Sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng tại Pháp

Cửa hàng bán lẻ của Fnac. Ảnh minh họa: Internet

Báo Le Monde phân tích về sự thay đổi trong thói quen sinh hoạt của người Pháp, 5 năm sau đại dịch COVID-19. Kể từ năm 2020, người Pháp đã thay đổi thói quen mua hàng và chuyển sang bán hàng trực tuyến. Lạm phát cũng đã định hình lại thị trường bán lẻ, gây bất lợi cho các nhà bán lẻ ở trung tâm thành phố.

Đó là một cú sốc lớn, trong đó các gia đình bị giới hạn trong những ngôi nhà chật chội, những nơi mua sắm hàng ngày từng rất đơn giản để đến đã biến thành nơi khó tiếp cận. Làm thế nào để làm đầy tủ lạnh trong khi cửa hàng siêu thị đã đóng cửa và các biện pháp hạn chế đi lại được thiết lập. Làm thế nào vượt qua nỗi sợ để đi đến những siêu thị mở cửa bất chấp mọi thứ. Trong những tháng dài của đại dịch COVID-19 và các đợt phong tỏa năm 2020 và 2021, cuộc sống hàng ngày và thói quen tiêu dùng của người Pháp đã bị đảo lộn.

5 năm sau, điều gì còn lại của thời kỳ rất đặc biệt này? Phó giám đốc của Harris Interactive, Jean-Daniel Lévy, trích dẫn số liệu từ một cuộc khảo sát của Toluna Harris Interactive được thực hiện vào tháng 12/2024 và tháng 1/2025 rằng: Khoảng 55% người Pháp cho rằng họ đã thay đổi thói quen tiêu dùng kể từ khi xảy ra đại dịch.

Tất nhiên, sự thay đổi rõ ràng nhất là sự gia tăng của doanh số bán hàng trực tuyến. Từ năm 2019 đến năm 2020, quy mô thị trường thương mại điện tử đã tăng lên 110,4 tỷ euro (khoảng 119 tỷ USD) và thậm chí 175,3 tỷ euro vào năm 2024, theo số liệu từ Liên đoàn các công ty bán hàng từ xa. Nếu xu hướng này tiếp tục, con số đó có thể vượt quá ngưỡng 200 tỷ euro (216 tỷ USD) vào năm 2026. Ngoài ra, số lượng giao dịch bằng thẻ ngân hàng trên điện thoại di động đã tăng 90% vào năm 2023, sau khi tăng 137% vào năm 2022.

Trên thực tế, phạm vi mua hàng được thực hiện trực tuyến đã mở rộng. Hình thức giao hàng trực tuyến hiện chiếm 10,3% doanh số bán hàng tiêu dùng, so với 6,4% vào năm 2019. Giám đốc tiếp thị và truyền thông tại Kantar, Gaëlle Le Floch, nhận xét: “Kênh bán hàng này sau đó đã thu hút đối tượng khách hàng mới, đặc biệt là những người cao tuổi”. Theo bà Maria Bertoch, Giám đốc phát triển tại công ty nghiên cứu Circana: “Bữa ăn giao tận nhà cũng đã đạt được mục tiêu mới, đối tượng khách hàng ở độ tuổi 18-34 vẫn chiếm 2/3 số đơn đặt hàng vào năm 2024. Tất nhiên, mua sắm quần áo trực tuyến đã trở thành một thói quen: doanh số bán quần áo trên internet tăng lên 23%, so với 15% vào năm 2019.

Những thói quen mới đã định hình lại thị trường bán lẻ của Pháp. Trong bối cảnh hạn chế đi lại, một số cửa hàng địa phương đã lấy lại được sự ủng hộ của người tiêu dùng, đặc biệt là các chợ nhỏ, các hiệu thuốc và cửa hàng thực phẩm. Thị phần của họ đạt 7,2% ở Pháp vào năm 2024, so với 6,3% vào năm 2019.

Mặt khác, những thương hiệu ở trung tâm thành phố đã bị ảnh hưởng. Số lượng các cửa hàng phải đóng cửa đã tăng lên gấp bội trong những năm gần đây khi khách hàng của họ chuyển sang thời trang giá rẻ trên internet. Camaïeu đã bị thanh lý vào tháng 9/2022. Sau đó, vào năm 2023 đến lượt giày San Marina, trước khi Kookaï và Minelli tiếp quản. Những doanh nghiệp khác vẫn đang gặp khó khăn.

Trung tâm mua sắm trong tình trạng xấu

Số phận của các cửa hàng bách hóa, nơi mỗi bộ phận (làm đẹp, thời trang, đồ lót, đồ da) đang cạnh tranh với bán hàng trực tuyến, đặt ra nhiều câu hỏi. Tại Marseille, Tập đoàn Galeries Lafayette sẽ đóng cửa hai cửa hàng nằm trong trung tâm mua sắm Bourse và ở quận Prado vào cuối năm 2025. Tập đoàn, hiện có 19 cửa hàng ở Pháp, đang giảm quy mô hơn nữa, sau khi đóng 5 điểm bán hàng vào năm 2005, ba điểm vào năm 2015, bán 26 đơn vị cho các công ty của doanh nhân Bordeaux Michel Ohayon vào năm 2018 và 2022, sau đó bán thêm bảy đơn vị nữa cho Socíeté des grands magasins, cũng vào năm 2022.

