Sai lầm chiến lược của phương Tây và lời cảnh báo từ chiến trường Ukraine

Ngành công nghiệp quốc phòng của Ukraine đang hối thúc phương Tây từ bỏ quan điểm cung cấp các loại khí tài quân sự đắt đỏ, cao cấp để chuyển sang những loại được sản xuất hàng loạt, có giá thành rẻ hơn bởi đây mới là loại vũ khí cần thiết để Ukraine duy trì sức chiến đấu và giành lợi thế trong cuộc chiến tiêu hao dai dẳng trước Nga.

Khoang chứa hàng của chiếc máy bay vận tải C-17 Globemaster III của Không quân Mỹ, được chuyển đến châu Âu cho các lực lượng Ukraine. Ảnh: Reuters

Sai lầm của phương Tây

Phát biểu với Business Insider, ông Serhiy Goncharov, Tổng giám đốc điều hành của Hiệp hội Công nghiệp Quốc phòng Ukraine - đại diện cho khoảng 100 công ty Ukraine cho rằng, việc phương Tây bấy lâu nay tập trung vào cung cấp cho Kiev một số lượng hạn chế các loại vũ khí tiên tiến có thể là sai lầm nghiêm trọng trong cuộc xung đột kéo dài. Những hệ thống đó rất tốt, nhưng số lượng vũ khí lớn mới là chìa khóa.

Cuộc chiến kéo dài hơn 3 năm qua cho thấy, thay vì sử dụng số lượng ít các loại vũ khí siêu chính xác, đắt đỏ, Ukraine cần nguồn cung cấp hỏa lực đều đặn và ổn định, ông Goncharov lưu ý.

Quan chức này nhấn mạnh, các loại vũ khí đắt tiền như đạn dẫn đường M982 Excalibur của quân đội Mỹ (mỗi quả đạn có giá 100.000 USD) "không hiệu quả" khi Nga có hệ thống tác chiến điện tử và các loại đạn pháo truyền thống rẻ hơn 30 lần với nguồn cung dồi dào.

Ông Goncharov chỉ ra rằng, M107 – hệ thống pháo tự hành lần đầu tiên được Mỹ đưa vào sử dụng vào những năm 1960, là ví dụ điển hình về loại vũ khí giá rẻ với hỏa lực tốt, có thể mang lại hiệu quả cao khi được sử dụng với số lượng lớn.

"Bạn không cần 10 khẩu pháo Archers của Thụy Điển - một trong những hệ thống pháo tốt nhất thế giới. Thay vào đó, bạn cần 200 khẩu lựu pháo giá rẻ, chẳng hạn như khẩu Bohdana do Ukraine sản xuất", ông Goncharov nhấn mạnh, ý nói đến hệ thống pháo do BAE Systems sản xuất được Thụy Điển trao tặng cho Ukraine.

Tỷ lệ hao mòn trang thiết bị và đạn dược đáng kể trong một cuộc chiến này buộc Ukraine phải có nguồn cung cấp vũ khí liên tục để chiến đấu, đặc biệt khi không có bất kỳ đảm bảo nào về việc những loại vũ khí tiên tiến và đắt đỏ sẽ giúp “thay đổi cuộc chơi”.

Theo các chuyên gia quân sự, cuộc xung đột Nga-Ukraine được đánh dấu bằng việc sử dụng rộng rãi pháo binh và tiêu tốn số lượng lớn đạn dược. Một số báo cáo cho rằng, cuộc chiến này giống với những trận chiến lớn của Thế chiến thứ nhất và Thế chiến thứ hai, với số lượng thương vong cao và tổn thất đáng kể về trang thiết bị.

Nga có một trong những lực lượng quân đội lớn nhất thế giới. Nước này nhiều lần tuyên bố sẵn sàng thích nghi với một cuộc chiến tiêu hao bằng cách huy động rất nhiều binh sỹ và vũ khí trên chiến trường để bào mòn sức chiến đấu của Ukraine. Giới phân tích cho rằng, Moscow có đủ binh lực và vật lực để bù đắp những tổn thất về người và của. Trái lại, Ukraine phải chật vật ứng phó với tình trạng thiếu vũ khí và đạn dược, cũng như thiếu hụt nhân lực. Kiev đã tăng cường sử dụng máy bay không người lái nhỏ, giá rẻ như một giải pháp thay thế trong chiến lược tấn công bất đối xứng. Nga cũng triển khai số lượng lớn phương tiện không người lái trong trận chiến.

Lời cảnh tỉnh với NATO và châu Âu

Trong khi đó, phương Tây đã dành hai thập kỷ qua để chiến đấu với các đối thủ cấp thấp hơn, nơi lực lượng của họ có thể giành chiến thắng với khả năng vượt trội. Lời cảnh báo của ông Goncharov đã được nhiều quan chức và công ty quốc phòng phương Tây khác quan tâm. Nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là châu Âu đã rút ra bài học kinh nghiệm sau khi quan sát tình hình chiến sự tại Ukraine và nhanh chóng gia tăng chi tiêu quốc phòng cũng như thúc đẩy ngành công nghiệp vũ khí.

Ông Gabrielius Landsbergis, cựu Bộ trưởng quốc phòng của Litva, một đối tác của NATO giáp biên giới với Nga cho rằng, xung đột Nga-Ukraine đòi hỏi các loại vũ khí với "số lượng lớn". Ông lưu ý, trong khi phương Tây chủ yếu tập trung vào vũ khí mới và đắt tiền, mất nhiều thời gian để sản xuất, thì Nga lại "phát triển các loại vũ khí có giá thành rẻ và nhanh chóng cung cấp cho các đơn vị quân đội”.

Theo nhà phân tích này, với việc tập trung vào các thiết bị tiên tiến nhưng đắt đỏ, phương Tây dường như "chuẩn bị cho một loại xung đột” khác xa so với những gì họ sẽ phải đối mặt.

Bộ trưởng Quốc phòng Đan Mạch Troels Lund Poulsen cho hay, "một trong những bài học rút ra từ cuộc xung đột Ukraine là phương Tây cần phải có vũ khí giá rẻ với khối lượng lớn hơn nhiều để đối phó với các mối đe dọa từ Nga và Trung Quốc”. Tổng thư ký NATO Mark Rutte đưa ra quan điểm tương tự, cho rằng liên minh này quá chậm chạp trong việc phát triển vũ khí. Theo ông Mark Rutte, vấn đề không phải là loại bỏ hoàn toàn vũ khí đắt tiền mà là tìm ra sự cân bằng để sản xuất được những loại vũ khí có chất lượng tốt trong thời gian ngắn với số lượng nhiều.

Ông Michael O'Hanlon, một thành viên cấp cao tại Viện Brookings lưu ý, phương Tây cần thay đổi cách tiếp cận nhưng điều đó không có nghĩa là họ phải từ bỏ hoàn toàn việc phát triển các hệ thống tiên tiến.

Bộ trưởng lực lượng vũ trang Anh Luke Pollard hồi tháng 5 vừa qua cảnh báo, cuộc xung đột Nga-Ukraine cho thấy phương Tây cần phải thay đổi cách thức mua sắm vũ khí. Ông nhấn mạnh cuộc chiến tại Ukraine chứng minh "cách NATO điều hành quân đội và quốc phòng đã lỗi thời": "Quân đội NATO muốn phát triển và mua sắm những trang thiết bị cao cấp và đắt tiền, nhưng việc chế tạo những thiết bị như vậy sẽ mất thời gian dài, thậm chí kéo dài đến 10 năm".

Hồng Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo Business Insider