Sắc xuân rực rỡ trở lại làng đào Nhật Tân

Ông Lê Hàm, một người chuyên trồng đào thất thốn ở Nhật Tân có 6 vườn đào với hơn 2.000 gốc. Có những gốc đào lâu năm, tới 25, thậm chí 30 tuổi. Bão Yagi quét qua và hoàn lưu gây ngập lụt đã làm ảnh hưởng hơn 1.000 gốc, trong đó trên 500 gốc bị hỏng hẳn, không thể hồi phục. Con số thiệt hại ước tính hàng tỷ đồng. Một số gốc đào lâu năm giờ đây được ông Hàm treo lên gác mái như một ký ức khó quên.

Hàng trăm năm qua, người Nhật Tân gắn bó với nghề trồng đào. Chuyện nước lũ lên xuống không phải là hiếm. Thậm chí, ngập nặng cũng đã nhiều lần trải qua. Nhưng chưa bao giờ xảy ra tình trạng nước vừa rút đào đã bị thối hỏng như đợt bão Yagi hồi tháng 9.

Bão Yagi đã phủ gam màu xám lên vùng hoa cây cảnh nổi tiếng của Hà Nội. Bao công sức của người làng đào bị cuốn đi trong phút chốc. Thiệt hại không chỉ trước mắt mà còn tới nhiều năm sau, khi rất nhiều gốc đào nguyên liệu, được trồng để gối cho những vụ sau cũng bị mất trắng.

Ông Nguyễn Thanh Tịnh - Phó Chủ tịch UBND quận Tây Hồ cho biết: "Thiệt hại từ cơn bão Yagi là thiệt hại lớn nhất từ khi thành lập quận đến nay. Tổng số diện tích thiệt hại là 190 ha, giá trị thiệt hại khoảng 90 tỷ. Nhiều nhà vườn, thiệt hại hàng tỷ đồng".

Sau khi cơn bão Yagi qua đi, 2/3 diện tích trồng đào trên địa bàn phường Nhật Tân bị ngập. Những con số thống kê thiệt hại dồn dập báo về khiến chính quyền địa phương không chỉ bàng hoàng, xót xa mà còn ngay lập tức phải tính đến các giải pháp hỗ trợ bà con sau bão lũ.

Ông Công Minh Tuấn - Chủ tịch UBND phường Nhật Tân - Quận Tây Hồ - Thành Phố Hà Nội cho biết: "Ngay sau bão, chúng tôi đã phối hợp với bà con nông dân tổng vệ sinh môi trường, phòng chống dịch bệnh. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng mời Viện rau củ quả nông nghiệp Trung ương hỗ trợ bà con về mặt công nghệ, hạn chế thiệt hại tối đa cho bà con. Ngoài ra, chúng tôi cũng ghi nhận thiệt hại để tổng hợp báo cáo quận, trình HĐND thành phố những biện pháp hỗ trợ nhân dân sớm khắc phục hậu quả, khôi phục sản xuất".

Với người dân Nhật Tân, nghề trồng đào là sinh kế, là niềm tự hào. Còn với Hà Nội, đào Nhật Tân như một biểu tượng về văn hóa trong ngày Tết cổ truyền, “thấy đào là thấy Tết”. Đây cũng là điều thôi thúc quận Tây Hồ quyết tâm hỗ trợ bà con nhanh chóng khôi phục sản xuất.

Ngay sau khi nước rút, quận đã chỉ đạo Hợp tác xã, hội làng nghề hướng dẫn bà con xử lý những cây bị chết, khôi phục những cây có thể phục hồi. Đồng thời, trích các khoản kinh phí hỗ trợ trực tiếp và phối hợp với Ngân hàng chính sách ủy thác vay ưu đãi để bà con có thể mua giống cho vụ sau.

Nhiều thế hệ trồng đào đã cho người Nhật Tân những kinh nghiệm được cho là bí quyết. Vốn quý này giờ đây được đưa vào để làm hồi sinh các vườn đào.

