Sau Apple và Meta, đến TikTok bị EU phạt hàng trăm triệu euro

Không những thế, TikTok bị yêu cầu đình chỉ việc chuyển dữ liệu sang Trung Quốc nếu việc xử lý dữ liệu không được điều chỉnh phù hợp trong vòng 6 tháng.

Ủy viên Bảo vệ Dữ liệu Ireland (DPC) cho biết TikTok đã không chứng minh được rằng dữ liệu cá nhân của người dùng EU (một phần trong đó bị nhân viên tại Trung Quốc truy cập từ xa) được bảo vệ ở mức độ cao như luật pháp khối này quy định. TikTok thuộc sở hữu của tập đoàn ByteDance (Trung Quốc).

Theo DPC, nền tảng chia sẻ video ngắn này đã không giải quyết vấn đề có khả năng dữ liệu bị truy cập bởi chính quyền Trung Quốc theo các luật chống gián điệp và các đạo luật khác mà TikTok thừa nhận là có sự khác biệt đáng kể so với tiêu chuẩn của EU.

TikTok phản bác mạnh mẽ phán quyết từ DPC, cho biết đã sử dụng chính khung pháp lý của EU, cụ thể là các điều khoản hợp đồng tiêu chuẩn, để đảm bảo quyền truy cập từ xa được kiểm soát chặt chẽ và giới hạn. Công ty Trung Quốc sẽ kháng cáo quyết định này.

Song song đó, TikTok cho biết phán quyết không xem xét đầy đủ các biện pháp bảo mật dữ liệu mà hãng triển khai từ năm 2023, gồm cả giám sát độc lập việc truy cập từ xa và đảm bảo dữ liệu người dùng EU được lưu trữ tại các trung tâm dữ liệu chuyên biệt ở châu Âu lẫn Mỹ.

TikTok là nền tảng phát triển nhanh chóng trong giới trẻ toàn cầu những năm gần đây với 175 triệu người dùng tại châu Âu. Công ty cho biết chưa bao giờ nhận được yêu cầu nào từ chính quyền Trung Quốc về dữ liệu người dùng EU và cũng chưa bao giờ cung cấp dữ liệu cho họ.

"Phán quyết này có nguy cơ tạo tiền lệ với những hệ lụy sâu rộng cho các công ty và toàn bộ ngành công nghiệp hoạt động trên quy mô toàn cầu tại châu Âu", TikTok tuyên bố.

TikTok tuyên bố kháng cáo quyết định phạt 530 triệu euro từ DPC - Ảnh: ITN

"Dữ liệu người dùng EU được TikTok lưu trữ ở Trung Quốc"

Trong suốt cuộc điều tra kéo dài 4 năm, DPC phát hiện TikTok luôn tuyên bố không lưu trữ dữ liệu người dùng EU trên máy chủ ở Trung Quốc. Thế nhưng, DPC phát hiện một lượng nhỏ dữ liệu người dùng EU của TikTok được lưu trữ ở Trung Quốc hồi tháng 2 và sau đó bị xóa bỏ.

"Ủy ban đang xem xét nghiêm túc các diễn biến gần đây. Chúng tôi đang cân nhắc xem liệu có cần thêm biện pháp quản lý nào khác hay không", Graham Doyle (Phó ủy viên DPC) cho biết.

Đây là lần thứ hai TikTok bị DPC xử phạt. Trước đó, vào năm 2023, công ty bị phạt 345 triệu euro vì vi phạm quyền riêng tư liên quan đến xử lý dữ liệu cá nhân của trẻ em tại EU.

Là cơ quan quản lý chính ở EU với nhiều hãng công nghệ hàng đầu thế giới, DPC từng phạt Microsoft, LinkedIn, X và Meta Platforms kể từ khi được trao quyền vào năm 2018.

Theo Quy định Bảo vệ Dữ liệu Chung của EU (GDPR), áp dụng với cả các quốc gia thuộc Khu vực kinh tế châu Âu như Iceland, Liechtenstein và Na Uy, DPC có thể áp dụng mức phạt lên tới 4% tổng doanh thu toàn cầu của một công ty vi phạm.

Trước TikTok là Apple và Meta Platforms

Cách đây gần 10 ngày, EU phạt Apple 500 triệu euro và Meta 200 triệu euro khi các cơ quan quản lý chống độc quyền khối này đưa ra các hình phạt đầu tiên theo Đạo luật Thị trường kỹ thuật số (DMA). Đây là đạo luật mang tính bước ngoặt nhằm kiềm chế quyền lực của các hãng công nghệ lớn.

Động thái này diễn ra sau cuộc điều tra kéo dài một năm do Ủy ban châu Âu (cơ quan hành pháp của EU) tiến hành để xem xét liệu Apple và Meta Platforms có tuân thủ DMA hay không.

DMA được EU ban hành nhằm mở đường cho các đối thủ nhỏ hơn tham gia thị trường do những hãng công nghệ lớn nhất thống trị.

Apple cho biết sẽ kháng cáo án phạt của EU.

