Sử dụng hợp lý tài nguyên nước

Công nhân Công ty Cổ phần Cấp nước Điện Biên lắp đặt đường ống dẫn nước sinh hoạt về thị trấn Mường Chà. Ảnh: CTV

Vào mùa khô (từ tháng 11 năm trước đến tháng 5 năm sau), nguồn nước khan hiếm, bà con phải đi lấy nước từ khe suối về sử dụng tiết kiệm. Nguồn nước từ khe suối, mó nước không đảm bảo vệ sinh, sử dụng ảnh hưởng trực tiếp sức khỏe người dân, dễ nhiễm các bệnh về đường ruột, mắt. Khắc phục tình trạng thiếu nước sinh hoạt cho người dân vùng cao, nhiều công trình cấp nước được đầu tư xây dựng. Địa bàn xã vùng cao thuộc các huyện: Nậm Pồ, Mường Ảng, Điện Biên… đã được khảo sát, xây dựng đường dẫn nước, bể chứa nước phục vụ sinh hoạt của người dân. Nguồn vốn chương trình nước sạch, vệ sinh môi trường nông thôn ưu tiên dành đầu tư công trình nước sinh hoạt. Thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, các địa phương đã quan tâm đầu tư hệ thống nước sinh hoạt, hoàn thiện dần tiêu chí đạt chuẩn. Nhờ vậy, đến nay toàn tỉnh có 85% hộ dân khu vực nông thôn được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh. Tuy nhiên, vấn đề thiếu nước sinh hoạt trong mùa khô thậm chí ngay mùa mưa vẫn xảy ra tại các địa phương đặc biệt khu vực vùng cao.

Việc cung cấp nước sinh hoạt trên địa bàn tỉnh do Công ty cổ phần Cấp nước Điện Biên đảm nhiệm. Công ty hiện đang quản lý, vận hành 12 công trình cấp nước trong đó 9 nhà máy nước đặt tại TP. Điện Biên Phủ và các huyện, thị xã. Từ năm 2021 Công ty được giao quản lý thêm 3 công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn tại các xã: Thanh Chăn, Thanh Luông, Noong Luống, Thanh Hưng (huyện Điện Biên). Cung cấp nước sạch cho người dân, Công ty triển khai nhiều giải pháp điều tiết, đảm bảo nguồn nước, xử lý vệ sinh môi trường, phòng chống dịch bệnh cho người sử dụng nước.

Nguồn nước được Công ty khai thác từ hồ Nậm Khẩu Hu (xã Hua Thanh, huyện Điện Biên), thực hiện xử lý, kiểm soát chất lượng nước đầu vào trước khi cung cấp tới người sử dụng. Vào mùa mưa lũ, nguồn nước đầu vào có độ đục cao ảnh hưởng tới tốc độ lọc và chất lượng nước. Công ty phải giảm tốc độ lọc, thường xuyên kiểm tra các thông số kỹ thuật của nước, điều tiết nguồn nước thô về nhà máy; giám sát chất lượng nước đảm bảo cung cấp tới người tiêu dùng nước sạch có chất lượng tốt nhất. Song khách hàng sử dụng nước sạch từ Công ty tập trung dân số khu vực trung tâm, đô thị còn người dân vùng cao dùng nước qua hệ thống tự chảy dẫn về từ khe suối.

Với hơn 1.100 công trình cấp nước sinh hoạt tập trung trong toàn tỉnh, đã đảm bảo cấp nước sạch cho 99,6% dân số khu vực thành thị và nước hợp vệ sinh cho 85% dân số khu vực nông thôn. Các hộ dân khu vực nông thôn sử dụng nước sinh hoạt quy mô hộ gia đình trên cơ sở hướng dẫn sử dụng nước đúng cách của ngành chức năng. Tình trạng thiếu nước sinh hoạt khu vực thành thị không phổ biến song với vùng cao, việc thiếu nước hoặc sử dụng nước không đảm bảo chất lượng diễn ra triền miên đặc biệt trong mùa khô. Thiếu nước ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt, sản xuất của người dân. Khắc phục tình trạng thiếu nước sinh hoạt, nhiều công trình cấp nước sinh hoạt tập trung được đầu tư xây mới, sửa chữa; hỗ trợ bồn chứa, téc nước cho bà con đồng thời tuyên truyền, vận động người dân giữ rừng, bảo vệ nguồn nước.

