Sắp tới, người lao động sẽ hưởng lương hưu ra sao?

Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024 có hiệu lực từ 1-7-2025 giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm. Tuy nhiên, người lao động muốn nhận được lương hưu phải đảm bảo hai điều kiện là có tối thiểu 15 năm tham gia đóng BHXH và đủ tuổi nghỉ hưu.

Cách tính lương hưu khu vực nhà nước

Để triển khai Luật BHXH mới nêu trên, Bộ LĐ-TB&XH (nay là Bộ Nội vụ) đang dự thảo thông tư hướng dẫn, trong đó cơ quan soạn thảo giữ nguyên cách tính lương hưu đối với khu vực nhà nước.

Cụ thể, mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH để tính lương hưu, trợ cấp 1 lần đối với người lao động khu vực nhà nước được tính trong khoảng 5 đến 20 năm cuối trước nghỉ hưu, tùy thời điểm tham gia.

Số năm để tính lương hưu đối với người lao động trong khu vực Nhà nước.

Cách tính cho người lao động có tổng tiền lương làm căn cứ đóng BHXH là 20 năm.

Tuy nhiên, lao động khu vực nhà nước tham gia BHXH từ ngày 1-1-2025 trở đi sẽ được tính bình quân toàn bộ quá trình đóng BHXH, tương tự khu vực tư nhân.

Tỉ lệ hưởng lương hưu của lao động nữ đóng 15 năm bằng 45% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH, sau đó cứ mỗi năm đóng BHXH được tính thêm 2%, cho đến khi hưởng tối đa 75%.

Lao động nam đóng BHXH 15 năm chỉ được mức hưởng bằng 40% bình quân tiền lương tháng. Từ 16 đến 20 năm, mỗi năm tính thêm 1%. Từ năm thứ 20 trở đi, tỉ lệ hưởng lương hưu là 45% và cứ đóng mỗi năm tính thêm 2% cho đến khi hưởng tối đa 75%.

Người già nhận lương hưu. Ảnh: CTV

Như vậy, để hưởng lương hưu tối đa 75%, lao động nữ phải đóng BHXH 30 năm, còn nam là 35 năm.

Người lao động khu vực nhà nước bị giảm 2% tỉ lệ hưởng lương hưu cho mỗi năm nghỉ trước tuổi, từ đủ 6 tháng đến dưới 12 tháng giảm 1%, trường hợp thời gian nghỉ hưu trước tuổi dưới 6 tháng không giảm tỉ lệ phần trăm hưởng lương hưu.

Đủ tuổi nhưng không đủ năm đóng BHXH tính sao?

Một điểm mới trong Luật BHXH 2024 là người lao động đủ tuổi nghỉ hưu nhưng không đủ năm đóng BHXH cũng được hưởng chính sách trợ cấp hưu trí, nếu không nhận BHXH 1 lần.

Chính sách này đang được Bộ LĐ-TB&XH đề xuất quy định trong văn bản dưới luật theo hướng cho người lao động được hưởng mức trợ cấp dựa trên số năm đóng và mức đóng, số tiền thấp nhất là 500.000 đồng mỗi tháng.

Trong quá trình hưởng chính sách trên, người lao động được cấp thẻ BHYT miễn phí.

Người hưởng trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng khi chết được hưởng chế độ hỗ trợ chi phí mai táng với mức 10 triệu đồng.

Theo Bộ LĐ-TB&XH, sở dĩ luật đưa ra đề xuất trên là vì đến cuối năm 2022, Việt Nam có khoảng 14,4 triệu người sau độ tuổi nghỉ hưu. Tuy nhiên số người già hưởng lương hưu chỉ 5,1 triệu người, chiếm khoảng 35% số người sau độ tuổi nghỉ hưu.

Như vậy, vẫn còn 9,3 triệu người sau độ tuổi nghỉ hưu chưa thuộc diện bao phủ của hệ thống BHXH.

“Quy định trên nhằm giúp người lao động về già có thêm khoản chi tiêu và bớt gánh nặng cho xã hội”- Bộ LĐ-TB&XH cho hay.

Tăng mức hỗ trợ đối với người tham gia BHXH tự nguyện

Luật BHXH mới cũng tiếp tục khuyến khích người lao động tự do tham gia BHXH tự nguyện để về già có lương hưu.

Để triển khai quy định này, Bộ LĐ-TB&XH đang trình Chính phủ điều chỉnh tăng mức hỗ trợ đối với nhóm này, nhằm giúp nhiều người lao động hết tuổi lao động có được lương hưu.

Cụ thể, Bộ LĐ-TB&XH đưa ra 2 phương án: Phương án 1, nhà nước hỗ trợ 50% đối với người tham gia BHXH tự nguyện thuộc hộ nghèo, 40% đối với hộ cận nghèo, 30% đối với người tham gia BHXH thuộc dân tộc thiểu số và 20% đối với các đối tượng khác.

Phương án 2, nhà nước hỗ trợ 30% với hộ nghèo, sinh sống tại các xã đảo; 25% với hộ cận nghèo; 20% với người dân tộc thiểu số và 10% đối với các đối tượng khác.

Người tham gia BHXH tự nguyện thuộc đối tượng hỗ trợ ở nhiều mức khác nhau thì được hỗ trợ theo mức cao nhất.

Ngoài ra, Bộ LĐ-TB&XH cũng đề xuất người tham gia BHXH đủ tuổi để nhận lương hưu, nhưng mới đóng BHXH được 10 năm thì được đóng 1 lần cho đủ 15 năm để nhận lương.

Đại diện Bộ LĐ-TB&XH cho biết nếu theo phương án 1, mức hỗ trợ đối với người tham gia thuộc hộ nghèo sẽ tăng thêm 66,67%; mức hỗ trợ đối với người tham gia thuộc hộ cận nghèo sẽ tăng thêm 60%; đối tượng khác tăng thêm 100% so với quy định hiện hành.

Còn phương án 2, cơ bản mức hỗ trợ giữ nguyên, chỉ bổ sung quy định nhóm đối tượng tham gia là người dân tộc thiểu số được hỗ trợ ở mức cao hơn so với nhóm đối tượng khác và hỗ trợ người đang sinh sống tại xã, huyện đảo theo quy định của Chính phủ.

Tuy nhiên, cơ quan soạn thảo cho rằng phương án 1 sẽ giúp phát triển số người tham gia BHXH tự nguyện, qua đó giúp đạt mục tiêu về phát triển đối tượng tham gia BHXH đến năm 2030 tại Nghị quyết 28 của Trung ương về cải cách chính sách BHXH.

Khó khăn của phương án 1 là ngân sách nhà nước hỗ trợ nhóm này sẽ tăng, giai đoạn 2025-2030 số tiền để hỗ trợ người tham gia BHXH tự nguyện là 19.784 tỉ đồng, tương đương với số người tham gia chính sách này của năm 2030 là 5,8 triệu người.

VIẾT LONG