Sức mạnh từ lời nói

Bài phát biểu của Tổng thống Donald Trump trước Quốc hội chủ yếu tập trung vào các vấn đề chính sách đối nội. Ông làm nổi bật những thành tựu của mình trong hơn 1 tháng nhậm chức, như giảm tình trạng vượt biên trái phép, đưa công chức trở lại làm việc, đóng băng các quỹ viện trợ nước ngoài, chấm dứt các chính sách mà ông cho là gây lãng phí ngân sách nhà nước và ban hành luật chỉ cho phép tồn tại hai giới tính.

Ngoài ra, ông Trump đã kêu gọi Quốc hội thông qua luật hình sự hóa những bậc phụ huynh cho phép con mình phẫu thuật chuyển giới. Nói về chính sách nhập cư, ông nhắc đến những nạn nhân bị người nhập cư bất hợp pháp giết hại. Một trong những luật đầu tiên mà Tổng thống Donald Trump ký, nhằm thắt chặt các biện pháp chống nhập cư bất hợp pháp, được đặt theo tên Riley, một học sinh bị người nhập cư bất hợp pháp giết hại.

Tổng thống Donald Trump chỉ đề cập ngắn gọn đến chính sách đối ngoại. Ông nhắc lại bài đăng của nhà lãnh đạo Ukraine Volodymyr Zelensky trên mạng xã hội X, trong đó nói về sự sẵn sàng ký một thỏa thuận về tài nguyên thiên nhiên của Ukraine và ngay lập tức bắt đầu các cuộc đàm phán hòa bình. Trước khi Mỹ đình chỉ viện trợ quân sự cho Kiev, Tổng thống Zelensky đã phản đối bất kỳ cuộc đàm phán nào nếu không có sự bảo đảm hòa bình chắc chắn cho Ukraine.

Báo chí phương Tây kỳ vọng Tổng thống Trump sẽ chú ý nhiều hơn đến cuộc xung đột ở Ukraine, vì một ngày trước đó, chính quyền Mỹ đã đưa ra nhiều tuyên bố gay gắt chống lại Tổng thống Ukraine Zelensky. Động thái cho thấy, việc giải quyết xung đột ở Ukraine không phải là ưu tiên của Tổng thống Trump, mà là lý do để tiến hành cải cách nhằm giải quyết các vấn đề bên trong nước Mỹ.

Giới phân tích cho rằng, bài phát biểu trước Quốc hội đã giúp Tổng thống Trump tiến thêm một bước nữa tới việc bảo đảm quyền kiểm soát cả hai viện của Quốc hội Mỹ. Trong bài phát biểu của ông Trump, hội trường Quốc hội đã trở thành nơi thể hiện trực quan sự chia rẽ giữa đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa. Nhưng rõ ràng, ông Trump đã biết cách khai thác điểm mạnh của mình để biến bài phát biểu là một màn trình diễn đầy tính thuyết phục và mạnh mẽ. Bất chấp sự phản đối của các đảng phái trong Quốc hội, hiện nay ngay cả những người Mỹ không bỏ phiếu cho ông trong cuộc bầu cử cũng ủng hộ hành động của chính quyền Trump. Cách tiếp cận của Tổng thống Donald Trump được coi là cứng rắn, nhưng được tôn trọng vì là một nhà lãnh đạo “nói đi đôi với làm”.

Có vẻ như Tổng thống Donald Trump vẫn còn bị tác động về mặt cảm xúc khi không thể nuốt trôi thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. Và như thường lệ, điểm nhấn trong bài phát biểu trước Quốc hội là việc ông công kích nhằm vào những người phản đối ông tại Mỹ, những đảng viên của đảng Dân chủ. Mỗi lần nói về sáng kiến nào đó, ông Trump lại nói thêm về những hậu quả, thiệt hại mà chính quyền tiền nhiệm của đảng Dân chủ để lại. Rõ ràng, đây là chiến lược hợp lý vì Tổng thống Trump đang thực hiện những bước đi quyết liệt để đạt được “thời kỳ hoàng kim của nước Mỹ”. Và công thức cho thời đại hoàng kim này, dựa vào bài phát biểu của Tổng thống Mỹ, bao gồm 4 thành phần.

Đầu tiên là sự bác bỏ hệ tư tưởng cũ, phá hủy các trụ cột bảo thủ của xã hội dẫn đến sự suy thoái, trì trệ như Tổng thống Trump luôn chỉ trích chính quyền tiềm nhiệm. Ông Trump khẳng định chính quyền của ông đã “chấm dứt sự chuyên chế” của cái gọi là các Chính sách đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI) trong toàn bộ chính phủ liên bang và trong quân đội. Ông Trump tuyên bố sẽ xây dựng quân đội hùng mạnh nhất trong tương lai, trong đó bước đầu tiên ông yêu cầu Quốc hội tài trợ cho xây dựng lá chắn phòng thủ tên lửa mái vòm hiện đại.

Thứ hai, tối ưu hóa chi tiêu công và nâng cao năng lực quản trị quốc gia. Theo Tổng thống Donald Trump, nước Mỹ hiện nay đang phải gánh một khoản nợ quốc gia lớn nhất trong lịch sử (gần 40 nghìn tỷ USD), bộ máy quan liêu và cả sự hỗn loạn trong hệ thống an sinh xã hội. Ông Trump chỉ trích chính quyền tiền nhiệm về “những khoản chi tiêu đáng ngờ” được chuyển hướng ra các dự án bên ngoài, đồng thời nhấn mạnh vai trò của Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) sẽ giúp đất nước tiết kiệm hàng trăm tỷ USD bằng cách chấm dứt các hành động không cần thiết trên.

Thứ ba, thúc đẩy chủ nghĩa bảo hộ thương mại. Tổng thống Donald Trump vốn là người ủng hộ mạnh mẽ chủ nghĩa trọng thương kinh tế và ông thực sự tin rằng thuế quan và các biện pháp bảo hộ khác là hữu ích và thậm chí là không thể thiếu để giải quyết các vấn đề mà Mỹ đang phải đối mặt. Mong muốn giảm thâm hụt thương mại và đạt được thặng dư, giảm nhập khẩu và tăng xuất khẩu - đều là những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa trọng thương kể từ thời Thomas Mun (1571-1641), và Tổng thống Trump hoàn toàn chia sẻ những nguyên lý này.

Cuối cùng, giảm thiểu các cam kết về chính sách đối ngoại. Tổng thống Donald Trump sẽ tập trung vào những khu vực, địa bàn mà ông quan tâm. Theo đó, ông tái khẳng định tham vọng chính sách đối ngoại của mình, đặc biệt là liên quan đến Panama và Đan Mạch. Ông tuyên bố chính quyền của ông đang “đòi lại Kênh đào Panama” vì lợi ích an ninh quốc gia của Mỹ, ám chỉ đến các báo cáo gần đây rằng công ty đầu tư Mỹ BlackRock sẽ mua cơ sở hạ tầng cảng từ chủ sở hữu hiện tại là người Trung Quốc.

Ông Trump cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với quyền của người dân Greenland trong việc quyết định tương lai của họ, cho rằng họ có thể tách khỏi Đan Mạch và gia nhập Mỹ. Nhà lãnh đạo Mỹ cho biết Washington cần hòn đảo này và sẽ bảo vệ nó “bằng cách này hay cách khác”, mặc dù Copenhagen đã từ chối lời đề nghị mua Greenland trước đó của Tổng thống Trump.

Hùng Anh (CTV)