Sẽ siết chặt kiểm soát hàng hóa xuất nhập khẩu qua thương mại điện tử

Theo Tổng cục Hải quan, Việt Nam hiện nằm trong top 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng TMĐT cao nhất thế giới, với tổng doanh thu TMĐT năm 2023 đạt gần 498.900 tỷ đồng.

Trong đó, tổng doanh thu của 5 nền tảng TMĐT lớn như: Shopee, Lazada, Tiki, Sendo và Tiktok shop lên đến 233.200 tỷ đồng, tăng 53,4% so với năm 2022 (theo số liệu của Metric - Nền tảng số liệu TMĐT dành cho doanh nghiệp). Theo Amazone công bố, doanh thu bán lẻ hàng hóa xuyên biên giới của Việt Nam tăng trưởng trên 20% mỗi năm và dự kiến đạt 256.100 tỷ đồng (hơn 11 tỷ USD) vào năm 2026.

Tuy nhiên, sự phát triển này cũng đặt ra nhiều thách thức, nhất là việc kiểm soát hàng hóa xuất nhập khẩu qua biên giới. Hiện tại, chưa có quy định cụ thể cho hàng hóa TMĐT, các thủ tục hải quan vẫn dựa trên các loại hình giao dịch thông thường như bưu chính, chuyển phát nhanh, hay đường bộ, đường biển.

Cơ quan hải quan sẽ siết chặt kiểm soát hàng hóa xuất nhập khẩu qua thương mại điện tử.

Theo Tổng cục Hải quan, thời gian vừa qua, một số đối tượng đã lợi dụng sự thông thoáng về chính sách, sự phát triển của TMĐT, dịch vụ chuyển phát nhanh, dịch vụ ký gửi hàng hóa, hành lý… để thực hiện các hành vi vi phạm.

Nhằm tạo cơ sở pháp lý để thực hiện quản lý đối với loại hình giao dịch TMĐT, Tổng cục Hải quan hiện đang xây dựng Dự thảo Nghị định về quản lý hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu giao dịch qua TMĐT để trình Bộ Tài chính trình Chính phủ ban hành. Trong đó, Dự thảo Nghị định có một số nội dung cụ thể như: Xây dựng cơ chế phối hợp giữa các đơn vị quản lý về chính sách TMĐT, chính sách mặt hàng, thanh toán đối với giao dịch TMĐT nhằm tạo thuận lợi cho hoạt động TMĐT phát triển đảm bảo sự vận hành thông suốt giữa người mua, sàn giao dịch TMĐT, nhà sản xuất, đơn vị vận chuyển nhưng vẫn đảm bảo được việc quản lý của các cơ quan nhà nước.

Xây dựng một hệ thống để kiểm soát các giao dịch TMĐT đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu trên nền cơ chế một cửa quốc gia, cơ chế một cửa ASEAN.

Thực hiện đồng bộ các giải pháp như: Hoàn thiện cơ sở pháp lý, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, áp dụng quản lý rủi ro đối với các đối tượng có tham gia vào hoạt động giao dịch TMĐT. Tuy nhiên, tiến độ ban hành nghị định còn phụ thuộc vào việc hoàn thiện hệ thống hải quan số.

Tổng cục Hải quan cũng đã đưa ra các biện pháp kiểm soát chặt chẽ nhằm ngăn chặn tình trạng buôn lậu và gian lận thương mại qua các kênh TMĐT. Bằng việc phối hợp với các lực lượng chức năng khác, cơ quan hải quan sẽ tiếp tục đấu tranh và ngăn chặn kịp thời các hành vi vi phạm, bảo vệ người tiêu dùng và chống thất thu ngân sách nhà nước.

Ông Đào Duy Tám, Phó cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan, Tổng cục Hải quan.

Ông Đào Duy Tám, Phó cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan, Tổng cục Hải quan cho biết: Theo chỉ đạo của Chính phủ, sau khi có hệ thống công nghệ thông tin để phục vụ cho việc quản lý các hoạt động mua bán, giao dịch trên sàn thì khi đó Nghị định này sẽ ban hành và chính thức đi vào cuộc sống. Còn trong giai đoạn hiện nay, khi tham gia vào các hoạt động giao dịch TMĐT, các tổ chức, cá nhân thường mua hàng thông qua các hệ thống giao dịch điện tử, hoạt động vận chuyển hàng hóa được thực hiện thông qua các công ty chuyển phát nhanh. Cơ quan Hải quan luôn tạo thuận lợi cho các hoạt động giao dịch này dựa trên nguyên tắc tuân thủ các thông lệ quốc tế cũng như các Công ước về quản lý đối với hàng hóa vận chuyển, bưu chính chuyển phát nhanh, tuân thủ các tiêu chuẩn miễn thuế tuân thủ theo các quy định về của Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu. Bên cạnh đó, cơ quan hải quan cũng tiếp tục rà soát các chủ trương, chính sách để đảm bảo các quy định của hoạt động TMĐT vừa tạo thuận lợi cho các tổ chức, cá nhân được thực hiện mua bán được nhanh chóng, cũng như là bảo hộ nền sản xuất trong nước.

Theo ông Bùi Trung Kiên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam VECOM, thương mại điện tử Việt Nam đang tăng trưởng rất nhanh. Bối cảnh đó đặt ra yêu cầu làm sao Việt Nam có một hành lang pháp lý đủ mạnh, đủ thông suốt để vừa đảm bảo quyền, lợi, lợi ích chính đáng của người tiêu dùng cũng như các nhà cung cấp, các bên tham gia đồng thời phải đảm bảo quản lý nhà nước, đảm bảo về về an ninh, quốc phòng, phù hợp với các hiệp định, hiệp ước mà chúng ta đã ký kết với song phương, đa phương. Đối với Dự thảo Nghị định về quản lý hải quan đối với sản xuất, nhập khẩu thì rất cần thông tin để đảm bảo quản lý tập trung bao gồm cả thông tin người bán, người mua thông tin, những những hàng hóa, thành phẩm có liên quan, giúp cho tất cả những người cùng tham gia vào, từ những người tham gia trong chuỗi cung ứng cho đến cơ quan quản lý nhà nước thì cũng sẽ theo dõi một cách toàn trình cũng như là đồng bộ hóa về các chính sách, thủ tục và như vậy giúp cho công tác từ khai báo hải quan điện tử đến kê khai thuế, theo dõi thanh toán cũng như là phòng, chống trục lợi, gian lận và cũng như bảo vệ các giá trị hay là Luật sở hữu trí tuệ sẽ được tốt hơn.

Lưu Hiệp