Sự thật kinh ngạc: Động vật cũng có thể mắc bệnh tâm thần

Tuy nhiên, theo Live Science, thực tế cho thấy động vật cũng có thể mắc phải những chứng rối loạn tâm lý do yếu tố di truyền, môi trường sống hoặc những trải nghiệm căng thẳng.

Từ chứng mất trí nhớ ở chó già, hội chứng di truyền ở tinh tinh, đến lo lắng và trầm cảm ở vật nuôi - thế giới động vật cũng đối mặt với nhiều thử thách tâm lý giống con người hơn chúng ta tưởng.

Vườn thú Bristol của Anh cung cấp cho những loài động vật như loài vượn cáo đuôi vòng đồ chơi và thức ăn đặc biệt để làm phong phú thêm các hoạt động của chúng - Ảnh: Getty

Hội chứng rối loạn nhận thức ở động vật

Max, một chú chó Labrador ở Mỹ vốn vui vẻ, thích đi xe hơi và hào hứng chào đón khách khi đến văn phòng của chủ. Tuy nhiên, khi bước vào tuổi già, nó bắt đầu có những biểu hiện bất thường: đi vệ sinh trong nhà, mất ngủ vào ban đêm, trở nên cáu kỉnh và quên đi những mệnh lệnh quen thuộc mà trước đây đã thuần thục.

Những dấu hiệu này cho thấy có thể nó đang mắc hội chứng rối loạn chức năng nhận thức (CDS), một căn bệnh thường gặp ở chó và mèo lớn tuổi. Ở chó, hội chứng này có nhiều điểm tương đồng với bệnh alzheimer ở người, gây suy giảm trí nhớ và mất nhận thức theo thời gian.

Trường hợp này là một trong nhiều minh chứng cho thấy động vật cũng có thể gặp các vấn đề về suy giảm chức năng não bộ, ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi và chất lượng sống của chúng.

Bệnh di truyền ở động vật

Giống như con người, động vật có thể mắc các chứng rối loạn di truyền ảnh hưởng đến sự phát triển trí não. Một trong những ví dụ nổi bật là hội chứng down - một tình trạng do dư thừa nhiễm sắc thể, gây chậm phát triển trí tuệ và thể chất ở người.

Hầu hết các loài động vật không thể mắc hội chứng down theo đúng nghĩa, vì cấu trúc nhiễm sắc thể của chúng khác với con người. Tuy nhiên, các loài linh trưởng gần gũi với chúng ta như tinh tinh hay đười ươi có thể mắc phải những rối loạn di truyền tương tự.

Một trường hợp điển hình là Kanako, một con tinh tinh cái sinh ra tại một trung tâm nghiên cứu ở Nhật Bản. Kanako mắc bệnh về tim và thị giác do có một nhiễm sắc thể thừa, tương tự như hội chứng down ở người. Dù gặp khó khăn trong cuộc sống hoang dã, nhưng nhờ sự chăm sóc đặc biệt từ các chuyên gia, Kanako vẫn sống một cuộc đời tương đối khỏe mạnh trong khu bảo tồn.

Những tình trạng di truyền này có thể khiến động vật gặp nhiều thử thách trong tự nhiên, nhưng với sự hỗ trợ từ con người, chúng vẫn có thể thích nghi và phát triển.

Chấn thương tâm lý ở động vật

Không chỉ bị ảnh hưởng bởi yếu tố di truyền, động vật cũng có thể gặp các vấn đề tâm lý do chấn thương và căng thẳng. Giống như những người lính trở về từ chiến trường có thể mắc chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD), những chú chó nghiệp vụ trong quân đội hay cảnh sát cũng có nguy cơ gặp tình trạng tương tự.

Những con chó mắc PTSD thường giật mình với âm thanh lớn như tiếng pháo hoa hoặc sấm sét, tỏ ra hoảng sợ hoặc hung hăng hơn bình thường, có dấu hiệu lo lắng, trốn tránh con người hoặc không chịu nghe lệnh. Để giúp những chú chó này, bác sĩ thú y có thể kê đơn thuốc chống lo âu hoặc áp dụng các phương pháp trị liệu hành vi, tương tự như cách điều trị PTSD ở con người.

Bên cạnh đó, động vật nuôi nhốt trong sở thú, phòng thí nghiệm hoặc trang trại chăn nuôi cũng có thể bị căng thẳng do điều kiện sống không phù hợp. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm tiếng ồn lớn từ giao thông hoặc con người, nhiệt độ không thoải mái, hoặc không thể thực hiện các hành vi tự nhiên như chim cánh cụt không được bơi, cầy meerkat không thể đào đất hay khỉ đầu chó bị hạn chế giao tiếp xã hội.

Khi những nhu cầu bản năng này không được đáp ứng, động vật có thể phát triển các hành vi bất thường như đi lại không ngừng, tự cắn đuôi hoặc trở nên hung dữ. Để giảm thiểu tình trạng này, các sở thú và trung tâm bảo tồn thường cung cấp các hình thức phong phú môi trường như đồ chơi, cấu trúc leo trèo hoặc các bài tập tinh thần nhằm kích thích trí tuệ và giúp động vật duy trì sức khỏe

Hoàng Vũ