Sự chuyển mình của Pháp 5 năm sau đại dịch Covid-19

Người dân Pháp thích đến công viên để thư giãn, đọc sách và tận hưởng sự yên bình giữa lòng thành phố. (Ảnh: MINH DUY)

Sự phổ biến của hình thức làm việc từ xa

Giải pháp làm việc từ xa đã đánh dấu một trong những chuyển biến sâu sắc nhất trong đời sống lao động tại Pháp nói riêng và trên toàn cầu nói chung, nhất là 5 năm sau đại dịch Covid-19. Không ngoa nếu nói rằng, đại dịch này làm thay đổi vĩnh viễn cách thức tổ chức hoạt động chuyên môn. Hình thức làm việc từ xa đã dần trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống lao động tại quốc gia châu Âu này.

Theo số liệu từ Viện Thống kê và Nghiên cứu Kinh tế Quốc gia Pháp (INSEE), công bố vào tháng 3/2024, khoảng một phần năm nhân viên khu vực tư nhân (22,4%) đã lựa chọn làm việc từ xa trong quý 2/2024.

Trong khi con số này từ lúc chỉ đạt dưới 1% thông qua các thỏa thuận do chính doanh nghiệp chủ động đề cập với người lao động vào năm 2017, đã tăng lên 4% trong năm 2022. Thực tế cho thấy thị trường lao động đã dần chấp nhận hình thức làm việc mới này.

Bà Audrey Richard, Chủ tịch Hiệp hội giám đốc nhân sự quốc gia Pháp (ANDRH) cũng phải công nhận tính khả thi của giải pháp làm việc từ xa. Nhiều người lao động cho rằng, làm việc từ xa giúp tránh được những giờ phút di chuyển mệt mỏi trên đường và cho phép làm việc trong một môi trường thoải mái hơn, thậm chí là ở vùng quê yên bình.

Tuy nhiên, một số khác cũng phải thừa nhận, việc cân bằng giữa công việc và cuộc sống gia đình trong một không gian chật hẹp gây ra nhiều căng thẳng, nhất là đối với các bà mẹ.

Để tránh tình trạng cảm thấy không thoải mái khi ở quá lâu trong một không gian chật hẹp, nhiều người chọn giải pháp làm việc ở ngoài trời như công viên, vườn hoa công cộng... (Ảnh: MINH DUY)

Mặc dù vậy, việc quay trở lại làm việc tại văn phòng hoàn toàn như trước đại dịch gần như là điều không thể xảy ra ở Pháp. Nhiều công ty buộc phải điều chỉnh và chuyển sang mô hình kết hợp giữa hai hình thức, cho phép người lao động được làm việc từ xa hai ngày mỗi tuần. Theo Hiệp hội lãnh đạo doanh nghiệp (APEC), có tới 82% giám đốc điều hành ủng hộ hình thức làm việc từ xa.

Thậm chí, các giải pháp yêu cầu nhân viên quay trở lại làm việc tại văn phòng đã vấp phải sự phản kháng mạnh mẽ, ví dụ điển hình thấy rõ tại doanh nghiệp sản xuất trò chơi điện tử Ubisoft. Theo ước tính của Liên đoàn Lao động ngành trò chơi điện tử (STJV), cuộc đình công tại Ubisoft vào tháng 10/2024 đã thu hút sự tham gia của hơn 700 trong số 4.000 nhân viên của công ty công nghệ này.

Cũng theo APEC, trong năm nay, 17% doanh nghiệp muốn xem xét lại các điều khoản và điều kiện làm việc từ xa, với lý do “mong muốn tăng cường cảm giác gắn bó với công ty”. Làm việc từ xa có thể làm giảm tương tác giữa các đồng nghiệp, ảnh hưởng đến tinh thần đồng đội và sự gắn kết.

Cùng với đó, khi nhân viên làm việc ở nhiều địa điểm khác nhau, việc xây dựng và duy trì một văn hóa công ty mạnh mẽ có thể trở nên khó khăn hơn. Hơn nữa, một số nhân viên làm việc từ xa gặp phải một số vấn đề về sức khỏe tinh thần khi cảm thấy cô lập với các hoạt động chuyên môn tại văn phòng.

