Sớm hoàn thiện cơ chế giá điện hai thành phần

Giá điện hai thành phần phản ánh đúng chi phí sử dụng điện

Theo Bộ Công Thương, thị trường điện Việt Nam đã và đang trong quá trình cải tổ theo hướng tự do hóa. Tại thời điểm hiện tại, thị trường điện phát điện cạnh tranh với một người mua đã vận hành được 8 năm, thị trường bán buôn điện cạnh tranh đã bắt đầu triển khai từ tháng 1/2019 và tiến tới thị trường bán lẻ điện cạnh tranh theo lộ trình Chính phủ đã đề ra.

Các giao dịch giữa người bán và người mua điện được thực hiện với cơ chế thanh toán theo các cách thức khác nhau nhưng đều thể hiện rõ hai khoản chi phí cung ứng: chi phí cố định và chi phí biến đổi của quá trình cung ứng điện.

Sớm hoàn thiện cơ chế giá điện hai thành phần (Ảnh minh họa)

Nói một cách tổng quan, một quá trình cung cấp điện được hình thành trên 2 yếu tố bắt buộc: Mức công suất sử dụng và sản lượng điện năng tiêu dùng. Vì vậy, việc định giá điện phải được tính toán đồng thời trên cả hai yếu tố này, có nghĩa là phải bao gồm chi phí công suất và chi phí điện năng để phản ánh đúng chi phí hộ tiêu thụ.

Bộ Công Thương đã chỉ đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tính toán, xây dựng Đề án “Nghiên cứu, xây dựng lộ trình áp dụng giá điện hai thành phần (giá công suất, giá điện năng) cho các nhóm khách hàng sản xuất và kinh doanh”.

Sau nhiều cuộc họp trao đổi về nội dung dự thảo Đề án, đến ngày 26/9, Cục Điều tiết Điện lực đã báo cáo Bộ Công Thương kết quả ban đầu của Đề án.

Cục Điều tiết Điện lực cho biết: Về cấu trúc, Đề án gồm 3 phần chính trình bày về cơ sở lý luận, xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu và đề xuất lộ trình và đối tượng áp dụng giá điện hai thành phần, được xây dựng tổng thể, nghiên cứu cho tất cả các nhóm khách hàng giá bán điện gồm giá công suất và giá điện năng cho các hộ ngoài sinh hoạt và các hộ sinh hoạt.

Theo đó, cơ chế giá điện hai thành phần dựa trên nguyên tắc nền tảng chi phí cung ứng điện và đặc điểm hộ tiêu dùng để đảm bảo khi áp dụng sẽ công bằng với các hộ tiêu thụ và hộ tiêu thụ chi trả chi phí mà họ gây ra cho hệ thống.

Đề án đã tính toán các thành phần về chi phí công suất biên dài hạn tới các cấp điện áp và chi phí điện năng biên phân bổ theo giờ cao thấp điểm. Cùng với đó, biểu giá điện hai thành phần phản ánh đầy đủ các chi phí sản xuất kinh doanh điện và có điều tiết giá để không thay đổi giá điện bình quân được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Kết quả tính toán cũng đã thể hiện rõ hiệu quả của giá điện hai thành phần khi duy trì doanh thu không đổi nhưng nhiều hộ chi trả tăng và ngược lại nhiều hộ chi trả giảm so với mức chi trả hiện hành với cùng một sản lượng, một cơ cấu tiêu dùng. Điều đó có nghĩa là chế độ sử dụng điện của khách hàng ảnh hưởng rất nhiều đến đơn giá họ phải trả buộc họ phải luôn quan tâm điều chỉnh phù hợp, mang lại hiệu quả từ hai phía, cung ứng điện và tiêu dùng điện.

Rút ngắn lộ trình thực hiện, áp dụng với mọi đối tượng khách hàng

Liên quan đến cách thức triển khai Đề án, theo lãnh đạo EVN, do việc thay đổi cơ chế giá điện sẽ ảnh hưởng rất lớn trên phạm vi rộng, đồng thời phải có thời gian để chuyển đổi về cơ sở vật chất, tổ chức… nên cần có lộ trình áp dụng theo từng giai đoạn phù hợp.

Các Cục, vụ có liên quan và Công ty TNHH MTV vận hành hệ thống điện và thị trường điện (NSMO) cũng đã có ý kiến thống nhất cần sớm hoàn thiện và triển khai áp dụng cơ chế giá điện hai thành phần. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện cần tính đến những vấn đề phát sinh như nguồn lực và cơ sở hạ tầng điều độ, hệ thống công tơ của các khách hàng, sự phản ứng trái chiều trong các nhóm khách hàng...

Về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên khẳng định cơ chế giá điện hai thành phần quyết định bước tiến trong xác lập thị trường bán lẻ điện cạnh tranh nên cần phải khẩn trương triển khai, đây là một sự đột phá lớn trong hoạt động kinh doanh điện năng của Việt Nam, phù hợp với lộ trình cải tổ ngành điện.

“Đúng là việc triển khai cần có lộ trình, nhưng lộ trình đó phải được xem xét rút ngắn nhất có thể”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Theo đó, Bộ trưởng yêu cầu, cơ chế giá điện hai thành phần sẽ được áp dụng đối với tất cả các khách hàng không phân biệt quy mô, cả cho sản xuất và tiêu dùng, sinh hoạt, đồng thời đề nghị các đơn vị liên quan tiếp tục nghiên cứu, đề xuất điều chỉnh cơ chế giá hỗ trợ cho các đối tượng chính sách và các đối tượng được ưu tiên; thống nhất và sớm có báo cáo với Thủ tướng Chính phủ về thời gian thực hiện cơ chế này.

D.Q