Sinh viên châu Á sốt sắng vì lệnh 'đóng băng' phỏng vấn visa du học Mỹ

Khuôn viên Đại học Harvard ở Cambridge, bang Massachusetts ngày 24/5/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Mặc dù đã được chấp nhận nhận học bổng tới 85% học phí cho chương trình thạc sĩ chuyên ngành nhân văn tại Đại học Colombia (New York, Mỹ), Devraj – một sinh viên 26 tuổi người Ấn Độ - vẫn đang lo lắng về tương lai của mình khi không chắc liệu mình có thể đến được Mỹ hay không.

Anh là một trong hàng triệu sinh viên trên toàn cầu đang rơi vào tình thế khó khăn khi mới đây, Mỹ thông báo tạm ngừng phỏng vấn cấp visa cho sinh viên nước ngoài.

Ngày 27/5, Bộ Ngoại giao Mỹ đã ra lệnh cho các đại sứ quán tạm dừng việc lên lịch hẹn phỏng vấn cấp thị thực cho sinh viên và du khách nước ngoài trong bối cảnh bộ này chuẩn bị mở rộng việc kiểm tra trên mạng xã hội đối với những người nộp đơn để tăng cường an ninh quốc gia. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết việc tạm dừng sẽ kéo dài "cho đến khi có hướng dẫn tiếp theo" và các cuộc hẹn phỏng vấn xin thị thực đã lên lịch vẫn được phép tiến hành.

Động thái này làm gia tăng một loạt các hạn chế đối với sinh viên quốc tế, trong bối cảnh chính phủ Mỹ đang có chiến dịch gây sức ép rộng rãi hơn đối với các trường đại học hàng đầu của Mỹ.

Tuần trước, Bộ An ninh Nội địa đã thông báo với Đại học Harvard rằng quyền tuyển sinh viên quốc tế của trường này đã bị thu hồi. Chính quyền Tổng thống Donald Trump cho biết ngôi trường có tuổi đời lâu nhất tại Mỹ này phải chịu trách nhiệm vì “tiếp tay” cho chủ nghĩa bài Do Thái và có những hoạt động hợp tác với Trung Quốc. Một thẩm phán đã ra phán quyết tạm thời chặn lệnh cấm.

Trong một động thái gây khó khăn cho sinh viên quốc tế, diễn biến mới nhất trong chính sách của Tổng thống Trump được cho là có thể làm chậm quá trình xử lý thị thực và làm gián đoạn thời gian nhập học của các sinh viên quốc tế đến Mỹ.

"Việc tạm ngừng phỏng vấn này có thể kéo dài nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng. Mọi thứ có thể không được giải quyết trước khi kỳ học tháng 8 của tôi bắt đầu”, Devraj, không dùng tên thật để trả lời phỏng vấn vì lí do nhạy cảm ảnh hưởng đến việc xin thị thực, chia sẻ.

Hạn chót xác nhận nhập học cho Devraj là ngày 31/5. Nếu anh xác nhận, anh phải trả cho trường trước số tiền 1.000 USD. Số tiền này sẽ không được hoàn trả. Số tiền này cũng không phải là số tiền nhỏ đối với một thanh niên Ấn Độ thuộc tầng lớp trung lưu. Nộp tiền, chỉ khi đó trường đại học mới cấp cho anh chứng chỉ I-20 - điều kiện tiên quyết để nộp đơn xin thị thực du học.

Ấn Độ là nguồn sinh viên quốc tế lớn nhất tại Mỹ, với 331.602 sinh viên đang theo học tại đây trong năm học 2023-2024. Trung Quốc đứng thứ hai, với 277.398 sinh viên. Tiếp đến là Hàn Quốc với 43.149 sinh viên, Canada với 28.998 sinh viên, Đài Loan (Trung Quốc) với 23.157 sinh viên và Việt Nam với 22.066 sinh viên.

Tại Trung Quốc, sinh viên và quan chức đều bày tỏ sự lo lắng và thất vọng trước quyết định của Mỹ.

Đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV cho biết đã hỏi Đại sứ quán Mỹ tại Bắc Kinh về quyết định ngừng phỏng vấn visa du học song một nhân viên cho biết họ "vẫn chưa nhận được thông tin liên quan" và quá trình xử lý thị thực vẫn diễn ra như thường lệ.

Trong khi đó, trên mạng xã hội Trung Quốc, nhiều thông tin đưa rằng trong tháng 6, tháng 7 không có lịch phỏng vấn visa du học.

Một cố vấn nghề nghiệp giáo dục đại học tại một trường quốc tế ở Bắc Kinh, từ chối nêu tên, cho biết trong một cuộc phỏng vấn với tờ Straits Times có rất nhiều học sinh, sinh viên hoảng hốt khi nghe về quyết định mới của Bộ Ngoại giao Mỹ và tìm đến mình tư vấn. Đã có những sinh viên nộp tiền cọc vài trăm USD vào tháng 5 để đảm bảo suất học tại các trường đại học Mỹ trước khi nộp đơn xin thị thực. Nếu không được cấp thị thực, khoản tiền cọc trước có được hoàn lại hay không sẽ trở thành vấn đề gây tranh cãi.