Tuy nhiên, nhiều giải pháp mới nhằm dung hòa lợi ích của công ty và mong muốn của người lao động cũng được đưa ra như: Tăng số ngày trong tuần làm việc trực tiếp tại văn phòng, thường xuyên tổ chức các hoạt động tập thể, sự kiện công ty hoặc các hoạt động xây dựng đội ngũ, tăng cường đầu tư vào các công cụ và nền tảng giao tiếp phục vụ làm việc từ xa và tại văn phòng.

Thay đổi mạnh mẽ trong thói quen tiêu dùng

Sự bùng phát của đại dịch tạo ra sự thay đổi chưa từng có trong hành vi tiêu dùng của người dân Pháp. Hình thức mua sắm trực tuyến “lên ngôi” như một chất xúc tác mạnh mẽ, thúc đẩy sự chuyển đổi từ các kênh bán lẻ truyền thống sang các nền tảng trực tuyến.

Báo Le Monde đưa tin, khoảng 55% người Pháp thừa nhận rằng thói quen mua sắm của họ đã thay đổi đáng kể từ khi đại dịch bùng phát, với sự gia tăng rõ rệt của các hoạt động mua sắm trực tuyến.

Thị trường bán hàng trực tuyến ở Pháp đạt 110,4 tỷ euro vào năm 2020, đã tăng vọt lên 175,3 tỷ euro vào năm 2024. Nếu xu hướng này tiếp tục, con số này có thể lên tới hơn 200 tỷ euro vào năm 2026.

Chỉ tính riêng lĩnh vực may mặc, mua sắm trên các nền tảng trực tuyến chiếm 23% doanh số vào năm 2024, tăng đáng kể so với con số 15% được ghi nhận trong năm 2019.

Sự gia tăng mạnh mẽ của mua sắm trên mạng cũng kéo theo sự tăng vọt của thanh toán trực tuyến. Số lượng giao dịch thẻ trên các thiết bị công nghệ di động năm 2024 đã tăng đáng kể, đạt mức tăng 90% so với năm 2023.

Tại nhiều nước phương Tây, trong đó có Pháp, tồn tại một hình thức mua sắm với tên gọi “drive-through”, cho phép khách hàng bận rộn hoặc không muốn mất thời gian tìm chỗ đậu phương tiện có thể mua sản phẩm hoặc dịch vụ mà không cần phải bước xuống xe.

Mọi giao dịch, từ đặt hàng, thanh toán đến nhận hàng, đều được thực hiện ngay tại xe, thu hút được một lượng lớn khách hàng mới, đặc biệt là người cao tuổi, những người trước đây có thể còn e ngại với việc mua sắm trực tuyến.

Tương tự, dịch vụ giao đồ tận nhà cũng đã nhận được sự tin tưởng khách hàng, cho thấy sự thích ứng và linh hoạt của các doanh nghiệp trong việc đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Nhà hàng, quán xá trên đường phố Paris chung cảnh "im lìm" trong một thời gian dài do người dân thắt chặt chi tiêu sau đại dịch. (Ảnh: MINH DUY)

Trong bức tranh toàn cảnh của thị trường mua sắm, dường như mảng tối lại thuộc về các kênh bán lẻ truyền thống. Các cửa hàng ở trung tâm thành phố đã bị ảnh hưởng nặng nề, với số lượng cửa hàng đóng cửa tăng lên.

Một số thương hiệu nổi tiếng như Camaïeu và San Marina Shoes đã gặp khó khăn hoặc buộc phải đóng cửa. Hệ thống chuỗi cửa hàng bách hóa cao cấp Galeries Lafayette đã quyết định đóng cửa hai chi nhánh tại thành phố Marseille ở miền nam nước Pháp.

