Sức khỏe ảnh hưởng nghiêm trọng như thế nào khi uống quá nhiều nước ngọt ngày nắng nóng?

Mùa hè với thời tiết oi bức là thời điểm nhu cầu giải khát của cơ thể tăng cao. Nhiều người, đặc biệt là giới trẻ, có thói quen chọn nước ngọt như: các loại nước có gas, nước trái cây đóng chai, nước tăng lực như một cách để "giải nhiệt nhanh". Tuy nhiên, ít ai biết rằng, việc tiêu thụ quá nhiều nước ngọt trong mùa hè lại tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe, thậm chí có thể làm tình trạng mất nước, béo phì hay các bệnh chuyển hóa trở nên nghiêm trọng hơn.

Nước ngọt được nhiều người ưa chuộng trong mùa hè, nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe nếu tiêu thụ quá mức.

Uống nước ngọt tưởng giải khát, hóa ra gây mất nước nhiều hơn

Không ít người lầm tưởng nước ngọt là một lựa chọn hợp lý để bù nước trong mùa hè. Tuy nhiên, trên thực tế, nước ngọt, đặc biệt là loại có gas và chứa caffeine có thể làm trầm trọng thêm tình trạng mất nước. Caffeine có tính lợi tiểu nhẹ, làm tăng lượng nước tiểu thải ra, từ đó khiến cơ thể mất thêm nước và điện giải. Bên cạnh đó, vị ngọt và cảm giác mát lạnh tức thì dễ đánh lừa cảm giác khát, khiến người uống không nhận ra cơ thể vẫn đang thiếu nước trầm trọng.

Kết quả là, càng uống nhiều nước ngọt, cơ thể càng mất nước nhiều hơn, làm tăng nguy cơ mệt mỏi, kiệt sức, chóng mặt, và trong trường hợp nặng có thể dẫn đến say nắng, sốc nhiệt.

Đường trong nước ngọt gây béo phì trong mùa hè

Nước ngọt chứa lượng đường cao, thậm chí vượt ngưỡng khuyến nghị hàng ngày chỉ với một lon nhỏ. Ví dụ, một lon nước ngọt 330 ml có thể chứa tới 35-40g đường – gần gấp đôi lượng đường được khuyến nghị cho một người trưởng thành trong ngày (khoảng 25g theo Tổ chức Y tế Thế giới).

Vào mùa hè, cơ thể thường hoạt động ít hơn do nắng nóng, trong khi lượng calo nạp vào từ nước ngọt lại tăng, dẫn đến mất cân bằng năng lượng. Kết quả là cân nặng tăng nhanh chóng, mỡ tích tụ ở bụng và nội tạng, đây là những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc các bệnh chuyển hóa như tiểu đường type 2, gan nhiễm mỡ, rối loạn mỡ máu.

Trẻ em và thanh thiếu niên là nhóm đặc biệt dễ bị ảnh hưởng, do hệ thống trao đổi chất còn đang phát triển và thói quen tiêu dùng bị ảnh hưởng mạnh bởi quảng cáo và xu hướng trên mạng xã hội.

Nguy cơ tiểu đường và rối loạn chuyển hóa không thể xem thường

Uống nước ngọt thường xuyên khiến cơ thể liên tục phải đối mặt với lượng đường huyết tăng vọt, khiến tuyến tụy phải làm việc quá tải để tiết insulin – hormone giúp hạ đường huyết. Về lâu dài, cơ thể có thể trở nên kháng insulin, là tiền đề dẫn đến bệnh tiểu đường type 2.

Đặc biệt vào mùa hè, người bệnh tiểu đường hoặc có nguy cơ mắc bệnh này cần hết sức cẩn trọng. Việc tiêu thụ nước ngọt có thể khiến đường huyết tăng đột ngột, gây mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, thậm chí dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được kiểm soát kịp thời.

Tác hại lâu dài đến răng miệng và gan

Không chỉ gây rối loạn bên trong cơ thể, nước ngọt còn là "kẻ thù" của sức khỏe răng miệng. Axit citric và phosphoric trong nước ngọt có gas cùng với lượng đường cao là nguyên nhân hàng đầu gây mòn men răng, sâu răng, viêm nướu. Vào mùa hè, khi lượng nước bọt tiết ra ít hơn do mất nước, tác động ăn mòn này càng mạnh hơn.

Ngoài ra, việc nạp vào cơ thể lượng đường fructose cao từ nước ngọt cũng khiến gan phải làm việc nhiều hơn để chuyển hóa. Theo các nghiên cứu, người uống nhiều nước ngọt có nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ không do rượu cao hơn so với người không uống. Đây là tình trạng tích tụ mỡ tại gan, về lâu dài có thể dẫn đến xơ gan, thậm chí ung thư gan.

Lạm dụng nước ngọt dễ dẫn đến béo phì, tiểu đường, mất nước và các bệnh về gan, răng miệng trong mùa nắng nóng.

Làm suy yếu hệ miễn dịch trong thời điểm cần thiết

Một yếu tố ít được nhắc đến là ảnh hưởng của nước ngọt đến hệ miễn dịch. Lượng đường cao làm giảm khả năng hoạt động của bạch cầu – tế bào đóng vai trò chủ lực trong phản ứng miễn dịch. Điều này khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi virus, vi khuẩn, đặc biệt trong thời điểm giao mùa, hoặc khi môi trường có nhiều thay đổi do nắng nóng kéo dài.

Với trẻ nhỏ và người cao tuổi là nhóm người có hệ miễn dịch yếu hơn, việc uống nước ngọt quá nhiều vào mùa hè có thể là nguyên nhân khiến họ dễ mắc cảm cúm, viêm họng, tiêu chảy hoặc các bệnh đường hô hấp khác.

Uống nước đúng cách bảo vệ sức khỏe

Để bảo vệ sức khỏe trong mùa hè, người dân cần thay đổi thói quen tiêu dùng nước giải khát. Một số khuyến nghị từ các chuyên gia dinh dưỡng gồm:

Uống đủ nước lọc: Đây là cách bù nước an toàn, lành mạnh và hiệu quả nhất.
Tăng cường sử dụng nước tự nhiên như nước dừa, nước ép trái cây tươi không đường, nước chanh pha loãng, trà thảo mộc.
Hạn chế nước ngọt có gas và nước tăng lực, nhất là trong điều kiện nắng nóng hoặc khi vận động thể lực.
Đọc kỹ nhãn mác sản phẩm để kiểm soát lượng đường nạp vào cơ thể.
Khuyến khích trẻ em uống nước lọc thay vì nước ngọt, hình thành thói quen tốt từ nhỏ.

BS. Vũ Khanh Mai