Không chắc về tương lai mở rộng, một số người đã chọn nhập học các trường đại học ở Canada hoặc Anh thay thế.

Trong một tuyên bố ngày 28/5, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Mao Ninh cho biết nước này luôn tin rằng hợp tác giáo dục bình thường và trao đổi học thuật không nên bị gián đoạn và kêu gọi Mỹ nghiêm túc bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của sinh viên từ mọi quốc gia, bao gồm cả sinh viên Trung Quốc.

Một bức điện ngoại giao của Bộ Ngoại giao Mỹ bị rò rỉ ngày 25 tháng 3 mô tả một tiêu chuẩn mới cho việc từ chối cấp thị thực dựa trên định nghĩa mở rộng về hỗ trợ cho "hoạt động khủng bố". Văn bản này yêu cầu phải xem xét toàn diện hồ sơ mạng xã hội của tất cả những người nộp đơn xin thị thực F (sinh viên học thuật), M (sinh viên nghề) và J (khách trao đổi).

Nhiều người như Devraj đang vội vã chuyển tài khoản mạng xã hội sang chế độ riêng tư.

"Tôi không còn lựa chọn nào khác. Chính phủ Mỹ có thể áp dụng riêng quy định của mình để coi bất kỳ bài đăng nào của tôi là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia", Devraj cho biết thêm anh có thể chuyển hướng sang các trường ở châu Âu nếu như mọi thứ ở Mỹ không khả quan.

Tại Hàn Quốc, một nhóm cộng đồng internet có tên Jaws Mom với hơn 40.000 thành viên được lập ra để cung cấp lời khuyên cho các bậc phụ huynh muốn con em mình học ở Mỹ. Quản trị viên nhóm ông Kim Seong-jun gọi việc đình chỉ phỏng vấn xin thị thực là "tin gây sốc".

Ông khuyên các thành viên trong nhóm hãy bình tĩnh và chờ xem điều gì sẽ xảy ra, vì học kỳ mùa thu tại các trường học ở Mỹ vẫn còn hơn hai tháng nữa mới bắt đầu. Ông cũng kêu gọi các thành viên không nên chỉ trích chính phủ Mỹ trên các nền tảng truyền thông xã hội và xóa các bình luận như vậy nếu đã viết ra.

Một phụ huynh chia sẻ con của bà dự kiến sẽ bắt đầu đi học vào mùa thu và đã nhận được chứng chỉ I-20. Tuy nhiên, bà thấy tiếc vì đã không đặt lịch phỏng vấn thị thực sớm hơn.

Đại sứ quán Hàn Quốc tại Mỹ đã lập một mạng lưới liên lạc khẩn cấp cho sinh viên quốc tế và tổ chức một số cuộc họp để chia sẻ tình hình hiện tại.

Trước đó, vào ngày 22/5, đại sứ quán Hàn Quốc tại Mỹ đã đăng thông báo về việc tăng cường chính sách nhập cư của Mỹ. Đại sứ quán cảnh báo sinh viên quốc tế "nếu bị phát hiện tham gia vào hoạt động lao động hoặc việc làm bất hợp pháp, hành vi đó có thể bị coi là vi phạm nghiêm trọng luật nhập cư".

Ngày 27/5, Đại sứ quán Indonesia tại Mỹ đã bày tỏ "mối quan ngại sâu sắc về tác động tiêu cực" của chính sách này đối với sinh viên Indonesia và các sinh viên nước ngoài khác. Trong năm 2023-2024 có 8.348 sinh viên Indonesia theo học tại Mỹ.

Ông Rolliansyah Soemirat, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao nước này, cho biết trong một tuyên bố bên lề Hội nghị thượng đỉnh ASEAN vào ngày 27 tháng 5 rằng "Các phái bộ Indonesia tại Mỹ đã sẵn sàng cung cấp hỗ trợ lãnh sự cho các sinh viên Indonesia bị ảnh hưởng".

Sau khi chính quyền Tổng thống Trump thu hồi quyền tuyển sinh của Harvard, một số nước đã có những bước đi nhanh chóng nhằm thu hút những sinh viên hàng đầu từ Mỹ.

Cơ quan Giáo dục HongKong (Trung Quốc) kêu gọi tất cả các trường đại học ở đặc khu kinh tế này "đưa ra các biện pháp tạo điều kiện thuận lợi cho những người đủ điều kiện nhằm bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của sinh viên và học giả", đồng thời thu hút những nhân tài hàng đầu theo các chính sách tuyển sinh và tuyển dụng đa dạng của từng trường.

Nhật Bản cũng đã bày tỏ mong muốn hỗ trợ các đơn xin thị thực cho những sinh viên đang mắc kẹt do các chỉ thị chính sách của Mỹ. Ngày 27/5 5, Tokyo đã kêu gọi các cơ sở giáo dục đại học trong nước mở cửa chào đón sinh viên có kế hoạch hoặc đã theo học tại Mỹ.

Hiệu trưởng Đại học Tokyo Teruo Fujii nói với tờ Nikkei rằng tình trạng giáo dục hỗn loạn tại Mỹ do các chính sách thị thực đánh dấu một "cuộc khủng hoảng đối với cộng đồng học thuật toàn cầu”.

Bảo Hà/Báo Tin tức và Dân tộc