Đến nay, nhiều hộ gia đình vẫn thận trọng với việc mua sắm, ưu tiên mua hàng giảm giá từ các siêu thị giá rẻ hay nền tảng bán đồ cũ. Riêng trong lĩnh vực làm đẹp, phụ nữ Pháp đến tiệm làm tóc ít hơn, với tần suất 3,8 lần mỗi quý so với 4,7 lần vào năm 2019.

Mặc dù ngân sách hạn hẹp, người Pháp vẫn duy trì chi tiêu cho hoạt động thể chất, với 55% cho biết họ tham gia hoạt động thể chất ít nhất một lần một tuần, so với mức dưới 50% trước đây. Chạy bộ, đạp xe và thể dục đã thu hút thêm nhiều người, và các chuỗi phòng tập thể dục đã tiếp tục mở rộng cơ sở.

Sự phục hồi của vận tải hàng không

Đại dịch Covid-19 đã gây ra những tổn thất nghiêm trọng cho toàn bộ ngành vận tải, từ đường bộ, đường sắt, đến đường biển, nhưng ảnh hưởng nặng nề nhất phải kể đến ngành hàng không.

Các hãng khai thác vận tải hàng không rơi vào khủng hoảng tài chính trầm trọng. Tuy nhiên, sau bốn năm đầy thử thách, ngành vận tải, nhất là vận tải hàng không, đang từng bước hồi phục với những tín hiệu tăng trưởng tích cực và mạnh mẽ.

Lượng hành khách xuất phát đi quốc tế, du lịch tới Pháp hoặc trung chuyển qua Pháp bằng đường hàng không đã tăng đáng kể trong 5 năm qua. (Ảnh: MINH DUY)

Theo bài viết trên báo FranceInfo số ra ngày 30/1/2025, có trích dẫn dữ liệu công bố của Hiệp hội vận tải hàng không quốc tế (IATA): Lưu lượng giao thông đã tăng thêm 10,4% trong năm 2024. Trên phạm vi toàn cầu, số lượng hành khách đi máy bay trong năm 2024 được dự báo sẽ đạt 4,89 tỷ người, tăng 3,8% so với năm 2019.

Số liệu từ Tổng cục Hàng không dân dụng Pháp (DGAC) cho thấy: Năm 2024, số lượng hành khách đạt 178 triệu người tại Pháp, tương đương 99,1% so với mức của năm 2019.

Mùa hè năm 2024, hãng hàng không quốc gia Pháp Air France đã đạt được một cột mốc quan trọng khi lượng hành khách quay trở lại mức tương đương năm 2019, thời điểm trước khủng hoảng.

Tuy nhiên, con đường phục hồi của ngành vận tải hàng không vẫn còn nhiều chông gai. Mặc dù lưu lượng hành khách đã tăng trở lại, chuỗi cung ứng hàng không vẫn đang phải “lao tâm khổ tứ” để lấy lại vị thế.

Các nhà cung cấp vận tải hàng không vừa và nhỏ, vốn đã cắt giảm lực lượng lao động trong đại dịch, nay còn gặp khó khăn trong việc tuyển dụng kỹ sư và kỹ thuật viên có trình độ.

Kèm với đó là những sự cố trong chuỗi cung ứng đang làm chậm quá trình giao máy bay và cung cấp phụ tùng, ảnh hưởng đến kế hoạch tăng trưởng của các hãng hàng không. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng dự đoán sản lượng máy bay tầm trung của Airbus và Boeing sẽ quay trở lại mức năm 2019 vào năm 2026.

Các hãng sản xuất máy bay cam kết đảm bảo cung ứng phương tiện nhanh chóng và kịp thời nhằm đáp ứng nhu cầu đi lại ngày càng tăng của người dân trong giai đoạn bình thường mới. (Ảnh: MINH DUY)

Đại dịch cũng đã thúc đẩy sự củng cố của ngành vận tải hàng không ở châu Âu. Các hãng hàng không quốc gia như Air France (Pháp), Lufthansa (Đức) và IAG (Anh) mua lại cổ phần của các hãng đang gặp khó khăn.

