Sửa đổi, bổ sung Điều lệ Liên minh HTX Việt Nam: Thích ứng với tình hình mới

Tại Hội thảo Tổng kết đánh giá thi hành Điều lệ Liên minh HTX Việt Nam nhiệm kỳ 2020-2025, sửa đổi, bổ sung Điều lệ Liên minh HTX Việt Nam nhiệm kỳ 2025-2030 tổ chức ngày 20/1, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân, cho biết Điều lệ Liên minh HTX Việt Nam vẫn còn những điểm cần hoàn thiện. Do đó, cần xem xét các yêu cầu, kiến nghị từ các tỉnh thành để xem xét, nghiên cứu một cách cụ thể.

Khó khăn trong thực hiện ở địa phương

Hiện tại được coi là thời điểm có căn cứ rõ ràng trong xác định rõ vị trí, vai trò, chức năng nhiệm vụ của hệ thống Liên minh, cụ thể là Nghị quyết 20/NQ-TW, Kết luận 53 của Bộ Chính trị, Luật HTX 2023, Nghị định 126/2024/NĐ-CP… đều nói và đề cập đến vai trò, vị trí của Liên minh HTX Việt Nam. Chưa bao giờ hệ thống Liên minh HTX Việt Nam được định vị một cách rõ ràng trong hệ thống chính trị như hiện nay.

Đặc biệt, Luật HTX 2023 lần đầu tiên đã khẳng định: “Điều lệ HTX liên minh HTX các tỉnh thành phố phù hợp với Điều lệ của Liên minh HTX Việt Nam”. Trong khi mặc dù hiện nay Liên minh HTX cấp Trung ương và cấp tỉnh thành chưa sử dụng chung một điều lệ nhưng quy định này trong Luật HTX 2023 đã khẳng định sự thống nhất của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam.

Chính vì vậy, ông Nguyễn Hữu Đạo, Phó Chủ tịch Liên minh HTX Hải Phòng, cho biết việc xây dựng, sửa đổi bổ sung điều lệ thể hiện rõ Nghị quyết 20, Luật HTX 2023… và giúp Hệ thống Liên minh có điều lệ mang tính thống nhất, có tính hệ thống.

Điều lệ là khung pháp lý quan trọng của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam.

Tuy nhiên, hiện nay Liên minh HTX các tỉnh, thành phố đang gặp khó khăn nhất định trong tổ chức Đại hội, từ đó cũng có những bất cập nhất định. Do đó, cần có tính định hướng mang tính chất khung để Liên minh HTX có các căn cứ để thực hiện.

Bên cạnh đó, Nghị định 126 đang hướng dẫn cho tất cả các hội, trong đó có cả các hội quần chúng nên không phù hợp với tính chất của Liên minh HTX. Do đó, cần tiếp thu những quy định đang phù hợp trong điều lệ và bổ sung những quy định, nhưng có chọn lọc, phù hợp để điều chỉnh.

Ông Bùi Huy Cường, Giám đốc Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX Kon Tum, cho biết nếu Liên minh HTX các tỉnh, thành không nằm trong hệ thống Liên minh HTX Việt Nam và thực hiện cùng đồng nhất một điều lệ thì các tỉnh thành rất thiệt thòi trong tham gia các hoạt động về kinh tế tập thể, tiếp cận các dự án. Đặc biệt điều này cũng khiến các HTX gặp khó khăn trong hoạt động và phát triển.

Vì vậy, cần có định hướng, giải pháp cụ thể vì (Điều 12 trong Điều lệ Liên minh HTX Việt Nam) quy định khi tổ chức đăng ký tham gia thành viên của Liên minh HTX cấp tỉnh thành, đồng thời phải đăng ký tham gia thành viên Liên minh HTX Việt Nam. “Do đó, đối với Kon Tum, khi Liên minh HTX tỉnh đã sáp nhập với các sở ngành khác thì các HTX khi đó có được tham gia Liên minh HTX các tỉnh thành khác hay không?”, ông Bùi Huy Cường nói.

