Sẽ thử nghiệm mô hình '40-30-30' trong đào tạo an ninh mạng

Trong bối cảnh các cuộc tấn công mạng vào hệ thống của các cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp không ngừng gia tăng về số lượng và mức độ tinh vi, nguồn nhân lực an ninh mạng tại Việt Nam lại đang thiếu hụt trầm trọng.

Khảo sát được Hiệp hội An ninh mạng quốc gia – NCA thực hiện hồi cuối năm ngoái chỉ ra rằng, có tới hơn 20% đơn vị cho biết họ chưa có nhân sự chuyên trách về an ninh mạng, và trên 35,5% cơ quan, doanh nghiệp chỉ bố trí được không quá 5 người phụ trách. Các chuyên gia NCA nhận định, đây là con số rất nhỏ so với yêu cầu thực tế hiện nay.

Một mục tiêu của Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ mạng thế hệ sau, an ninh mạng thông minh và truyền thông đa phương tiện là góp phần cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao.

Để đảm bảo an ninh mạng, theo mô hình giám sát tập trung SOC 24/7 với 3 ca 4 kíp, NCA khuyến nghị, mỗi tổ chức cần tối thiểu từ 8 đến 10 vị trí chuyên trách. Việc thiếu hụt nhân sự an ninh mạng không chỉ đưa đến tình trạng quá tải trong quản lý các nguy cơ, mà còn làm giảm hiệu quả phản ứng và đối phó của các tổ chức khi sự cố xảy ra. Tình trạng này khiến các tổ chức dễ bị tổn thương trước các cuộc tấn công mạng, dẫn đến những thiệt hại nặng nề về tài chính và uy tín.

Nhận định về thị trường lao động ngành CNTT Việt Nam đầu năm 2025, CEO Siêu Việt Group Đào Thu Phương cũng cho rằng, chuyên gia bảo mật là một trong những vị trí đang thiếu hụt nhân sự trầm trọng.

Theo phân tích của các chuyên gia, nguyên nhân của tình trạng thiếu hụt nhân sự chuyên trách xuất phát từ cả chủ quan và khách quan, trong đó có việc các trường đào tạo an ninh mạng tại Việt Nam hiện nay cung cấp không đủ số lượng cho nhu cầu của thị trường. Bên cạnh đó, chất lượng sinh viên tốt nghiệp ra trường không đồng đều, đa số không có kinh nghiệm thực tế nên rất khó để tham gia vận hành các hệ thống quan trọng.

Một trong những giải pháp quan trọng để giải quyết bài toán thiếu hụt nhân sự an ninh mạng chính là sự hợp tác, bắt tay của nhà nước, doanh nghiệp và nhà trường trong công tác đào tạo. Thực tế, đã có doanh nghiệp an ninh mạng tổ chức các chương trình để tạo cơ hội cho sinh viên được tiếp cận sớm với môi trường làm việc tại doanh nghiệp.

Sự ra đời của Mạng lưới Trung tâm đào tạo xuất sắc về công nghệ mạng thế hệ sau, an ninh mạng thông minh và truyền thông đa phương tiện (gọi tắt là Mạng lưới) hồi đầu tháng 8/2025 được nhận định sẽ góp phần đào tạo nhân sự xuất sắc cho lĩnh vực an ninh mạng, khi bên cạnh các cơ sở đào tạo uy tín, Mạng lưới còn có sự góp mặt của các thành viên là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực an ninh mạng như CMC Cyber Security, VNPT IT, SCS, VNCS...

Trao đổi với phóng viên VietNamNet, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Trần Quang Anh, Phó Giám đốc Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông – PTIT, đơn vị được Bộ GD&ĐT giao chủ trì Mạng lưới, cho hay: Thời gian tới, Mạng lưới sẽ tập trung chuẩn hóa và hiện đại hóa chương trình đào tạo theo hướng hội nhập, liên ngành và gắn với thực tiễn; Thử nghiệm các mô hình đào tạo mới, đặc biệt là mô hình “40-30-30”...

Khẳng định “40-30-30” là một bước đột phá trong tư duy đào tạo, Phó Giáo sư Trần Quang Anh lý giải: Với mô hình này, học tập truyền thống tại trường chiếm 40%; 30% học trực tuyến, linh hoạt, cá nhân hóa; và 30% thời lượng còn lại sinh viên học tập thực tế tại doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đối tác quốc tế.

So với mô hình đào tạo hiện nay vốn nặng về lý thuyết và thiếu trải nghiệm thực tế, mô hình “40-30-30” giúp người học rút ngắn khoảng cách giữa kiến thức - kỹ năng - trải nghiệm; tăng khả năng thích ứng, năng lực hành nghề thực tế; được tiếp xúc sớm với môi trường làm việc thực sự.

“Chúng tôi dự kiến triển khai thử nghiệm mô hình này đầu tiên tại Học viện, sau đó mở rộng sang các đơn vị thành viên mạng lưới, hướng đến sự chuyển đổi đồng bộ trong tư duy và phương pháp đào tạo”, đại diện lãnh đạo PTIT chia sẻ thêm.

Với riêng lĩnh vực an ninh mạng, đại diện PTIT nhấn mạnh: An ninh mạng là xương sống của quá trình chuyển đổi số. Việt Nam đang thiếu hụt nghiêm trọng nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực này.

Vì thế, để góp phần giải quyết thách thức trên, Học viện cùng các đơn vị trong Mạng lưới sẽ thiết kế chương trình đào tạo chuyên sâu về an ninh mạng thông minh, gắn với thực tiễn, tích hợp các tình huống thực chiến; tăng cường hợp tác với doanh nghiệp để đào tạo theo đặt hàng, tổ chức các kỳ thi, sân chơi mô phỏng tấn công – phòng thủ mạng; đồng thời phát triển các học phần mở trực tuyến, liên kết quốc tế để cập nhật nhanh các xu hướng, công nghệ mới.

“Chúng tôi xác định đào tạo nhân lực an ninh mạng là một nhiệm vụ chiến lược, không chỉ cho mạng lưới, mà cho cả quốc gia. Vì vậy chúng tôi là trường đại học đầu tiên tại Việt Nam đã mở ngành đào tạo An toàn thông tin và chúng tôi sẽ phát huy những lợi thế, thế mạnh của mình cho việc giải quyết bài toán nguồn nhân lực này”, ông Trần Quang Anh nhấn mạnh.