Điều này cho phép những hãng lớn này có thể mở rộng sự hiện diện của mình ở nhiều khu vực hoặc thị trường hơn. Việc sáp nhập hoặc mua lại càng giúp tăng cường chiếm ưu thế cạnh tranh, đặc biệt trong các tuyến bay đang phát triển hoặc có lợi nhuận cao. Bên cạnh đó, việc hợp nhất các nguồn lực và mạng lưới khai thác có thể giúp giảm chi phí vận hành, cải thiện lợi nhuận.

Những biến động trong lĩnh vực giáo dục

Trước đây, trong giai đoạn đầu của giãn cách xã hội, phụ huynh mới thật sự nhận thấy tầm quan trọng của giáo viên khi chính bản thân mình phải tự tay hướng dẫn con cái học tập tại nhà.

Tuy nhiên, trong giai đoạn bình thường mới, nhiều bậc phụ huynh nhanh chóng quên đi sự vất vả của công việc giảng dạy và trở lại với những kỳ vọng khắt khe đặt lên “vai” nhà trường.

Sự tham gia của phụ huynh vào các hoạt động của trường học cũng giảm sút đáng kể, khiến cho việc xây dựng một môi trường giáo dục đảm bảo tính liên kết giữa nhà trường và gia đình trở nên khó khăn hơn.

Bài báo trên tờ Le Monde số ra ngày 18/3/2025 cho biết: Đại dịch còn làm thay đổi thái độ của học sinh đối với việc học tập. Giáo viên ghi nhận rằng, học sinh có xu hướng thiếu kiên nhẫn và ít cố gắng hơn khi gặp khó khăn, mong muốn đạt được kết quả ngay lập tức mà không cần nỗ lực.

Một số học sinh cũng gặp khó khăn trong việc phát triển kỹ năng xã hội, nhất là những em bắt đầu bước vào tiểu học trong giai đoạn phong tỏa. Các vấn đề như khả năng phát biểu, chia sẻ và tôn trọng người khác bị suy giảm, kéo theo những hành vi tiêu cực trong lớp học.

Học sinh, nhất là ở cấp tiểu học, phải đối mặt với những thách thức không nhỏ. Việc tiếp cận với thiết bị di động quá nhiều và thường xuyên dẫn tới những vấn đề đáng lo ngại như thiếu tự giác và nỗ lực trong học tập.

Để tránh tình trạng căng thẳng do thường xuyên sử dụng thiết bị di dộng trong học tập, phụ huynh cũng chú trọng đưa con em mình tham gia các hoạt động giải trí ngoài trời. (Ảnh: MINH DUY)

Nhiều học sinh và cả các bậc phụ huynh vẫn có nhu cầu nghỉ học với những lý do không thỏa đáng. Cũng cần phải thấy rõ, nhiều trẻ em bắt đầu tới độ tuổi đi học trong giai đoạn đại dịch lại đang gặp phải những khó khăn trong việc phát triển kỹ năng xã hội.

Cũng may, ở khía cạnh tiếp đón du học sinh nước ngoài, Chính phủ Pháp đã có những nỗ lực nhằm thúc đẩy và nhằm duy trì vị thế của quốc gia này như một trung tâm giáo dục quốc tế vốn có tiếng tăm từ trước tới nay. Theo số liệu từ Campus France, Pháp đứng thứ sáu trên thế giới về số lượng sinh viên quốc tế, với hơn 3.500 cơ sở đào tạo đại học, công lập và tư thục.

Xu hướng du lịch mới

Sau một thời gian dài “quanh quẩn” trong không gian chật hẹp, người Pháp tìm lại nhu cầu được hòa mình vào thiên nhiên, tìm kiếm sự tự do và khám phá những vùng đất mới.

Thực tế, lĩnh vực du lịch liên quan đến các hoạt động ngoài trời đã ghi nhận sự tăng trưởng đáng kể từ sau khi đại dịch bùng phát. Cho đến nay, xu hướng này vẫn tiếp tục có những dấu hiệu phát triển tích cực.

