Sửa Luật Phá sản nhằm khuyến khích, doanh nghiệp, HTX phục hồi sản xuất kinh doanh

Khơi thông các nguồn lực, xây dựng môi trường sản xuất, kinh doanh lành mạnh, minh bạch

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng cho biết, mục tiêu sửa đổi Luật Phá sản lần này không chỉ nhằm khắc phục các hạn chế và tháo gỡ những vướng mắc của Luật Phá sản hiện hành, cũng như các điểm nghẽn trong quá trình giải quyết các vụ việc phá sản, mà còn hướng tới xây dựng một hành lang pháp lý thông qua thủ tục tố tụng để tạo điều kiện cho doanh nghiệp, hợp tác xã chưa hoàn toàn mất khả năng thanh toán có thể phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh.

Đây chính là một trong những biện pháp giúp khơi thông các nguồn lực, xây dựng môi trường sản xuất, kinh doanh lành mạnh, minh bạch, góp phần cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, đặc biệt trong quá trình triển khai Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân.

Về tên gọi của luật, hiện có hai quan điểm: Quan điểm thứ nhất đề nghị giữ nguyên tên Luật Phá sản hiện hành và quan điểm thứ hai đề nghị đổi tên thành Luật Phục hồi, Phá sản.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao lý giải, thủ tục phục hồi và thủ tục phá sản là hai thủ tục độc lập, khác nhau. Trong đó, thủ tục phục hồi được áp dụng trước thủ tục phá sản khi doanh nghiệp, hợp tác xã có nguy cơ mất khả năng thanh toán. Đây mới chỉ là nguy cơ, chưa phải hoàn toàn mất khả năng thanh toán hoàn toàn, nên chúng ta vẫn có thể xem xét áp dụng thủ tục phục hồi. Còn khi doanh nghiệp mất hoàn toàn khả năng thanh toán thì mới áp dụng thủ tục phá sản. Đây là cách tiếp cận mới trong định hướng hỗ trợ doanh nghiệp. Thủ tục phá sản chỉ thực hiện khi doanh nghiệp mất hoàn toàn khả năng thanh toán.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Quảng giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. (Ảnh: Quốc hội)

Ông Nguyễn Văn Quảng cho hay, trong thủ tục phá sản, hội nghị chủ nợ có thể quyết định cho doanh nghiệp, HTX phục hồi thông qua các phương án phục hồi. "Dự án luật để cho chủ nợ và doanh nghiệp tự lựa chọn, quyết định và thống nhất phương án phù hợp, chứ không phải tòa án hay một cơ quan nào đó ra quyết định. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, đa số các nước ban hành một đạo luật với hai nội dung. Tên gọi Luật Phục hồi, Phá sản bao quát đầy đủ cả hai nội dung này.

"Định hướng sửa đổi luật lần này là ưu tiên doanh nghiệp phục hồi sản xuất kinh doanh khi có nguy cơ phá sản, nhằm hỗ trợ và thúc đẩy doanh nghiệp hoạt động phát triển. Thẩm phán chỉ là người chủ trì hoạt động này, còn quyết định là của hội nghị chủ nợ và doanh nghiệp", Chánh án Tòa án nhân dân tối cao nhấn mạnh.

Có cơ chế giám sát để tránh lạm dụng chính sách hỗ trợ

Về chính sách của Nhà nước trong phục hồi và phá sản được thể hiện tại Điều 3 và Điều 4. Một số ý kiến đề nghị bổ sung các quy định cụ thể.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho biết, Tòa án nhân dân tối cao xin tiếp thu và đề xuất thể hiện trong dự thảo theo hướng giao Chính phủ trình cơ quan có thẩm quyền hoặc Chính phủ trực tiếp ban hành các cơ chế, chính sách cụ thể. Luật không thể đưa quá chi tiết mà sẽ được cụ thể hóa trong văn bản dưới luật, đồng thời có cơ chế giám sát việc thực hiện hỗ trợ DN, HTX phục hồi để tránh lạm dụng chính sách hỗ trợ.

Về tiêu chí mất khả năng thanh toán, cơ quan chủ trì soạn thảo đề xuất giữ nguyên theo hướng nâng thời gian đánh giá lên 6 tháng - thời gian trung bình mà nhiều quốc gia áp dụng - để doanh nghiệp có điều kiện thu hồi dòng tiền và xác định khả năng thanh toán. Chánh án Tòa án nhân dân tối cao lý giải, từ thực tiễn thụ lý vụ việc phá sản, thời điểm thụ lý cũng là thời điểm có thể đánh giá tương đối đầy đủ tài sản của doanh nghiệp, dù vẫn phụ thuộc vào việc cung cấp thông tin của doanh nghiệp và của các chủ nợ.

Về quyền kiến nghị và quyền kháng nghị của Viện Kiểm sát, có hai nội dung: Quyền kiến nghị, Quyền kháng nghị

Ông Nguyễn Văn Quảng cho biết, dự án luật chỉ điều chỉnh quyền kiến nghị của Viện Kiểm sát đối với quyết định mở hoặc không mở thủ tục phá sản; hoàn toàn không hạn chế hay lược bỏ quyền kháng nghị của Viện Kiểm sát. Theo Khoản 1, Điều 67, quyền kháng nghị của Viện kiểm sát vẫn giữ nguyên. Việc điều chỉnh quyền kiến nghị nhằm rút ngắn thời gian giải quyết.

Chiều 21/11/2025: Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Phá sản (sửa đổi). Ảnh Quốc hội

Về lựa chọn chỉ định quản tài viên, có ý kiến cho rằng cần cân nhắc tiêu chí về kinh nghiệm. Tuy nhiên, theo Chánh án Tòa án nhân dân tối cao thì thực tiễn cho thấy mỗi vụ phá sản có tính chất đặc thù khác nhau, đòi hỏi mức độ phức tạp cao nên quản tài viên phải là người có kinh nghiệm. Thẩm phán cần được quyền đánh giá và chịu trách nhiệm khi lựa chọn quản tài viên, trong đó tiêu chí kinh nghiệm, năng lực là cần thiết.

Về bí mật nghề nghiệp, ông Nguyễn Văn Quảng thông tin nguyên tắc cung cấp thông tin cho người có yêu cầu phải đảm bảo không xâm phạm bí mật đời tư, bí mật kinh doanh và đặc biệt là bí mật công nghệ của doanh nghiệp. "Đây là thông lệ quốc tế và cũng là nguyên tắc để bảo đảm hoạt động độc lập của doanh nghiệp. Chúng tôi xin tiếp thu để bổ sung trong hướng dẫn thi hành luật, nếu luật được Quốc hội thông qua", ông Nguyễn Văn Quảng cho hay.

Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cảm ơn những ý kiến đóng tâm huyết, trách nhiệm và rất sát thực tiễn của ĐBQH và cho biết sẽ tiếp thu tối đa các ý kiến.

Minh Thư/VOV.VN