Sự 'trỗi dậy' của khu vực Tây Bắc TP.HCM: Cực tăng trưởng mới của siêu đô thị đa trung tâm

Khi siêu đô thị không còn đơn tâm

Thay vì xoay quanh một trung tâm cốt lõi, mô hình “siêu đô thị đa trung tâm” hướng đến việc phát triển nhiều trung tâm đô thị vệ tinh có chức năng tương đương, giúp phân bổ lại dân cư, giảm tải cho trung tâm hiện hữu và tối ưu hóa nguồn lực phát triển. Ở đó, mỗi trung tâm là một mắt xích độc lập nhưng liên thông, kết nối với nhau.

Với diện tích hơn 12.000 km2, Los Angeles (Mỹ) được xem là điển hình của mô hình “multi-core metropolitan” - đô thị đa lõi. Từ trung tâm truyền thống Downtown, các khu vực như Santa Monica, Pasadena, Long Beach hay Burbank đều phát triển thành các cực chức năng riêng biệt. Việc di chuyển được tối ưu hóa nhờ giao thông cao tốc và hệ thống metro kết nối.

Songdo (Hàn Quốc) - một trong những thành phố thông minh đầu tiên trên thế giới - được phát triển theo mô hình đô thị đa trung tâm.

Những năm 1980, để giảm tải cho trung tâm Seoul, chính phủ Hàn Quốc đẩy mạnh phát triển các khu đô thị mới như Gangnam, Bundang và Songdo. Đến 2023, “đô thị vệ tinh” Songdo được xếp hạng là một trong những thành phố thông minh hàng đầu thế giới với hơn 60% cư dân sử dụng giao thông công cộng, mạng 5G phủ khắp và quản lý đô thị bằng dữ liệu lớn. Trong khi đó, Gangnam tạo dấu ấn của một trung tâm công nghệ cao và truyền thông, san sẻ áp lực với thủ đô và được mệnh danh là Beverly Hills của Seoul.

Tại Nhật Bản, đại đô thị Tokyo mở rộng đến các đô thị vệ tinh như Chiba, Saitama, Yokohama với tổng dân số vùng lên tới hơn 38 triệu người - lớn bậc nhất thế giới. Mạng lưới tàu điện ngầm và tàu điện cao tốc Shinkansen được xem là xương sống giúp các trung tâm vệ tinh vận hành như một thể độc lập. Chính phủ Nhật xác định phát triển “mega-regions - vùng siêu lớn” là chiến lược tăng trưởng lâu dài.

Đô thị vệ tinh mô hình đa trung tâm tiên phong tại Tây Bắc TP.HCM

TP.HCM - đô thị lớn hàng đầu Việt Nam với diện tích hơn 2.100 km2 và dân số trên 9,4 triệu người (tính đến cuối năm 2023, theo Tổng cục Thống kê), đang đứng trước áp lực quá tải rõ rệt. 930 ha trung tâm thành phố bao gồm quận 1, quận 3 và một phần Bình Thạnh, quận 4 hiện gánh gần như toàn bộ hoạt động hành chính, tài chính, du lịch và dịch vụ cao cấp - gây ùn tắc giao thông, khan hiếm đất đai và suy giảm chất lượng sống.

Từ năm 2000, TP.HCM đã bắt đầu có chủ trương chuyển đổi mô hình quy hoạch sang vùng đô thị đa cực. Tuy nhiên, phải đến năm 2020, bước chuyển quyết định mới đến với sự thành lập TP Thủ Đức - “thành phố trong thành phố” đầu tiên tại Việt Nam.

Theo quy hoạch chung đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060, TP.HCM sẽ trở thành một vùng đô thị đa trung tâm hoàn chỉnh, hướng tới vai trò trung tâm giao thương quốc tế, văn hóa - công nghệ cao của Đông Nam Á.

Dự kiến sau năm 2030, thành phố sẽ hình thành thêm 5 thành phố trực thuộc (Đông - Tây - Nam - Bắc và đô thị sinh thái biển Cần Giờ). Đặc biệt, đô thị Tây Bắc - với diện tích quy hoạch 10.000 ha, dân số dự kiến 300.000 người - được quy hoạch là trung tâm kinh tế mới, gắn với công nghiệp, sinh thái, công nghệ cao. Việc đầu tư hệ thống hạ tầng như Vành đai 3, Vành đai 4, quốc lộ 22, cao tốc Mộc Bài - TP.HCM, tuyến metro số 2 sẽ là đòn bẩy then chốt hiện thực hóa mô hình đô thị vệ tinh tại đây.

Trong hành trình hiện thực hóa vùng đô thị đa trung tâm, việc hình thành các đô thị vệ tinh tích hợp đầy đủ chức năng là điều kiện tiên quyết. Tại khu vực Tây Bắc TP.HCM, Vinhomes Green City đang tiên phong định hình chuẩn mực mới: một thành phố vệ tinh quy hoạch theo mô hình “all-in-one” - mọi tiện ích trong một và là một cực tăng trưởng của đô thị vệ tinh Tây Bắc.

Với quy mô lên tới 197,2 ha, Vinhomes Green City là tổ hợp đô thị hoàn chỉnh, tích hợp đầy đủ các yếu tố: nhà ở, thương mại, giáo dục, giải trí, giao thông, cảnh quan và không gian xanh. Mô hình này giúp cư dân giảm thiểu nhu cầu di chuyển ra khỏi khu đô thị, giảm áp lực lên hạ tầng giao thông vùng lõi.

Đây chính là điểm giao thoa lý tưởng giữa tư duy đa trung tâm và mô hình đô thị khép kín thế hệ mới. Mỗi đô thị vệ tinh không chỉ đóng vai trò giãn dân mà còn phải có năng lực nội tại để hình thành một cộng đồng sống và phát triển độc lập - điều mà mô hình “all-in-one” đáp ứng một cách tối ưu.

Vinhomes Green City - đại đô thị “all-in-one” đầu tiên tại Tây Bắc TP.HCM.

Không dừng lại ở đó, vị trí chiến lược của dự án - kết nối trực tiếp với các tuyến giao thông trọng điểm như đường Vành đai 3, Vành đai 4, cao tốc Chơn Thành – Đức Hòa, cao tốc TP.HCM - Mộc Bài và tuyến metro số 2 - tạo điều kiện lý tưởng để Vinhomes Green City trở thành một điểm hội tụ dân cư - kinh tế mới trong tam giác phát triển TP.HCM - Long An - Tây Nam Bộ.

Vinhomes Green City thuộc tam giác phát triển TP.HCM - Long An - Tây Nam bộ.

Ở một góc nhìn rộng hơn, Vinhomes Green City còn là lời giải cho bài toán phát triển bền vững: tạo ra cộng đồng sống văn minh, giảm thiểu phát thải nhờ giao thông xanh nội khu, nâng cao chất lượng sống nhờ tiện ích tập trung, đồng thời giảm áp lực ngân sách đầu tư công cho hạ tầng đô thị.

Trên hành trình đưa TP.HCM trở thành siêu đô thị đa trung tâm, Vinhomes Green City sẽ không chỉ là vệ tinh, mà là một trung tâm mới, mang lại giá trị sống, giá trị kinh tế và giá trị quy hoạch dài hạn.

Bài và ảnh: Đào Đức