Sứ mệnh cao cả của Bộ đội Không quân

Những chiến công xuất sắc

Sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chiến lược của cách mạng, ngày 3-3-1955, Bộ Quốc phòng quyết định thành lập Ban Nghiên cứu sân bay, với nhiệm vụ tiếp quản, chỉ huy, quản lý các sân bay hiện có; tổ chức chỉ huy bay, đồng thời giúp Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam nghiên cứu về tổ chức, xây dựng LLKQ phù hợp với kế hoạch xây dựng Quân đội trong giai đoạn mới.

Trong những năm đầu xây dựng, tuy còn gặp nhiều khó khăn cả về biên chế, tổ chức và lực lượng, chỉ có các máy bay An-2, Li-2, IL-14, Mi-4, LLKQ non trẻ đã nhanh chóng ổn định tổ chức, huấn luyện, đào tạo phi công, xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật và tích cực thực hiện các nhiệm vụ: Bay tiễu phỉ, bay vận chuyển và tiếp tế, bay phun thuốc trừ sâu; thực hiện các chuyến bay chuyên cơ phục vụ Bác Hồ và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước đi công tác... đồng thời, chuẩn bị điều kiện cho việc thành lập các đơn vị không quân chiến đấu sau này.

Trung đoàn Không quân 940 (Trường Sĩ quan Không quân) huấn luyện máy bay Yak-130. Ảnh: ĐỨC LƯU

Ngày 9-11-1964, đến thăm và động viên cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn Không quân 921, Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Tổ tiên ta từ xưa đã có chiến công trên sông, trên biển, trên bộ, ngày nay, chúng ta phải mở mặt trận trên không thắng lợi. Trách nhiệm ấy trước hết là ở các chú...”. Ý chí của Bộ đội Không quân được Bác Hồ truyền cho sức mạnh. Sau thời gian chuẩn bị công phu, phát huy truyền thống vẻ vang của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, ngày 3-4-1965, Biên đội MiG-17 của Trung đoàn Không quân 921 (các phi công: Phạm Ngọc Lan, Phan Văn Túc, Hồ Văn Quỳ, Trần Minh Phương) cùng biên đội nghi binh (phi công Trần Hanh, Phạm Giấy) đã xuất kích, bắn rơi 2 máy bay F-8U của hải quân Mỹ. Chiến thắng trận đầu của Bộ đội Không quân trên bầu trời miền Bắc có ý nghĩa vô cùng quan trọng, khẳng định sự trưởng thành, lớn mạnh của Quân đội ta, của lực lượng và thế trận phòng không nhân dân trên miền Bắc; đồng thời, góp phần củng cố niềm tin, quân và dân ta hoàn toàn có thể đánh bại cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân và hải quân của đế quốc Mỹ.

Trải qua thực tiễn tác chiến, Bộ đội Không quân đã ngày càng trưởng thành, sáng tạo nhiều cách đánh độc đáo, góp phần phát triển nghệ thuật tác chiến không quân, đánh bại các biện pháp, thủ đoạn tác chiến của không quân địch. Đặc biệt, trong Chiến dịch Phòng không tháng 12-1972, Không quân nhân dân Việt Nam đã hiệp đồng chặt chẽ với các lực lượng chiến dịch, kịp thời xuất kích, đánh nhiều trận và lập công xuất sắc. Tiêu biểu trong trận đánh đêm 27-12-1972, phi công Phạm Tuân đã điều khiển MiG-21 vượt qua hàng rào dày đặc máy bay tiêm kích của địch, bắn rơi “pháo đài bay” B-52 trên vùng trời Tây Bắc. Một ngày sau, phi công Vũ Xuân Thiều tiếp tục xuất kích hạ gục thêm một chiếc B-52 tại Sơn La và đã anh dũng hy sinh. Đây là lần đầu tiên và duy nhất trên thế giới, MiG-21 hạ gục uy thế “pháo đài bay” của không lực Hoa Kỳ, góp phần làm nên Chiến thắng “Hà Nội-Điện Biên Phủ trên không”.

Trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa xuân năm 1975, đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, với tư tưởng chỉ đạo "Thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng", chỉ sau 6 ngày luyện tập khẩn trương, chiều 28-4-1975, “Phi đội Quyết thắng” đã sử dụng máy bay A-37 vừa thu được của địch, bất ngờ tập kích sân bay Tân Sơn Nhất, phá hủy 24 máy bay và tiêu diệt nhiều sinh lực địch. Đòn đánh hiểm của không quân vào một trong 5 mục tiêu chủ yếu của chiến dịch đã cắt đứt cầu hàng không di tản bằng máy bay cánh cố định cuối cùng của Mỹ, ngụy, làm tăng thêm sự suy sụp về tinh thần của chúng; tạo điều kiện cho các hướng đẩy nhanh tốc độ tiến công, góp phần cùng với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện trọn vẹn lời dạy của Bác Hồ "đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào", giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Tổng kết cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước vĩ đại, Không quân nhân dân Việt Nam đã bắn rơi 320 máy bay các loại; đánh thiệt hại 3 căn cứ quân sự của địch; đánh chìm, bắn cháy 6 tàu chiến Mỹ và tiêu diệt nhiều sinh lực địch. Trong chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam, LLKQ đã chi viện kịp thời, có hiệu quả cho bộ đội binh chủng hợp thành và hải quân tác chiến, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

Xây dựng lực lượng không quân tinh, gọn, mạnh

Những năm qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước; trực tiếp là Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, LLKQ đã được quan tâm xây dựng tiến thẳng lên hiện đại. Tổ chức biên chế, trang bị được điều chỉnh theo hướng tinh, gọn, mạnh; bố trí lực lượng ngày càng hợp lý. Nhiệm vụ huấn luyện được đổi mới theo phương châm: “Cơ bản, thiết thực, vững chắc”, coi trọng huấn luyện đồng bộ và chuyên sâu; chương trình, nội dung, công tác tổ chức, điều hành, kiểm tra, bảo đảm huấn luyện ngày càng đi vào nền nếp, chính quy, thống nhất. Công tác quản lý bộ đội, quản lý vũ khí, trang bị (VKTB) có nhiều tiến bộ. Hệ thống bảo đảm hậu cần-kỹ thuật từng bước được đồng bộ, thống nhất. Chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu của LLKQ được nâng cao, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc.

Thời gian tới, cần tiếp tục coi trọng lấy xây dựng LLKQ vững mạnh về chính trị làm cơ sở; đồng thời, kiện toàn tổ chức, biên chế; đẩy mạnh đầu tư theo lộ trình để hiện đại hóa VKTB cho LLKQ. Căn cứ vào các quy định về tổ chức, biên chế của Bộ Quốc phòng, LLKQ cần tiếp tục chấn chỉnh, kiện toàn tổ chức theo hướng tinh, gọn, mạnh, linh hoạt và cơ động; trong đó, coi trọng sự đồng bộ giữa lực lượng chiến đấu với các đơn vị bảo đảm cả ở trên không và mặt đất. Chú trọng xây dựng LLKQ mũi nhọn, cơ động, với VKTB hiện đại, đủ sức vươn xa, giải quyết kịp thời, có hiệu quả các tình huống, nhiệm vụ trên các hướng chiến lược, nhất là trên hướng biên giới đất liền và biển, đảo. Về lâu dài, cần nghiên cứu hoàn thiện chiến lược xây dựng, phát triển và đầu tư trang bị cho LLKQ ngày càng hiện đại, đồng bộ, cả máy bay chiến đấu, máy bay huấn luyện, trực thăng, phương tiện dẫn đường, tác chiến điện tử và bảo đảm cho phù hợp với điều kiện kinh tế của đất nước cũng như sự biến động phức tạp của tình hình thế giới.

