện tại, Israel vẫn ở Gaza, với cam kết sẽ duy trì quyền kiểm soát các vấn đề an ninh ở lãnh thổ này vô thời hạn. Với 100 con tin còn lại đang chờ được thả, việc khắc phục những lỗ hổng tình báo trong nhiều năm qua là rất quan trọng.

"Do đó, sự kiểm soát tình báo của Israel đang tăng lên, nhưng vẫn còn những khoảng trống", Tướng Avivi nói. "Có rất nhiều thông tin tình báo về các con tin, nhưng để giải cứu họ, điều đó là không đủ. Rất hiếm khi các điều kiện hoạt động cho phép các hoạt động giải cứu tồn tại".

Việt Dũng/Báo Tin tức (Theo themedialine)