Sáp nhập Hải Phòng và Hải Dương: Mở rộng không gian phát triển, phát huy vai trò dẫn dắt của các vùng động lực

Cầu Quang Thanh kết nối huyện An Lão (Hải Phòng) và huyện Thanh Hà (Hải Dương). (Nguồn: Báo Đầu tư)

Ngay sau khi Ban Thường vụ Thành ủy Hải Phòng và Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hải Dương có Kết luận số 555-KL/TUHP-TUHD về việc xây dựng Đề án hợp nhất tỉnh Hải Dương và thành phố Hải Phòng; công tác chuẩn bị Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hải Phòng sau hợp nhất, nhiệm kỳ 2025-2030, 2 địa phương này đã khẩn trương thực hiện Kết luận số 555 về xây dựng Đề án hợp nhất 2 địa phương.

Mới đây, Ban Chấp hành Đảng bộ TP Hải Phòng đã ban hành Nghị quyết số 20-NQ/TU ngày 26/4/2025 về việc hợp nhất tỉnh Hải Dương và TP Hải Phòng.

Về phía tỉnh Hải Dương, HĐND tỉnh Hải Dương cũng đã ban hành Nghị quyết số 12/NQ-HĐND về việc thông qua chủ trương hợp nhất tỉnh Hải Dương và TP Hải Phòng.

Tăng quy mô kinh tế, phát huy tiềm năng

Như vậy, việc hợp nhất thành phố Hải Phòng và tỉnh Hải Dương đạt được yêu cầu, mục tiêu cao trong việc sắp xếp đơn vị hành chính là mở rộng không gian phát triển, phát huy vai trò dẫn dắt của các vùng động lực, hành lang kinh tế, cực tăng trưởng.

Sau sáp nhập, thành phố Hải Phòng (mới) có diện tích 3.194,7 km2 (đạt 212,98% so với tiêu chuẩn của thành phố trực thuộc trung ương), quy mô dân số 4.664.124 người (đạt 466,41% so với tiêu chuẩn).

Phía Bắc của Hải Phòng sẽ giáp tỉnh Bắc Giang (tỉnh Bắc Ninh mới); phía Nam giáp tỉnh Thái Bình (tỉnh Hưng Yên mới); phía Đông giáp tỉnh Quảng Ninh; phía Tây giáp tỉnh Bắc Ninh và tỉnh Hưng Yên. Nơi đặt Trung tâm chính trị - hành chính của thành phố Hải Phòng (mới) là Trung tâm chính trị - hành chính thành phố Hải Phòng đang hoàn thiện hiện nay.

Trên thực tế, cả hai địa phương Hải Phòng, Hải Dương đều có những thế mạnh riêng.

Hải Phòng là địa phương có lợi thế riêng có về cảng biển, cửa ngõ ra biển của cả miền Bắc.

Với việc đưa vào khai thác đồng thời 6 bến cảng nước sâu do 3 đơn vị khai thác riêng lẻ với tổng chiều dài bến 2,4 km, Lạch Huyện không chỉ trở thành cảng nước sâu lớn nhất miền Bắc, mà còn đưa Hải Phòng dần trở thành trung tâm dịch vụ logistics quốc tế hiện đại với hạt nhân là cảng biển cửa ngõ quốc tế.

Bên cạnh đó, là cửa ngõ ra biển nên Hải Phòng có vị trí địa chính trị, kinh tế đặc biệt trong các hành lang kinh tế nội vùng, liên vùng, quốc tế gồm: hành lang kinh tế Bắc-Nam; hành lang kinh tế Côn Minh (Trung Quốc)-Lào Cai-Hà Nội-Hải Phòng-Quảng Ninh; hành lang kinh tế Nam Ninh (Trung Quốc)-Lạng Sơn-Hà Nội-Hải Phòng- Quảng Ninh; Hành lang kinh tế ven biển Quảng Ninh-Hải Phòng-Thái Bình-Nam Định-Ninh Bình.

Trong khi đó, tỉnh Hải Dương hiện có 610 dự án vốn đầu tư nước ngoài hoạt động với tổng vốn hơn 11 tỷ USD, nhiều khu công nghiệp lớn đang thu hút mạnh mẽ nhà đầu tư. Tỉnh này đặt mục tiêu đến 2030 phát triển 33 khu công nghiệp, đặc biệt Dự án Khu kinh tế chuyên biệt tại 2 huyện Bình Giang và Thanh Miện với tổng diện tích khoảng 5.300 ha.