Bên cạnh đó, cần coi trọng nâng cao hơn nữa trình độ, khả năng sẵn sàng chiến đấu cho LLKQ. Theo đó, tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm các nghị quyết của Quân ủy Trung ương, nhất là Nghị quyết số 1657-NQ/QUTW ngày 20-12-2022 về “Đổi mới công tác giáo dục, đào tạo đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng Quân đội trong tình hình mới”; Nghị quyết số 1659-NQ/QUTW ngày 20-12-2022 về “Nâng cao chất lượng huấn luyện giai đoạn 2023-2030 và những năm tiếp theo”. Tăng cường công tác lãnh đạo huấn luyện, đấu tranh phòng ngừa tai nạn bay và uy hiếp an toàn bay. Quán triệt tư tưởng chỉ đạo “Đổi mới, thiết thực, vững chắc, an toàn”, chấp hành nghiêm điều lệ bay, các quy định trong “3 giai đoạn bay”. Tập trung huấn luyện nâng cao trình độ toàn diện cho phi công cả về kỹ thuật lái, dẫn đường, ứng dụng chiến đấu. Trong đó, chú trọng huấn luyện bay trong các điều kiện thời tiết, ban ngày, ban đêm; bay biển xa, tập hạ cánh trên đường băng ngắn, hẹp; tổ chức thực hành bắn mục tiêu trên không, trên mặt đất, mặt nước, ban ngày, ban đêm. Huấn luyện các phương án tác chiến trong điều kiện chiến tranh công nghệ cao. Huấn luyện tìm kiếm cứu hộ, cứu nạn; huấn luyện chuyển loại và đào tạo chỉ huy bay, giáo viên bay. Các đơn vị cần lựa chọn huấn luyện phi công mũi nhọn làm nòng cốt để không quân có thể vươn xa, đánh hiểm. Định kỳ tổ chức diễn tập, nhất là diễn tập tác chiến hiệp đồng quân, binh chủng ở quy mô chiến dịch, chiến lược, thực binh có bắn, ném bom đạn thật, sát thực tế chiến đấu để rèn luyện, nâng cao trình độ tác chiến, bản lĩnh, tác phong công tác của các thành phần, nhất là người chỉ huy, phi công, sĩ quan dẫn đường, lực lượng kỹ thuật.

Trên cơ sở nghiên cứu, dự báo, đánh giá đối tượng tác chiến; các hình thái chiến tranh, phương thức tác chiến, thủ đoạn hoạt động của địch; tiếp tục triển khai xây dựng và không ngừng hoàn thiện thế trận không quân trên phạm vi cả nước và trên từng chiến trường. Ngay từ thời bình, trên cơ sở quy hoạch chung, tích cực triển khai xây dựng hệ thống sân bay, bãi cất, hạ cánh, hệ thống sở chỉ huy, các đài trạm ra-đa, các đường cất, hạ cánh dã chiến, khu sơ tán, phân tán, hệ thống kho, trạm cho phù hợp; quan tâm thích đáng đến chiến trường biển, đảo. Không ngừng nghiên cứu, phát triển nghệ thuật tác chiến không quân, nhất là xây dựng cách đánh và các phương án tác chiến cơ bản của không quân cho phù hợp với sự phát triển của tình hình và nghệ thuật quân sự Việt Nam. Bên cạnh đó, Bộ đội Không quân quán triệt và nắm vững quan điểm “người trước, súng sau”, phấn đấu vươn lên làm chủ khoa học kỹ thuật hiện đại để khai thác tốt các loại máy bay và VKTB hiện có cũng như các loại máy bay, VKTB mới; đồng thời, tích cực nghiên cứu, vận dụng nghệ thuật tác chiến vào huấn luyện, diễn tập để kiểm nghiệm và bổ sung, hoàn thiện.

Sức mạnh chiến đấu của LLKQ là sức mạnh tổng hợp. Vì vậy, tiến hành công tác bảo đảm chặt chẽ, chu đáo, kịp thời, đồng bộ có vai trò đặc biệt quan trọng. Ngoài các mặt bảo đảm chung, cần tập trung làm tốt các mặt bảo đảm chuyên ngành, như: Bảo đảm kỹ thuật hàng không, hậu cần, công binh, thông tin liên lạc, tác chiến điện tử, dẫn đường, khí tượng... Nghiên cứu, vận dụng các phương thức bảo đảm hậu cần, kỹ thuật cho phù hợp, đáp ứng yêu cầu tác chiến của LLKQ trên từng chiến trường và cả khi bị chia cắt chiến lược. Không ngừng nâng cao trình độ nghiệp vụ, khả năng bảo đảm cho các lực lượng. Đó là điều kiện thuận lợi để LLKQ hoạt động và hoàn thành tốt nhiệm vụ trong mọi tình huống.

Thiếu tướng, PGS, TS ĐINH XUÂN THANH (Học viện Quốc phòng)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Quốc phòng an ninh xem các tin, bài liên quan.