Số lượng khách lưu trú qua đêm tại các khu cắm trại đã tăng 11% từ mùa hè năm 2019 đến năm 2024. Các hoạt động cùng những trải nghiệm gần gũi với thiên nhiên như đi bộ đường dài, thể thao ngoài trời, nghỉ dưỡng “chữa lành” và đạp xe du lịch cũng trở nên phổ biến hơn.

Đại dịch đã khiến nhiều người nhận ra tầm quan trọng của việc dành thời gian cho gia đình, bạn bè và các hoạt động ngoài trời. (Ảnh: MINH DUY)

Các nền tảng cho thuê nhà và căn hộ như Airbnb và Abritel ghi nhận lượng khách lưu trú qua đêm tăng 50% trong vòng 5 năm qua. Những lựa chọn này mang đến cho du khách sự tự do hơn so với khách sạn truyền thống, đồng thời thường có chi phí thấp hơn, thu hút du khách đến những vùng nông thôn xa xôi hơn.

Theo Airbnb, lượng đặt phòng ở vùng nông thôn đã tăng gấp đôi trong vòng 5 năm qua, và chiếm một phần ba thị phần trong lĩnh vực lưu trú. Thậm chí, nhiều khách sạn truyền thống buộc phải phát triển theo mô hình phòng có bếp tích hợp, đặc biệt phù hợp các gia đình muốn tự chuẩn bị bữa ăn.

Sự gia tăng của hình thức làm việc từ xa cũng góp phần vào sự thay đổi trong thói quen du lịch. Nhiều người tận dụng sự linh hoạt của công việc để kéo dài các chuyến đi cuối tuần, kết hợp giữa làm việc và giải trí. Không nằm ngoài xu thế, nhiều khách sạn tại Pháp hiện nay cũng cung cấp một số không gian làm việc chung, đáp ứng nhu cầu của một thế hệ du khách mới.

Mặc dù ngành du lịch đang phục hồi, nhưng cũng có những dấu hiệu đáng suy nghĩ. Kế hoạch đi du lịch vào năm 2025 của người dân Pháp đang có xu hướng giảm trong hai năm liên tiếp vì lý do lạm phát: chi phí dành cho lưu trú đã tăng đến 30% trong vòng 5 năm qua.

Thay vì con số 10% ở thời điểm cuối đại dịch Covid-19, tỷ lệ người Pháp sẵn sàng trả nhiều hơn cho các kỳ nghỉ “thân thiện với môi trường” chỉ dừng lại ở mức 4% trong năm 2025.

Sau đại dịch, người dân Pháp tìm kiếm những kỳ nghỉ tiết kiệm chi phí, và tắm biển là một lựa chọn lý tưởng. (Ảnh: MINH DUY)

Có thể nói, sau 5 năm kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát, nước Pháp vẫn đang nỗ lực đối mặt với những thay đổi sâu sắc trên nhiều lĩnh vực. Làm việc từ xa đã trở thành xu hướng phổ biến, mang lại sự linh hoạt và cân bằng giữa công việc và cuộc sống, cũng đòi hỏi những thách thức mới trong quản lý từ xa và duy trì sự gắn kết.

Trong lĩnh vực tiêu dùng, thói quen mua sắm của người Pháp chuyển hướng mạnh mẽ sang các nền tảng trực tuyến. Nền giáo dục ít nhiều cũng chịu những ảnh hưởng lớn trong công tác duy trì mối quan hệ giữa nhà trường và phụ huynh, đối mặt với một số vấn đề về học tập và sức khỏe tinh thần của học sinh.

Cùng với đó, ngành du lịch và vận tải hàng không ghi nhận sự phục hồi, dù vẫn phải đối mặt với những thách thức về môi trường và phát triển bền vững. Đến thời điểm hiện tại, nước Pháp vẫn cần tiếp tục tìm kiếm thêm những giải pháp hợp lý hướng tới sự cân bằng.

KHẢI HOÀN - MINH DUY Phóng viên Báo Nhân Dân thường trú tại Pháp