Ông Nguyễn Quang Vụ - Phường Nhật Tân - Quận Tây Hồ - Thành Phố Hà Nội cho biết: "Kỹ thuật của mỗi gia đình khác nhau. Có nhà chăm cây theo truyền thống, có những nhà có giới trẻ tìm tòi học hỏi kỹ thuật, làm cho cây phát triển tốt hơn. Cả nước chỉ có 1 làng nghề truyền thống Nhật Tân, không ở đâu so sánh được. Sản phẩm cây đào Nhật Tân là như vậy: sự chăm sóc hàng trăm năm tạo ra bản sắc, khác biệt với tất cả các làng đào khác".

Ông Đỗ Mạnh Hùng - Phường Nhật Tân - Quận Tây Hồ - Thành Phố Hà Nội cho biết: 'Quá trình phục hồi mình cũng cầu may rất nhiều, mình cố hết sức, cứu được cây nào hay cây ấy. Mình không hy vọng có thể cứu được tất cả các cây, đến bây giờ vườn đào nhà mình đã phục hồi được 70% rồi".

Chứng kiến những thiệt hại của vùng đào sau bão, không ít người lo lắng về một cái Tết thiếu vắng thương hiệu đào Nhật Tân. Nhưng trên thực tế, ngoài nơi đang trồng đào trực tiếp, người Nhật Tân còn chuẩn bị nguyên liệu từ địa phương khác. Thông thường, cây nguyên liệu sẽ được trồng nhiều năm rồi đưa về chăm sóc tại các nhà vườn Nhật Tân thêm vài năm trước khi đưa ra thị trường. Năm nay, để bổ sung cho nguồn cung bị thiếu hụt, đào được đưa về sớm hơn.

4 tháng là khoảng thời gian từ sau bão đến Tết là chuỗi ngày người Nhật Tân chạy đua cùng thời gian để phục hồi cây và làm sao để hoa vẫn kịp nở đúng độ.

Sự phục hồi của vùng đào Nhật Tân khẳng định sức vươn mạnh mẽ và thành quả của những nỗ lực, cố gắng, góp phần giữ được nét đẹp truyền thống: có đào Nhật Tân trong không gian Tết của nhiều gia đình Hà Nội.

Ông Lê Chiến Thắng - Phường Thanh Nhàn - Quận Hai Bà Trưng - Thành phố Hà Nội cho biết: "Năm nào trước Tết khoảng 1 tháng, mình cũng ghé qua Nhật Tân, ưng ý thì sắm 1 cây cho gia đình. Đào Nhật Tân nổi tiếng cả nước vì đào rất thắm và đẹp. Ai đã chơi đào Nhật Tân, về sau không thay đổi được. Chỉ cần đến đây là thấy Tết về rồi, rất vui, ngắm không biết chán luôn. Rất đẹp. Mình rất mừng cho bà con, người chơi đào cũng có đào để chơi năm mới, vui vẻ đón xuân về".

Với người Nhật Tân, 2024 là năm bão tố. Song cũng trong năm này, nghề trồng đào Nhật Tân được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch công nhận văn hóa phi vật thể tri thức.

Sự ghi nhận này cũng là niềm động viên lớn lao đối với chính quyền, người dân nơi đây khi phát triển nghề truyền thống địa phương, cũng là gìn giữ một nét đẹp văn hóa rất riêng của Hà Nội.

Sau những mất mát, xót xa, vùng đào Nhật Tân đã kịp phục hồi trở lại. Sắc vẫn thắm, nụ vẫn căng tròn, tưng bừng, rộn rã cùng người yêu đào đón Tết. Đó là thành quả ngọt ngào nhất cho những vất vả, sự nỗ lực của chính quyền, nhân dân Nhật Tân.

Khó khăn làm cho những thành quả thêm ngọt ngào. Những vườn đào hồi sinh và rực rỡ khoe sắc vươn lên từ hoang tàn, đổ nát. Sự kỳ diệu được tạo nên từ ý chí quyết tâm và bàn tay, khối óc của con người. Tết đang về trên vùng đào Nhật Tân, cũng về với mọi nhà.

Phan Hường