Sức mạnh của câu hỏi 'Tại sao'

Năm tháng qua đi, nhà vua nhận ra rằng, đã đến lúc ông cần tìm một người để trao lại ngai vàng. Vì ông không có người con ruột nào, nên ông quyết định sẽ tìm người nối ngôi ngay trong dân chúng!

Nhà vua hiểu rằng, sẽ phải có một thử thách nào đó để giúp ông tìm ra “ứng cử viên” có tiềm năng nhất. Một hôm, ông vừa đi dạo ở một vùng ngoại ô, vừa suy nghĩ. Tình cờ, ông nhìn thấy một cái hố đất bị sụt. Cái hố rất to, có lẽ bằng đến hai cái sân bóng!

“Mình nghĩ ra rồi!” – Nhà vua thốt lên. Và ông lập tức quay về cung điện để chuẩn bị thực hiện ý tưởng của mình.

Ngày hôm sau, đức vua ra chiếu chỉ: “Toàn dân chú ý! Trong vòng ba tuần, tất cả những người nào tự cảm thấy mình xứng đáng kế vị ta, thì hãy có mặt ở quảng trường lớn để chứng minh khả năng của mình”.

Ngày trọng đại cuối cùng cũng đến. Hàng ngàn người từ mọi nơi, vượt vạn dặm đường xa để tới quảng trường lớn. Họ đến từ tất cả các tỉnh thành của quốc gia, cùng chung ước mơ được chọn làm người nối ngôi vua.

Nhà vua đưa tất cả các ứng viên này tới vùng ngoại ô, chỉ cho họ thấy cái hố lớn mà ông gặp hôm trước.

- Có một câu hỏi mà nếu ai đưa ra câu trả lời hợp lý thì sẽ được ta nhường lại ngai vàng – Nhà vua nói và chỉ tay vào cái hố lớn – Ta nên làm gì?

Sau vài ngày với hàng trăm, hàng ngàn lời đáp, vẫn chưa ai đưa ra được câu trả lời phù hợp. Nhà vua nghe thấy những câu này lặp đi lặp lại, từ người này sang người khác:

- Bệ hạ hãy đổ đầy đất đá vào đó để lấp nó đi ạ!

- Bệ hạ hãy đổ nước vào đó để tạo thành một cái hồ ạ!

- Bệ hạ hãy cho xây một cây cầu bắc qua cái hố này ạ!

- Bệ hạ hãy xây một bức tường quanh nó ạ.

- Bệ hạ nên cắm biển cảnh báo quanh cái hố này cho khỏi nguy hiểm ạ!

- Bệ hạ hãy cho ngụy trang cái hố để làm bẫy quân giặc, nếu chẳng may đất nước chúng ta gặp nguy.

…

Mặc dù một số câu trả lời có thể là những ý tưởng thú vị, nhưng nhà vua không hài lòng với bất kỳ câu nào. Vì vậy, cũng rất nhiều người đã ra về.

Thế rồi, đến lượt một chàng trai trẻ nọ, vốn là nông dân đến từ một vùng xa xôi. Nhiều người lớn tuổi và thông thái không tin rằng anh ta có thể đưa ra được câu trả lời hợp lý. Nhưng, khi chàng trai bước đến trước mặt nhà vua, và nhà vua hỏi: “Nào, người nói xem, ta nên làm gì?”, thì chàng trai đáp:

- Tại sao phải làm gì ạ?

Hơi bất ngờ, nhà vua nhíu mày:

- Tại sao ư? Trong khi tất cả mọi người khác đều đưa ra lời khuyên về những việc ta nên làm với cái hố này, thì tại sao ngươi lại không đưa ra lời khuyên nào, mà còn hỏi ngược lại ta?

Chàng trai lễ phép đáp:

- Vì thần không thể trả lời câu hỏi của Ngài, thưa đức vua! Thần không hề biết lý do của Ngài. Chỉ khi nào thần hiểu rõ rằng Ngài muốn gì, và tại sao lại muốn làm gì đó liên quan đến cái hố này, cũng như mục đích đằng sau việc đó, thì thần mới có thể đưa ra lời khuyên để tạo ra kết quả mà Ngài mong muốn. Còn nếu không, thì hành động hợp lý chỉ là… không làm gì cả!

Vậy là, thay vì bảo nhà vua phải làm gì, chàng trai này chỉ đơn giản đặt một câu hỏi. Một câu giản dị, nhưng rất mạnh mẽ, và thường bị bỏ qua. Đó là câu hỏi “Tại sao”. Nói cho cùng, làm sao bạn hợp tác hiệu quả với người khác, nếu bạn không hiểu được mục đích, động cơ của họ, cũng như những lý do đằng sau niềm tin, nỗ lực, ý kiến, quyết định, hành vi… của họ?

- Xin chúc mừng! – Nhà vua thốt lên – Người kế vị đây rồi!

Tất cả mọi người có mặt đều rất bất ngờ. Những cố vấn lão luyện của nhà vua quay sang hỏi tại sao Ngài lại chọn chàng trai trẻ đó.

Nhà vua đáp:

- Ta đã không hề muốn sửa bất kỳ thứ gì. Đó không phải là ý định của ta. Tất cả mọi người đến đây và đưa ra giải pháp để sửa một thứ mà họ tự cho rằng đang là vấn đề cần phải sửa. Họ đã không dành thời gian để hiểu lý do, mục đích và suy nghĩ của ta. Chỉ có chàng trai trẻ này là đủ sâu sắc để đặt câu hỏi “Tại sao”!

Có phải câu chuyện này khiến chúng ta nhớ đến nhiều tình huống hàng ngày? Chúng ta thường tự cho rằng mình hiểu những gì người khác cần, hoặc người khác hiểu những gì mình cần. Còn bạn, bạn thường rơi vào trường hợp nào?

Thực ra, nếu muốn làm việc hiệu quả, thì tất cả chúng ta đều phải trả lời được những câu hỏi “tại sao” đã. Bạn muốn học một kỹ năng, thì bạn phải biết tại sao mình cần kỹ năng đó. Bạn muốn theo đuổi một ngành nghề, ít nhất, bạn cần biết tại sao mình thích ngành nghề đó…

Tương tự, nếu bạn thực sự muốn giúp ai đó, hãy nghĩ xem tại sao họ cần sự giúp đỡ và tại sao họ muốn làm việc đó. Một khi có được câu trả lời, bạn sẽ nhìn ra được bức tranh toàn cảnh về tình huống của họ và có thể tìm ra cách phù hợp nhất để giải quyết.

Hãy áp dụng cách này vào mọi việc, dù bạn làm nhân viên hay lãnh đạo, và bạn sẽ thấy công việc của mình được cải thiện rất nhiều.