Dây chuyền sản xuất sản phẩm sinh học phân hủy hoàn toàn tại nhà máy của An Phát Holdings tại Hải Dương. (Nguồn: An Phát Holdings)

Về cơ cấu kinh tế, cả 2 địa phương đều có cơ cấu kinh tế tương đồng với tỷ lệ ngành công nghiệp, xây dựng và dịch vụ đều đạt trên 74%, là các địa bàn công nghiệp trọng điểm.

Về tăng trưởng kinh tế, Hải Phòng, Hải Dương luôn duy trì tốc độ tăng trưởng cao. Năm 2024, tăng trưởng kinh tế của thành phố Hải Phòng là 11,01%, xếp thứ nhất, Hải Dương đạt 10,2%, xếp thứ 3/11 tỉnh, thành phố thuộc vùng đồng bằng sông Hồng. Quý I/2025, cả hai địa phương ở trong tốp 9 địa phương tăng trưởng 2 con số của cả nước.

Như vậy, những lợi thế kể trên đã chứng minh, sau hợp nhất Hải Phòng, Hải Dương không chỉ tăng diện tích, quy mô dân số, tăng quy mô kinh tế mà sẽ phát huy tiềm năng, lợi thế của nhau, làm tăng khả năng cạnh tranh, thu hút đầu tư và mở rộng không gian phát triển.

Động lực tăng trưởng chủ chốt

Theo định hướng phát triển, cả Hải Phòng và Hải Dương đều được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Theo đó, đến năm 2030, Hải Phòng được định hướng trở thành thành phố cảng biển lớn, trung tâm dịch vụ logistics hiện đại, trung tâm kinh tế biển mang tầm quốc tế hàng đầu ở Đông Nam Á, đi đầu cả nước trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và chuyển đổi số; là động lực phát triển của vùng Bắc bộ và cả nước.

Tỉnh Hải Dương được định hướng đạt một số tiêu chí cơ bản của thành phố trực thuộc Trung ương và đến năm 2050, trở thành thành phố trực thuộc Trung ương.

Việc hợp nhất tỉnh Hải Dương, thành phố Hải Phòng không chỉ xuất phát từ định hướng của Đảng, mà còn là cơ hội để 2 địa phương cộng hưởng những thế mạnh, mở ra không gian phát triển mới, tối ưu hóa nguồn lực, phát huy vai trò động lực vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ.

Từ đó, xây dựng trung tâm công nghiệp, dịch vụ logistics hiện đại, phát triển bền vững và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân.

Hải Dương hiện có 610 dự án vốn đầu tư nước ngoài hoạt động với tổng vốn hơn 11 tỷ USD, nhiều khu công nghiệp lớn đang thu hút mạnh mẽ nhà đầu tư. (Nguồn: diendandoanhnghiep)

Nhiều chuyên gia kinh tế cũng tin tưởng, việc sáp nhập Hải Phòng và Hải Dương có thể tạo ra một “cực tăng trưởng” mạnh mẽ cho vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Việc kết hợp hai địa phương với các thế mạnh tương đồng và bổ sung cho nhau có thể tối ưu hóa quy hoạch hạ tầng và tài nguyên, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với việc phát triển riêng lẻ.

Đặc biệt, các khu công nghiệp lớn và hệ thống cảng biển của Hải Phòng kết hợp với các vùng nông nghiệp phát triển ở Hải Dương sẽ tạo thành một chuỗi giá trị gia tăng đồng bộ, có khả năng thu hút mạnh mẽ dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ các quốc gia phát triển.

Ông Trần Đức Thắng, Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương nhấn mạnh, sự phối hợp chặt chẽ, hợp tác cùng đầu tư xây dựng, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội và những kết quả nổi bật của từng địa phương trong những năm qua là tiền đề quan trọng, động lực để đơn vị hành chính mới sau hợp nhất tiếp tục phát triển toàn diện, bền vững.

Với quy mô kinh tế lớn hơn, hệ thống hạ tầng đồng bộ và các chính sách hỗ trợ linh hoạt, sau sáp nhập, thành phố Hải Phòng (mới) dự kiến sẽ trở thành một trong những động lực tăng trưởng chủ chốt của nền kinh tế trong tương lai.

Tống Thoan