'Sắc màu' Đỗ Hữu Huề - hành trình bền bỉ gắn bó với lịch sử đất nước

Họa sĩ Đỗ Hữu Huề.

Nếu còn ở cõi trần, năm nay họa sĩ Đỗ Hữu Huề tròn 90 tuổi. Cũng vừa tròn 3 năm ông rời xa giới hội họa, để lại một gia tài sáng tác phong phú, đa dạng về chất liệu và giàu cảm xúc. Từ ngày 10-16/8, gia đình họa sĩ tổ chức triển lãm và ra mắt sách của ông.

Sinh năm 1935 tại Bắc Ninh, Đỗ Hữu Huề trưởng thành trong bối cảnh đất nước bước vào thời kỳ xây dựng sau chiến thắng Điện Biên Phủ. Năm 1954, ông theo học khóa Tô Ngọc Vân - khóa đầu tiên của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam sau hòa bình lập lại ở miền Bắc (nay là Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam).

Tốt nghiệp năm 1962, ông được giữ lại trường giảng dạy các bậc Trung cấp, Đại học và sau này là Cao học. Năm 1995, ông được phong học hàm Phó Giáo sư.

Song song với công việc giảng dạy, Đỗ Hữu Huề là một họa sĩ cần mẫn và đa dạng trong sáng tạo. Ông vẽ tranh sơn dầu, sơn mài, khắc gỗ, lụa… và cả các thể loại phục vụ công tác tuyên truyền: tem, tranh in phổ biến, tranh cổ động.

"Bé ngủ", tranh sơn dầu, sáng tác năm 1961.

"Có một ngày thu Hà Nội", tranh Acrylic, sáng tác năm 2004.

Bức tranh cổ động "Tuổi xanh nhịp bước theo chân Bác" đoạt giải Nhất Triển lãm Tranh cổ động Toàn quốc năm 1973, trở thành hình ảnh quen thuộc trong đời sống xã hội thời kỳ ấy.

Ngay từ khi còn là sinh viên, tranh khắc gỗ "Gửi cháu cho bà" (1956) của Đỗ Hữu Huề đã được tuyển chọn in trong "Tranh và Tượng Việt Nam 1957"; bức khắc gỗ "Trục lúa trên sân kho hợp tác xã nông nghiệp" được Bảo tàng Phương Đông (Liên Xô cũ) sưu tập.

"Ghi chép màu quần áo ở hội chùa Thầy", tranh màu nước, sáng tác năm 1957.

Các sáng tác của họa sĩ còn ghi dấu qua nhiều cuộc triển lãm trong và ngoài nước. Năm 1980, bức sơn khắc "Cửa hàng bách hóa tổng hợp" được chọn in thành bưu thiếp tại Liên Xô.

Cùng năm đó, ông tham gia triển lãm Mỹ thuật toàn quốc với bức sơn mài lớn "Quần chúng cách mạng chiếm Phủ khâm sai" (đồng tác giả cùng họa sĩ Nguyễn Trọng Cát và Nguyễn Văn Bình).

"Cụ Huỳnh, Cụ Hồ", tranh Acrylic, sáng tác năm 1990.

Đặc biệt, tranh sơn dầu "Bác Hồ thăm lớp học vỡ lòng" (1976) nhận giải C Triển lãm Mỹ thuật toàn quốc và hiện thuộc sưu tập Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Triển lãm "Sắc màu Đỗ Hữu Huề" lần này giới thiệu đầy đủ hơn so với triển lãm cá nhân năm 1996 và triển lãm năm 2016 cùng một đồng nghiệp. Tác phẩm được lựa chọn từ số lượng lớn tranh gia đình lưu giữ, từ những bức màu nước, bột màu ông vẽ thuở còn là sinh viên, đến những ký họa tại các vùng bom đạn ác liệt trong thời kỳ chống chiến tranh phá hoại: Thanh Hóa, Quảng Bình, Vĩnh Linh…

"Bác Hồ đi công tác ở Việt Bắc - Non xa xa, nước xa xa", tranh sơn mài, sáng tác năm 1996.

Tranh của ông mang đến cảm nhận nhân văn, yêu đời: sự trong trẻo của màu nước, nét tươi sáng của sơn dầu, acrylic, sự trầm lắng của sơn mài.

Gam màu gần gũi hiện thực nhưng ngày càng rực rỡ, tươi vui, như phản ánh tinh thần lạc quan sống.

Dù là ký họa hay tác phẩm được xây dựng công phu, người xem vẫn nhận ra sự chắc tay, bút pháp bay bổng và tâm hồn luôn hướng về con người, đất nước.

"Vợ tôi thăm bảo tàng Picasso, Paris", tranh sơn dầu, sáng tác năm 2000.

Triển lãm diễn ra trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 100 năm thành lập Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam, như lời tri ân dành cho một trong những học viên đầu tiên của khóa Tô Ngọc Vân, một giảng viên 33 năm miệt mài với lớp Hội họa, và một họa sĩ luôn gắn nghệ thuật của mình với những biến động lớn lao của Tổ quốc.

"Thanh niên xung phong 570 Lũng Cầu-Đồng Đăng", tranh bột màu, sáng tác năm 1967.

Ở nơi xa, chắc rằng họa sĩ Đỗ Hữu Huề sẽ mỉm cười mãn nguyện khi biết "Sắc màu" của mình vẫn tiếp tục lan tỏa, truyền cảm hứng cho thế hệ hôm nay.

Triển lãm vừa là cuộc gặp gỡ với một đời sáng tác phong phú, cũng là dịp để thế hệ hôm nay chiêm nghiệm về một lớp họa sĩ từng coi hội họa là lẽ sống, là sứ mệnh đồng hành cùng vận mệnh đất nước.

"Ông bà Văn Cao tiếp các bạn hiền tài", tranh bột màu, sáng tác năm 1993.

Qua từng nét cọ, gam màu... tác phẩm của ông gợi nhớ cả một thời kỳ lịch sử hiện lên với vẻ dung dị mà sâu thẳm, vừa lưu giữ ký ức, vừa mở ra nguồn cảm hứng sáng tạo mới.

Họa sĩ Đỗ Hữu Huề đã đi xa, nhưng tác phẩm và nhân cách nghệ sĩ-nhà giáo của ông vẫn âm thầm tỏa sáng như một phần ký ức đẹp của mỹ thuật Việt Nam.

"Vườn chuối", tranh bột màu, sáng tác năm 1958.

Ngắm tranh ông hôm nay, công chúng luôn cảm nhận được bút pháp vững vàng hòa quyện với tấm lòng trong trẻo, bền bỉ yêu đời, yêu người.

Chính những giá trị quan trọng ấy khiến tên tuổi họa sĩ Đỗ Hữu Huề luôn được nhắc tới trong chân dung người thầy mẫu mực, họa sĩ suốt đời chung thủy với sắc màu của Tổ quốc.

Tác phẩm sơn mài "Dân quân Đại Phong đi khai hoang" của họa sĩ Đỗ Hữu Huề.

MAI LỮ