Siết chặt vi phạm phòng cháy chữa cháy: Hà Nội muốn tăng gấp đôi mức phạt

Hà Nội đề xuất nâng cao mức xử phạt vi phạm PCCC. Ảnh minh họa: INT

An toàn phòng cháy chữa cháy (PCCC) liên quan trực tiếp đến sinh mạng và tài sản cộng đồng, nếu không có chế tài đủ mạnh, tình trạng coi thường quy định vẫn tiếp diễn, và người dân chính là đối tượng chịu rủi ro lớn nhất.

Nâng mức phạt tiền đối với 142 hành vi vi phạm

UBND TP Hà Nội đang lấy ý kiến Dự thảo Nghị quyết Quy định mức tiền phạt đối với một số hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực PCCC trên địa bàn thành phố. Việc này nhằm cụ thể hóa quy định tại khoản 1, Điều 33 Luật Thủ đô 2024.

Theo UBND TP Hà Nội, từ năm 2022 đến nay, các đơn vị của thành phố tổ chức kiểm tra an toàn PCCC tổng cộng đối với 220.246 lượt cơ sở. Kết quả, đã phát hiện 273.649 tồn tại, vi phạm về PCCC; Xử phạt 7.159 tổ chức, 7.930 cá nhân với số tiền phạt trên 159 tỷ đồng; Tạm đình chỉ, đình chỉ 4.412 lượt cơ sở.

Các vi phạm về PCCC tập trung chủ yếu ở các hành vi: Không tổ chức thực hiện văn bản hướng dẫn, chỉ đạo về PCCC của cơ quan có thẩm quyền; Thi công, lắp đặt không đúng theo thiết kế đã được duyệt; Không trình hồ sơ để thẩm duyệt lại khi cải tạo, mở rộng, thay đổi tính chất sử dụng nhà, công trình trong quá trình thi công, sử dụng; Tổ chức thi công, xây dựng công trình thuộc diện phải thẩm duyệt về PCCC khi chưa có giấy chứng nhận thẩm duyệt về PCCC; Đưa nhà, công trình vào hoạt động, sử dụng khi chưa nghiệm thu PCCC...

UBND TP Hà Nội đánh giá, mức xử phạt trong lĩnh vực PCCC được quy định tại Nghị định số 106/2025/NĐ-CP hiện nay dù đã được nâng lên nhưng vẫn còn thấp, chưa đủ sức răn đe, nhất là trong đầu tư, xây dựng.

UBND TP Hà Nội đề xuất nâng mức phạt tiền đối với 142 hành vi vi phạm hành chính về PCCC tối đa 2 lần mức tiền phạt đối với các hành vi vi phạm hành chính tương ứng trong Nghị định số 106/2025/NĐ-CP và không vượt quá mức tiền phạt tối đa quy định tại khoản 1, Điều 4, Nghị định số 106/2025/NĐ- CP.

Một số hành vi vi phạm PCCC được đề xuất nâng mức xử phạt gồm: Các hành vi vi phạm về trang bị, lắp đặt phương tiện PCCC; Hành vi vi phạm quy định về thông gió, chống khói; Các hành vi vi phạm quy định về hệ thống cơ sở dữ liệu về PCCC; Các hành vi vi phạm quy định về ngăn cháy lan; Vi phạm quy định về xây dựng, phê duyệt và thực tập phương án chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ…

Đối với những hành vi vi phạm PCCC xảy ra trước khi nghị quyết này có hiệu lực thì áp dụng mức tiền phạt quy định tại Nghị định số 106/2025/NĐ-CP.

Được biết, mức phạt tiền trong lĩnh vực PCCC quy định tại điều 4, Nghị định số 106/2025/NĐ-CP tối đa là 50 triệu đồng đối với cá nhân. Đối với tổ chức có cùng hành vi vi phạm, mức phạt tiền gấp 2 lần mức phạt tiền đối với cá nhân.

Dự kiến, nội dung này sẽ được HĐND TP Hà Nội xem xét, thông qua tại kỳ họp cuối năm 2025.