“Những thông báo hôm nay là ví dụ mới nhất cho thấy Ủy ban châu Âu đang nhắm mục tiêu bất công vào Apple trong hàng loạt quyết định gây bất lợi cho quyền riêng tư và an ninh của người dùng, làm giảm chất lượng sản phẩm và buộc chúng tôi phải cung cấp công nghệ miễn phí”, công ty cho biết trong một tuyên bố.

Meta Platforms (công ty mẹ Facebook và Instagram) chỉ trích quyết định của EU.

“Ủy ban châu Âu đang cố tình làm suy yếu các doanh nghiệp Mỹ thành công, trong khi cho phép các công ty Trung Quốc và châu Âu hoạt động theo những tiêu chuẩn khác. Đây không chỉ là về một khoản tiền phạt, mà việc Ủy ban châu Âu buộc chúng tôi thay đổi mô hình kinh doanh, áp đặt mức thuế hàng tỉ USD với Meta, trong khi lại yêu cầu chúng tôi cung cấp một dịch vụ kém chất lượng hơn”, Meta Platforms tuyên bố.

Số tiền phạt này tương đối nhỏ so với những khoản mà Margrethe Vestager (cựu ủy viên chống độc quyền EU) từng đưa ra trong nhiệm kỳ của bà. Lý do vì thời gian vi phạm ngắn, EU đang tập trung vào việc buộc các công ty tuân thủ hơn là trừng phạt và muốn tránh nguy cơ bị trả đũa từ phía Tổng thống Mỹ Donald Trump, theo các nguồn tin của Reuters.

Dù vậy, án phạt Apple và Meta Platforms nêu trên cũng có thể làm gia tăng căng thẳng giữa EU với ông Trump, vốn từng đe dọa áp thuế với các quốc gia trừng phạt những công ty Mỹ.

Cơ quan cạnh tranh EU cho biết Apple phải gỡ bỏ các rào cản kỹ thuật và thương mại cản trở các nhà phát triển ứng dụng điều hướng người dùng đến giao dịch rẻ hơn bên ngoài App Store.

Với Meta Platforms, EU xác định mô hình “trả tiền hoặc đồng ý” được giới thiệu từ tháng 11.2023 đã vi phạm DMA. Mô hình này cung cấp dịch vụ miễn phí được tài trợ từ doanh thu quảng cáo cho người dùng Facebook và Instagram đồng ý bị theo dõi, hoặc đề nghị họ trả phí để không thấy quảng cáo.

Meta Platforms đang thảo luận với EU về một phiên bản mới của mô hình này, được giới thiệu vào tháng 11.2024. Cả Meta Platforms và Apple có hai tháng để tuân thủ các yêu cầu, nếu không sẽ đối mặt án phạt hằng ngày.

Apple đã tránh được một án phạt trong cuộc điều tra riêng liên quan đến các tùy chọn trình duyệt trên iPhone, sau khi thực hiện các thay đổi giúp người dùng dễ dàng chuyển sang trình duyệt hoặc công cụ tìm kiếm thay thế. Các nhà quản lý EU cho biết thay đổi này đã tuân thủ DMA và đóng lại cuộc điều tra hôm 23.4.

Tuy nhiên, Apple vẫn bị cáo buộc vi phạm DMA vì cản trở người dùng tải ứng dụng từ các nguồn thay thế App Store. Các cơ quan quản lý chỉ trích điều khoản của Apple, trong đó bao gồm cả một loại phí mới gọi là “Phí công nghệ cốt lõi của Apple”, cho rằng điều này là trở ngại cho các nhà phát triển trong việc sử dụng kênh phân phối ứng dụng thay thế trên iOS.

EU đã rút lại việc xếp Meta Marketplace là gatekeeper (gác cổng) theo DMA vì số lượng người dùng giảm xuống dưới ngưỡng quy định.

Meta Marketplace (trước đây gọi là Facebook Marketplace) là nền tảng mua bán trực tuyến tích hợp ngay trong Facebook, nơi người dùng có thể mua, bán hoặc trao đổi hàng hóa với người khác trong khu vực địa phương hoặc toàn quốc.

“Chúng tôi đã thực hiện các biện pháp thực thi kiên quyết nhưng cân bằng với cả hai công ty, dựa trên những quy tắc rõ ràng và có thể dự đoán được. Mọi công ty hoạt động trong EU đều phải tuân thủ luật pháp của chúng tôi và tôn trọng các giá trị châu Âu”, bà Teresa Ribera, người đứng đầu cơ quan chống độc quyền của EU, tuyên bố.

Nghị sĩ EU Andreas Schwab kêu gọi Ủy ban châu Âu tiếp tục điều tra hoạt động quảng cáo sinh lời của Google cùng nền tảng X của Elon Musk, và không được trì hoãn các quyết định.

“Không thể có sự khoan nhượng trong thực thi luật vì điều này có thể ảnh hưởng đến vai trò của chính sách cạnh tranh nói chung”, Andreas Schwab tuyên bố và nói thêm rằng những quyết định có liên quan đến yếu tố chính sách thương mại là “nguy hiểm cho toàn bộ cấu trúc của EU”.

Sơn Vân