Từ vốn vay chính sách xây dựng bể chứa nước, người dân bản Pá Ngam, xã Núa Ngam, huyện Điện Biên được sử dụng nước sạch. Ảnh: CTV

Địa bàn vùng cao, hầu hết công trình cấp nước sinh hoạt tự chảy, nguồn nước không ổn định, mùa khô thiếu nước. Thêm vào đó, người dân chưa quan tâm quản lý, vận hành sau đầu tư nên công trình nhanh xuống cấp, chưa phát huy hiệu quả. Huyện Tủa Chùa có khoảng 17.000 người thiếu nước sinh hoạt, tập trung các bản vùng cao, chỉ 2,4% hộ dân được sử dụng nước sạch đảm bảo chất lượng. Nguyên nhân bởi nhiều công trình cấp nước hư hỏng, không có kinh phí sửa chữa; nguồn nước từ khe suối cạn kiệt, người dân không quan tâm quản lý. Từ nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, huyện Tủa Chùa đã cấp phát téc chứa nước cho hộ nghèo, khó khăn về nước sinh hoạt. Dự án “Nước sạch cho người dân huyện Tủa Chùa” được triển khai tại xã Mường Báng và Xá Nhè; tuyên truyền, hướng dẫn người dân quản lý, vận hành các công trình cấp nước, sử dụng một số thiết bị sửa chữa hệ thống ống dẫn, trữ nước, lọc nước phục vụ sinh hoạt hàng ngày.

Quỹ Toyota Việt Nam tặng công trình nước sạch cho Trường Tiểu học thị trấn Điện Biên Đông. Ảnh: CTV

Nước có vai trò đặc biệt quan trọng, mang tính chất quyết định đối với sự sống. Không có nước không thể có sự sống. Vì vậy, quy hoạch tài nguyên nước thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1622/QĐ-TTg ngày 27/12/2022. Theo quy hoạch, tài nguyên nước mang tính chiến lược, đảm bảo tầm nhìn dài hạn, hoạch định tổng thể, hài hòa, phân phối tài nguyên nước đáp ứng các mục tiêu đề ra của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm (giai đoạn 2021 - 2030), ưu tiên đảm bảo cung cấp đủ nước cho sinh hoạt, ổn định an sinh xã hội, xóa đói giảm nghèo, phát triển mạnh mẽ từng ngành, từng địa phương và ổn định tài nguyên nước. Hiện nay, nhu cầu nước trên địa bàn tỉnh ước tính khoảng 226 triệu mét khối mỗi năm. Tuy nhiên việc sử dụng nước tiết kiệm, hợp lý, bảo vệ nguồn tài nguyên nước cho sinh hoạt và sản xuất chưa được quan tâm thực hiện hiệu quả. Để bảo vệ tài nguyên nước, quy hoạch tài nguyên nước tỉnh Điện Biên đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035 đã được phê duyệt. Thông qua quy hoạch phân bổ tài nguyên nước hài hòa, hợp lý giữa các ngành, các địa phương, ưu tiên sử dụng nước cho sinh hoạt, sản xuất, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Nước phục vụ đời sống sinh hoạt của người dân và sản xuất nông nghiệp. Do đó cần khai thác và sử dụng có hiệu quả nguồn nước, ngăn chặn và xử lý hành vi xâm hại nguồn nước. Tổ chức tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân, doanh nghiệp về vai trò của nguồn nước từ đó tự giác thực hiện các quy định của pháp luật về bảo vệ tài nguyên nước.

Hà Anh