Tập huấn và phối hợp diễn tập phương án chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ tại một trụ sở làm việc trên địa bàn Hà Nội. Ảnh minh họa: INT

Nâng cao ý thức cộng đồng

Nhiều ý kiến cho rằng, tăng phạt không phải để gây khó dễ mà để cảnh báo rõ ràng rằng những hành vi vi phạm, dù do vô ý hay cố ý, đều phải trả giá đắt nếu đe dọa đến tính mạng, tài sản của cộng đồng. Vì vậy, một mức phạt cao không chỉ làm “đau túi tiền”, mà còn đánh vào ý thức trách nhiệm, từ đó tạo ra thay đổi bền vững trong hành vi.

Ông Hoàng Văn Tiến (phường Tây Hồ, Hà Nội) nhìn nhận, thời gian qua, nhiều công trình vi phạm PCCC vẫn đưa vào hoạt động một phần, cũng bởi hành vi vi phạm PCCC bị xử phạt quá nhẹ so với chi phí đầu tư hệ thống PCCC nên chủ đầu tư chấp nhận vi phạm. Nếu tăng phạt, đặc biệt gấp đôi, sẽ tạo áp lực buộc các đơn vị phải tuân thủ ngay từ đầu, giảm thiểu rủi ro cháy nổ và bảo đảm an toàn cho người dân.

“Nhiều vụ cháy xảy ra trong suốt thời gian qua, nhất là ở các đô thị lớn gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản. Các hành vi vi phạm đã có quy định nhưng chưa rõ ràng, chế tài xử phạt vi phạm hành chính dừng ở mức răn đe, chưa tương xứng với thiệt hại mà hành vi đó gây ra. Nếu mức xử phạt tăng mạnh sẽ là tiền đề giúp nâng cao ý thức của người dân”, ông Tiến chia sẻ.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Văn Chung chủ một chung cư mi ni tại phường Đống Đa, Hà Nội chia sẻ, việc tăng phạt không chỉ mang tính răn đe mà còn thúc đẩy các doanh nghiệp, chủ đầu tư chủ động đầu tư hệ thống PCCC đạt chuẩn, thay vì chờ bị kiểm tra mới khắc phục. Đây cũng là cách tạo môi trường cạnh tranh công bằng giữa các đơn vị tuân thủ nghiêm túc và những đơn vị cố tình vi phạm.

Trong khi đó, chuyên gia Lê Minh Phong lại cho rằng, việc tăng mức phạt đối với các hành vi vi phạm PCCC trong thời điểm hiện nay là chưa phù hợp, bởi lẽ, thu nhập trung bình của người dân còn thấp, nếu bị xử lý vi phạm hành chính, họ vẫn có thể nộp phạt, nếu tăng thêm nữa một số trường hợp sẽ không nộp phạt.

“Nhiều vi phạm PCCC có thể do lịch sử để lại rất khó khắc phục, nhất là tại các khu dân cư ngõ ngách nhỏ hẹp. Do đó, thành phố cần phân loại từng công trình, từng thời điểm để xử lý, không nên đánh đồng những công trình xây từ 20 - 30 năm trước rồi đối chiếu với quy định hiện tại để xử lý. Hơn nữa, nếu tăng mức phạt thời điểm này sẽ tăng áp lực cho cơ sở”, ông Phong nêu quan điểm.

Luật sư Diệp Năng Bình - Đoàn Luật sư TPHCM nhìn nhận, mức phạt hiện nay vẫn khiến người dân chủ quan nên với việc tăng mức phạt và tuyên truyền, phổ biến kiến thức về PCCC, có thể coi là biện pháp phòng ngừa, nâng cao ý thức tự giác chấp hành các quy định và giảm thiểu các hành vi vi phạm trong lĩnh vực PCCC.

Việc nâng cao mức phạt đánh trực tiếp vào túi tiền của cá nhân sẽ giảm các hành vi vi phạm, bảo vệ tính mạng và sức khỏe của người dân và các lợi ích to lớn cho xã hội.

Bảo Hân