Ông Dương Tuấn Cương, Phó trưởng Ban Chính sách và Phát triển HTX, Liên minh HTX Việt Nam, cho biết suốt thời gian qua, Liên minh HTX Việt đã thực hiện tốt chức năng bảo vệ quyền và lợi ích cho thành viên, giải quyết, nắm bắt, kiến nghị kịp thời những khó khăn, vướng mắc cho HTX, Liên hiệp HTX…

Tuy nhiên một trong những điều dễ nhận thấy hiện nay là tốc độ phát triển thành viên HTX chậm, nhiều HTX hoạt động chưa hiệu quả, năng lực cạnh tranh yếu, hợp tác liên kết còn hạn chế một phần là do Điều lệ chưa quy định rõ chức năng nhiệm vụ của Liên minh HTX Việt Nam. Do đó chưa giúp Liên minh HTX Việt Nam là cơ quan đầu mối kết nối với các bộ ban ngành trong việc hỗ trợ các HTX. Các nguồn lực hỗ trợ HTX từ nhiều kênh gây phân tán, chồng chéo, thậm chí bị bỏ ngỏ.

Đảm bảo tính thống nhất

Có thể thấy, rất nhiều văn bản quy phạm pháp luật đang xác định, khẳng định vai trò của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam. Do đó, Điều lệ muốn có tính thống nhất trong toàn hệ thống thì các quy định phải có tính bao trùm, hệ thống. Điều này quyết định rất lớn đến hoạt động của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam.

Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân, cho biết hiện Liên hiệp các Hội Khoa học và kỹ thuật Việt Nam và Hội chữ thập đỏ cũng đang thực hiện điều lệ thống nhất từ trung ương đến địa phương. Việc thống nhất được vị trí, vai trò của Liên minh HTX Việt Nam trong điều lệ sẽ tạo điều kiện thuận lợi trong tham mưu, bảo vệ quyền lợi ích cho HTX. Trong khi kinh tế tập thể, HTX là khu vực có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội.

Điều quan trọng hiện nay là cần nghiên cứu chương quy định về tổ chức và hoạt động của Hệ thống Liên minh HTX Việt Nam theo Luật HTX 2023 và theo Nghị định số 126/2024/NĐ-CP của Chính phủ, bảo đảm sự thống nhất về nội dung, hình thức của điều lệ, bảo đảm tính thống nhất về tổ chức và hoạt động của hệ thống.

Đối với địa phương chưa có Liên minh HTX các tỉnh thì phải như thế nào? Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam cho rằng, Điều lệ cũng phải nghiên cứu kỹ để đảm bảo tính thống nhất cũng như đảm bảo hoạt động của của các tổ hợp tác, HTX, Liên hiệp HTX.

Hiện, với hội đặc thù như Liên minh HTX Việt Nam thì một trong những cơ sở pháp lý quan trọng cần dựa vào đó là Luật HTX 2023, Nghị định 126/2024/NĐ-CP và tình hình thực tế hoạt động của Liên minh HTX các tỉnh, thành. Điều lệ không phù hợp thì hệ thống Liên minh HTX Việt Nam sẽ gặp rất nhiều vướng mắc trong quá trình hoạt động, bảo vệ quyền và nghĩa vụ cho tổ hợp tác, HTX, Liên hiệp HTX.

Đặc biệt, điều lệ được coi là khung pháp lý quan trọng cho hệ thống Liên minh HTX Việt Nam, giúp phát huy vai trò nòng cốt trong khu vực kinh tế tập thể, là cơ sở cho Liên minh HTX các tỉnh tham khảo, thực hiện và đảm bảo tính thống nhất như Luật HTX.

“Đây là điểm khởi đầu của khởi đầu. Những vướng mắc tại các Liên minh HTX tỉnh là một trong những cơ sở quan trọng để sửa đổi, bổ sung điều lệ của Liên minh HTX Việt Nam”, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Cao Xuân Thu Vân nhấn mạnh.

Một trong những khó khăn hiện nay là việc kết nạp thành viên, do đó, bà Đinh Thị Quỳnh Hoa, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Quảng Bình cho biết, điều kiện kết nạp thành viên nên giữ lại như điều lệ cũ vì nếu cứ kết nạp lại tổ chức Đại hội thì gây sự rườm rà, phức tạp cho tỉnh, thành.

Đi liền đó, cần có quy định cụ thể về các thành viên cấp quốc gia vì điều lệ hiện nay có nói đến thành viên cấp quốc gia nhưng chưa được quy định cụ thể.

Huyền Trang