Sạt lở dai dẳng ở bán đảo Thanh Đa

Công trình chống sạt lở bán đảo Thanh Đa được chia thành 4 đoạn, triển khai từ nhiều năm trước, trong đó đoạn 1 đã đưa vào sử dụng. Ba đoạn còn lại, dài gần 9 km, vẫn ì ạch, tiến độ không như mong đợi.

Cụ thể, đoạn 2 dài 2,9 km (từ thượng lưu kênh Thanh Đa đến xưởng cơ khí Tiền Phong), đoạn 3 dài 4 km (từ xưởng cơ khí Tiền Phong đến ngã ba rạch Chùa), đoạn 4 dài 2,8 km (từ rạch Chùa đến ngã ba sông Sài Gòn – hạ lưu kênh Thanh Đa).

Tại chân cầu Kinh Thanh Đa (phường Bình Thạnh), từng mảng đất dưới bờ kênh đổ rạt, hình thành những vết sụt lún sâu hoắm. Vỉa hè lồi lõm, nứt toác, nhiều đoạn phải treo biển cảnh báo nguy hiểm. Người dân cho biết nhiều năm nay không ai còn dám sống sát bờ kênh vì nỗi lo sạt lở bất ngờ.

Toàn cảnh bờ kênh Thanh Đa dưới chân cầu Kinh Thanh Đa: Bờ kênh nứt toác, nhiều đoạn sụt lún sâu hoắm, trở thành nỗi lo thường trực của người dân

Bao giờ Thanh Đa thoát cảnh treo dự án và sạt lở? - CLIP: NGỌC QUÝ

Những căn nhà xuống cấp, bị bỏ lại khi gia đình phải di dời vì sạt lở

Biển cảnh báo dựng lên vì vỉa hè bong tróc, sạt lở có thể xảy ra bất cứ lúc nào

Bà Trần Thị Đào (SN 1965) kể, gia đình bà từng sinh sống ven kênh nhưng buộc phải rời đi vì tình trạng sụt lún ngày càng nặng. “Mưa xuống là ngập, đất lại lún thêm. Tôi luôn dặn mấy đứa cháu không được đến gần bờ kênh, chỉ sợ xảy ra chuyện chẳng lành” - bà chia sẻ.

Cột trụ bê tông ven kênh nứt toác

Không chỉ Thanh Đa, các hẻm 265, 285, 307 đường Bình Quới cũng rơi vào tình trạng báo động. Dự án chống sạt lở triển khai nhiều năm nhưng vẫn dở dang. Phía cuối các con hẻm, thay vì công trình kiên cố, chỉ còn cảnh hoang tàn: rác thải, chai lọ, cỏ dại um tùm

Riêng hẻm 307, những cột bê tông dựng ngổn ngang, xen lẫn đống xà bần từ các căn nhà đã tháo dỡ

Theo kỹ sư cầu đường Trần Văn Tường, tình trạng sụt lún ven sông Sài Gòn xuất phát từ cả nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan. Ngoài tác động của biến đổi khí hậu, yếu tố địa chất vốn yếu và trũng, việc khai thác nước ngầm quá mức khiến nền đất mất độ chặt, tạo ra khoảng rỗng dẫn đến lún sụt. Ông chỉ ra nhiều khu vực như bán đảo Thanh Đa, quận 7, quận 8 (cũ) vốn là vùng đất yếu, thấp trũng, lâu nay chịu áp lực ngập nước và dễ sụt lún

Trong khi đó, các khu vực có địa chất ổn định hơn như Gò Vấp, Củ Chi, Hóc Môn (cũ) phù hợp để phát triển đô thị bền vững. “Thành phố cần định hướng giãn dân và đầu tư hạ tầng về phía Tây Bắc, nơi còn quỹ đất rộng, địa chất ổn định hơn” - kỹ sư Tường nhấn mạnh

Về giải pháp, kỹ sư Tường đề xuất cần xác định rõ nguyên nhân tại từng khu vực để có biện pháp xử lý phù hợp. Với đất yếu, nên hạn chế công trình tải trọng lớn, thay vào đó có thể quy hoạch thành công viên, không gian công cộng hoặc công trình môi trường. Ở các khu vực đô thị phát triển, cần khảo sát địa chất kỹ lưỡng, thiết kế móng cọc phù hợp và tuân thủ tiêu chuẩn xây dựng nhằm giảm rủi ro lún sụt

Ông Tường cũng nhấn mạnh việc áp dụng công cụ thuế và chính sách ưu đãi để khuyến khích đầu tư về những nơi có địa chất ổn định, qua đó vừa giảm áp lực dân cư tại vùng trũng, vừa thu hút dòng vốn xã hội vào khu vực bền vững hơn

PGS-TS Lê Trung Chơn, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển bền vững – Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường TP HCM, cảnh báo sụt lún đất là nguy cơ lớn đối với sự phát triển bền vững của đô thị. Khảo sát của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) cho thấy sụt lún ở TP HCM diễn ra liên tục từ năm 1990, với độ lún tích lũy khoảng 100 cm

Ngọc Quý