Sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội: Đảm bảo các cơ chế, chính sách đặc thù được thực hiện nhanh chóng

Trước thềm sự kiện này, ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), đưa ra những kiến nghị nhằm “nâng cấp” Nghị quyết 98, với mục tiêu tạo điều kiện để TPHCM phát huy hết tiềm năng, tiềm lực, đặc biệt là trong thu hút dòng vốn đầu tư và các nhà đầu tư chiến lược.

Tuyến metro số 1 TPHCM (Bến Thành - Suối Tiên), một trong những dự án trọng điểm của TPHCM về phát triển hạ tầng đô thị. Ảnh: Hoàng Hùng

TPHCM hiện là đầu mối của nhiều chuỗi cung ứng toàn cầu và là điểm đến tiềm năng cho các trung tâm điều hành khu vực của nhiều tập đoàn lớn. Trong các khảo sát gần đây do VCCI tham gia thực hiện, TPHCM thường xuyên được các doanh nghiệp đánh giá cao về quy mô thị trường, chất lượng nhân lực và vị trí địa lý.

Tuy nhiên, đó mới chỉ là điều kiện cần. Điều kiện đủ để nhà đầu tư yên tâm đầu tư và gắn bó lâu dài là việc họ cảm thấy được bảo vệ, đối thoại và đối xử công bằng trong một hệ thống pháp lý đáng tin cậy. Do đó, chúng tôi đề xuất bổ sung cơ chế “cam kết chính sách dài hạn”, được pháp lý hóa bằng văn bản hành chính hoặc Nghị quyết của HĐND TPHCM. Điều cốt lõi của cơ chế này là nguyên tắc không hồi tố và không thay đổi bất lợi đối với các ưu đãi đã cam kết. Các cơ chế, chính sách mới cần cho phép thành phố thiết lập “cơ chế trọng tài thể chế” hoặc một “hội đồng trung gian giải quyết vướng mắc” giữa chính quyền và nhà đầu tư chiến lược. Nhờ đó, các vấn đề được giải quyết kịp thời, có cơ sở, thay vì kéo dài qua nhiều cấp thủ tục.

Nhiều nhà đầu tư đánh giá cao các ưu đãi về thuế, nhưng ưu đãi trở nên kém hấp dẫn do điều kiện áp dụng phức tạp. Vì vậy, dự thảo nghị quyết sửa đổi, bổ sung Nghị quyết 98 cần làm rõ: Ưu đãi thuế được áp dụng cho toàn bộ thu nhập của doanh nghiệp hay chỉ áp dụng cho phần phát sinh từ một số hoạt động cụ thể? Có giới hạn ngành nghề, doanh thu hay không? Có cam kết thời gian xử lý hồ sơ ưu đãi không? Ngoài ưu đãi tài khóa, các ưu đãi “phi tài chính” như đất sạch, miễn lệ phí trước bạ, giảm phí hạ tầng, đấu nối hạ tầng (điện - nước - viễn thông) hay hỗ trợ nhân lực chất lượng cao cũng là những “đòn bẩy” thiết thực mà doanh nghiệp rất kỳ vọng.

Các đại biểu dự Hội thảo Cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội thu hút đầu tư và nhà đầu tư chiến lược vào TPHCM trong tình hình mới, do Ban Chính sách, chiến lược Trung ương phối hợp Thành ủy - HĐND - UBND TPHCM tổ chức. Ảnh: QUANG PHÚC

Một trong những vấn đề được cộng đồng nhà đầu tư chiến lược quan tâm sâu sắc là cơ chế chia sẻ rủi ro trong các dự án hợp tác công - tư. Chúng tôi kiến nghị, trong các cơ chế, chính sách bổ sung cần xem xét có mô hình “cơ quan bảo lãnh đầu tư công” hoặc “quỹ chia sẻ rủi ro” cho các dự án lớn. Cơ chế, chính sách bổ sung cũng cần nêu tình huống được chia sẻ rủi ro, như thay đổi pháp luật, thiên tai, biến động thị trường...; tỷ lệ chia sẻ, phương thức thanh toán. Khi doanh nghiệp được đối xử công bằng trong rủi ro thì sẽ sẵn sàng cam kết lâu dài trong lợi ích.

Hiện nay, doanh nghiệp đang gặp lúng túng trong việc áp dụng các chính sách ưu đãi vì chưa có hướng dẫn chi tiết từ các bộ, ngành trung ương. Vì vậy, điều kiện tiên quyết để chính sách phát huy hiệu quả là sự đồng bộ và kịp thời trong hệ thống văn bản hướng dẫn dưới luật. Đặc biệt là việc đảm bảo các cơ chế, chính sách đặc thù của nghị quyết sửa đổi, bổ sung được thực hiện nhanh chóng, kịp thời khi các luật nền tảng (Luật Đầu tư, Luật Đất đai, Luật Đấu thầu, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công - tư, các luật thuế...) chưa kịp sửa đổi, bổ sung cho đồng bộ.

TPHCM nên xem xét thành lập “hội đồng tư vấn nhà đầu tư chiến lược”, gồm các chuyên gia độc lập, đại diện các hiệp hội doanh nghiệp, nhà đầu tư lớn trong và ngoài nước. Hội đồng này có thể đóng vai trò phản biện chính sách, tham vấn định kỳ với lãnh đạo thành phố và cung cấp những phân tích chuyên sâu về xu thế đầu tư toàn cầu, bài học từ các trung tâm kinh tế tương đồng như Singapore, Thượng Hải (Trung Quốc), Seoul (Hàn Quốc) hay Dubai (Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất). Đây cũng là cách để chính quyền TPHCM thể hiện tinh thần cầu thị, hợp tác công - tư trong hoạch định chính sách đầu tư chiến lược.

ANH THƯ - THU HƯỜNG - CẨM NƯƠNG - NGÔ BÌNH