Sống chung không đăng ký kết hôn, bố mẹ có được cho con đất?

Anh Nguyễn Thanh Tùng (34 tuổi, ở Hà Nội) hỏi: Bố mẹ tôi sống chung từ năm 1984 nhưng không làm thủ tục đăng ký kết hôn, và đã tạo lập được một số tài sản chung. Hiện nay bố mẹ muốn cho tôi một mảnh đất (đứng tên cả hai người) thì cần thực hiện những thủ tục gì? Có được miễn thuế thu nhập cá nhân không?

Luật sư Diệp Năng Bình, Trưởng Văn phòng luật sư Tinh Thông Luật, cho biết: Trường hợp bố mẹ chưa đăng ký kết hôn nhưng đã cùng tạo lập được tài sản chung (ví dụ như thửa đất) thì vẫn có quyền tặng cho quyền sử dụng đất cho con cái.

Theo quy định của Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014, Bộ luật Dân sự năm 2015 và các văn bản hướng dẫn thi hành, không có quy định nào cấm việc tặng cho con cái tài sản chung giữa cha mẹ (chưa kết hôn). Việc tặng cho được căn cứ vào mối quan hệ huyết thống giữa cha mẹ và con.

Vì vậy, anh Tùng cần cung cấp các tài liệu chứng minh quan hệ huyết thống giữa cha mẹ và mình như: giấy khai sinh, sổ hộ khẩu cũ (nếu sinh trước thời điểm Luật Cư trú năm 2020 có hiệu lực), giấy xác nhận thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú của cha mẹ và con, hoặc kết quả xét nghiệm ADN.

Ngoài ra, anh cũng phải cung cấp các giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất trong thời gian bố mẹ chung sống, như: Giấy chứng nhận (GCN) quyền sử dụng đất, giấy mua bán, hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất...

Luật sư Diệp Năng Bình

Về thủ tục, luật sư Bình hướng dẫn như sau: Lập hợp đồng tặng cho tài sản tại phòng công chứng hoặc cơ quan có thẩm quyền chứng thực. Hợp đồng này phải thể hiện rõ sự đồng ý của cả hai bên bố và mẹ trong việc tặng cho con quyền sử dụng đất.

Dù không có quan hệ hôn nhân hợp pháp, nhưng theo Điều 210 Bộ luật Dân sự 2015, họ vẫn có quan hệ sở hữu chung hợp nhất, nên cần sự thống nhất của cả hai.

Nộp hồ sơ đăng ký đất đai tại văn phòng đăng ký đất đai cấp tỉnh hoặc quận/huyện, tùy thuộc vào từng trường hợp: Nếu thửa đất chưa có GCN quyền sử dụng đất thì đăng ký lần đầu theo Điều 132 Luật Đất đai 2024. Nếu đã có GCN thì đăng ký biến động theo Điều 133 Luật Đất đai 2024.

Kê khai và nộp các loại thuế, phí liên quan, bao gồm: Lệ phí trước bạ; lệ phí cấp GCN quyền sử dụng đất; phí thẩm định hồ sơ.

Riêng về thuế thu nhập cá nhân, theo khoản 4, Điều 4 Luật Thuế thu nhập cá nhân 2007, thu nhập từ quà tặng là bất động sản giữa cha mẹ và con ruột thuộc diện được miễn thuế.

Luật sư cũng lưu ý, dù bố mẹ anh Tùng sống chung từ năm 1984 mà không đăng ký kết hôn, theo Luật Hôn nhân và gia đình năm 1959 đang có hiệu lực tại thời điểm đó, thì không được coi là vợ chồng hợp pháp.

Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 1, Điều 39 Bộ luật Dân sự 2015: “Con sinh ra không phụ thuộc vào tình trạng hôn nhân của cha, mẹ đều có quyền và nghĩa vụ như nhau đối với cha, mẹ của mình”. Do đó, con cái vẫn có quyền được nhận tài sản từ cha mẹ theo quy định của pháp luật.

Tiến Dũng