Số hóa thủ tục hải quan, thúc đẩy xuất nhập khẩu xanh

Những năm qua, cơ quan hải quan đã thực hiện nhiều giải pháp nhằm hiện đại hóa ngành theo hướng đẩy mạnh chuyển đổi số; cải cách, đơn giản hóa thủ tục hành chính và thủ tục kiểm tra chuyên ngành và công tác kiểm tra, giám sát hải quan…

Đặc biệt, tại các cửa khẩu cảng biển, cửa khẩu đường bộ, cơ quan hải quan đang nghiên cứu, đẩy mạnh hơn nữa việc ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo (AI), IoT, blockchain, camera giám sát, cảm biến, thiết bị soi chiếu, dữ liệu lớn (big data) và xây dựng hệ thống chia sẻ thông tin giữa các bên có liên quan để tự động hóa quy trình kiểm tra, giám sát, thông quan hàng hóa và phương tiện qua biên giới và công tác giám sát hàng hóa ra, vào cảng.

Tại các cửa khẩu đường bộ như Lạng Sơn, Lào Cai, Quảng Ninh, Cao Bằng đang triển khai thí điểm các mô hình cửa khẩu thông minh, ứng dụng hệ thống nhận diện biển số tự động, kết nối với barie điện tử và dữ liệu từ các trang thiết bị cân điện tử, camera AI… để tự động hóa công tác kiểm tra, giám sát hải quan tại cửa khẩu từ khâu đầu đến khâu cuối.

Đối với việc hiện đại hóa công tác quản lý cảng biển, Chi cục Hải quan đang phối hợp với doanh nghiệp cảng để triển khai đồng bộ các giải pháp công nghệ và kỹ thuật như hệ thống smart gate, công nghệ OCR nhận diện biển số container… nhằm đảm bảo việc chia sẻ dữ liệu về trạng thái hàng hóa theo thời gian thật giữa cơ quan hải quan và các bên liên quan, giúp các doanh nghiệp kinh doanh cảng, công ty logistics tối ưu hóa quá trình xếp dỡ hàng hóa, quy hoạch lộ trình di chuyển hiệu quả, giảm quãng đường vận chuyển, giảm tiêu hao nhiên liệu và tiết kiệm thời gian, chi phí.

Theo Cục Hải quan, để hạn chế việc hàng hóa có nguy hại đến môi trường nhập khẩu vào Việt Nam, từ nhiều năm nay ngành Hải quan đã triển khai nhiều giải pháp nhằm tăng cường kiểm soát phế liệu nhập khẩu bất hợp pháp như ngăn chặn từ xa phế liệu không đủ điều kiện nhập khẩu vào lãnh thổ Việt Nam. Cục Hải quan đã ban hành văn bản yêu cầu các Chi cục Hải quan áp dụng các biện pháp ngăn chặn từ xa, không cho phép dỡ hàng xuống cảng đối với hàng hóa là chất thải, phế liệu không đủ điều kiện nhập khẩu trên cơ sở rà soát, phân tích thông tin hàng hóa khai báo trên bản lược khai hàng hóa trước khi hàng đến.

Vừa qua, cơ quan hải quan đã xây dựng phần mềm quản lý phế liệu nhập khẩu E-scrap để các đơn vị bao gồm cơ quan hải quan, doanh nghiệp kinh doanh cảng và doanh nghiệp nhập khẩu phế liệu có thể kiểm tra, đối chiếu thông tin về doanh nghiệp nhập khẩu, số lượng hàng hóa khai trên tờ khai hải quan với thông tin trên Giấy xác nhận đủ điều kiện bảo vệ môi trường một cách kịp thời và chính xác. Việc triển khai phần mềm E-scrap có ý nghĩa quản lý theo dõi phế liệu nhập khẩu, đặc biệt là việc ngăn chặn hành vi làm giả Giấy chứng nhận đủ điều kiện nhập khẩu phế liệu, làm giả thông báo về lô hàng phế liệu nhập khẩu.

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công thương cho rằng, trong bối cảnh Việt Nam đang tham gia vào quá trình hội nhập quốc tế ngày một sâu rộng, ngành hải quan Việt Nam cần tích cực tham gia vào các khuôn khổ hợp tác quốc tế đa phương như hệ thống hải quan xanh của Tổ chức Hải quan Thế giới nhằm thúc đẩy chia sẻ thông tin, hỗ trợ kiểm soát môi trường xuyên biên giới, tham gia chia sẻ kinh nghiệm về việc tuân thủ và kiểm soát việc xuất nhập khẩu chất thải nguy hại, hóa chất độc hại... theo các công ước quốc tế như công ước Basel, Rotterdam, Stockholm

Đồng thời, đối với hàng hóa xuất nhập khẩu vận chuyển bằng đường biển, Hải quan Việt Nam trao đổi với các đối tác quốc tế như Hải quan Hoa Kỳ và Hải quan Hà Lan để tìm hiểu cơ hội hợp tác trong việc chia sẻ thông tin trước về hàng hóa xuất nhập khẩu qua cảng biển với các nước đối tác, nhằm có thêm thông tin đánh giá rủi ro, xác định trọng điểm lô hàng có rủi ro cao; tăng cường kiểm soát hiệu quả sự di chuyển hàng hóa xuyên biên giới, đặc biệt là kiểm soát hàng hóa có ảnh hưởng tới sức khỏe con người, tới môi trường, hệ sinh thái bảo vệ động thực vật hoang dã.

Ngọc Hậu