Một hiện tượng đáng chú ý khác: nhiều người Pháp đã mày mò, nấu ăn, cải tạo nội thất và làm mới các thiết bị cũ của họ trong thời gian phong tỏa. Các nhà bán lẻ và thương hiệu chuyên về những thị trường ngách này đã chứng kiến doanh số bán hàng tăng vọt... Theo Groupement des marques d'appliances pour la maison (Gifam), doanh số bán bếp, máy rửa bát và các thiết bị gia dụng khác đã tăng 12,3% vào năm 2021, nhưng giảm 3,9% vào năm 2024. Sau khi tình trạng "quá tải thiết bị" xảy ra bởi việc gia tăng sử dụng các thiết bị gia dụng trong nhà bếp vào năm 2020 và 2021, một cuộc "tái cân bằng" đang được tiến hành, bà Véronique Denise, Chủ tịch của Gifam tóm tắt. Đặc biệt, sự chậm lại của thị trường bất động sản đã làm chậm hoạt động của các nhà thiết kế bếp.

Các chuỗi đồ nội thất cũng đang bị ảnh hưởng. Thị trường Pháp giảm 6,3% vào năm 2024, theo Viện Nghiên cứu Triển vọng và Nội thất. Habitat đã bị thanh lý vào năm 2023. Cổ phiếu Maisons du monde, có doanh số bán hàng năm 2024 giảm 11,2% so với năm 2023, đang trong sắc đỏ. Doanh số bán hàng của IKEA giảm 3,6% vào năm 2024.

Các hộ gia đình vẫn thận trọng

Phải nói rằng một hiện tượng khác đi kèm với đại dịch COVID-19 cũng đã làm rung chuyển bối cảnh người tiêu dùng: giá cả tăng vọt, do gián đoạn chuỗi sản xuất trong thời gian phong tỏa, và sau đó là cuộc xung đột ở Ukraine, khiến giá năng lượng cũng tăng. "Hơn cả cuộc khủng hoảng sức khỏe, trên hết là lạm phát đã thay đổi người tiêu dùng", nhà xã hội học Philippe Moati tại Đài quan sát Xã hội và Tiêu dùng cho biết. Từ tháng 3/2020 đến tháng 2/2025, giá đã tăng 14,9%, theo Viện Thống kê và Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia. Trong khi đó, tiền lương đã không tăng theo tỷ lệ tương tự, gây bất lợi cho sức mua và tiêu dùng hộ gia đình.

Mặc dù lạm phát đã giảm kể từ đầu tháng 1/2025, các hộ gia đình lo lắng vẫn thận trọng và điều chỉnh việc mua sắm của họ. Họ mua giảm giá tại Action, quần jean giá rẻ ở Shein, đồ cũ trên Vinted. Phụ nữ đến tiệm làm tóc ít hơn, "với tỷ lệ trung bình 3,8 lượt mỗi quý so với 4,7 lượt vào năm 2019", Chủ tịch Liên minh các công ty làm tóc quốc gia Christophe Doré cho biết.

Trong các nhà hàng, khách hàng cắt giảm hóa đơn. Theo cuộc khảo sát "Người Pháp phải đối mặt với sự gia tăng giá nhà hàng" do Circana thực hiện vào tháng 9/2024, "40% số người được hỏi nói rằng họ đã hợp lý hóa đơn đặt hàng của mình", bà Maria Bertoch, Giám đốc phát triển tại công ty nghiên cứu Circana giải thích. Ngay cả khi điều đó có nghĩa là từ bỏ đồ uống có cồn hoặc một món khai vị. Họ đi đến hộp đêm ít hơn và uống ít rượu hơn", quản lý hộp đêm Christian Jouny nói. "Mức giảm là 37% từ năm 2019 đến năm 2024," người đàn ông, người đứng đầu Liên minh Vũ trường và Địa điểm Giải trí Quốc gia, lấy làm tiếc về việc đóng cửa 25% các cơ sở này kể từ đại dịch COVID-19.

Lạm phát cũng đã làm sập một số ứng dụng hỗ trợ các nhà hàng, bếp ăn buổi tối, chuyển sang chuyển phát nhanh những món ăn hoặc thực phẩm của nhà hàng, chẳng hạn như Gorillas và Getir. Trang web bán bữa ăn trực tuyến Frichti đã sụp đổ, sau khi được mua lại vào năm 2022 bởi công ty của Đức, trước khi bị La Belle Vie của Bỉ tiếp quản vào năm 2023 và giảm hiệu quả. Dutch Just Eat, một dịch vụ giao bữa ăn tại nhà, đã đóng cửa vào tháng 12/2024 tại Pháp do thiếu lợi nhuận.

Ông Virgile Caillet của Union Sport & Cycle chia sẻ: Mặc dù ngân sách hạn chế, người Pháp vẫn duy trì chi tiêu cho hoạt động thể chất, theo nhóm và ở trong nhà. Họ chưa bao giờ chơi nhiều môn thể thao như họ đã làm trong 5 năm qua”. 55% người được hỏi cho biết họ tập thể dục ít nhất một lần một tuần, tỷ lệ này tăng hơn so với trước đây là 50%. Chạy bộ, đạp xe, thể dục cũng được nhiều người quan tâm tham gia hơn. Nhóm Fitness Park đã tăng số lượng câu lạc bộ từ 210 lên 350 từ năm 2019 đến năm 2025.

Ngọc Hiệp (TTXVN tại Paris)