Lễ hội cúng Thần Núi của đồng bào Xơ Đăng. Clip: Ngô Hòa
Sinh sống lâu đời trên các triền núi cao của xã Trà Nam (huyện Nam Trà My, Quảng Nam), bà con đồng bào Xơ Đăng nơi đây vẫn gìn giữ nhiều phong tục tập quán và nét đẹp văn hóa truyền thống đa dạng, trong đó có lễ cúng Thần Núi. Năm nay lễ cúng Thần Núi diễn ra tại làng Măng Dí, xã Trà Nam (huyện Nam Trà My. Ảnh: Thu Loan Nguyễn.
Với đồng bào Xơ Đăng nơi đây thì mỗi cây, ngọn cỏ, con sông hay ngọn núi đều có một vị thần cai quản. Chính vì thế mà sau một năm làm ăn và sinh sống, bà con phải dâng lên Thần Núi những vật phẩm để thần phù hộ cho dân làng sang năm mới có được mùa màng bội thu, tươi tốt và sức khỏe dồi dào. Và Thần Núi sẽ chuyển giao cho các vị thần khác vào đầu năm tiếp tục phù hộ cho dân làng theo ước nguyện. Ảnh: Thu Loan Nguyễn.
Giai điệu cồng chiêng nổi lên cũng là lúc lễ cúng thần núi sắp bắt đầu. Ảnh: Thu Loan Nguyễn.
Từ ngôi nhà rông của làng, già làng Trần Ngọc Loan hú 3 tiếng và đánh hồi trống để gọi dân làng tụ họp. Trước sự chứng kiến của dân làng trong ngôi nhà rông, già làng Trần Ngọc Loan bắt đầu cúng để thông báo cho thần núi biết lễ cúng sắp bắt đầu. Sau đó già làng sẽ dẫn đầu cùng đoàn người đi quanh làng và rải nước sương vào mỗi ngôi nhà để Thần Núi biết các nhà trong làng ai cũng đi cúng thần.
Bà con theo sau cùng khiêng các lễ vật như con heo, con gà để dâng lên thần trong lễ cúng.
Lễ cúng diễn ra với không khí trang trọng và linh thiêng hòa cùng tiếng cồng chiêng vang vọng núi rừng.
Tại địa điểm cúng đã được dân làng thống nhất, già làng dâng lễ vật rồi bắt đầu thực hiện các nghi lễ cúng tạ ơn Thần Núi đã che chở, phù hộ cho dân làng và khấn nguyện những điều tốt lành cho năm tới.
Kết thúc lễ cúng Thần Núi, bà con khiêng các lễ vật quay về nhà rông và già làng sẽ phân chia thịt cho các gia đình.
Bên bếp lửa, họ quây quần cùng nhau ăn trầu, uống rượu cần và nghe già làng dặn dò con cháu học hành, vợ chồng đầm ấm để cùng nhau sản xuất vụ mùa mới tốt tươi.
Năm nay, ngoài lễ cúng thần núi thì bà con đồng bào Xơ Đăng còn có nhiều hoạt động sôi nổi mang đậm bản sắc của địa phương vùng cao đã góp thêm không khí nhộn nhịp cho lễ hội. Bên cạnh đó lễ hội lần này còn là dịp để bà con đồng bào nơi đây nâng cao tinh thần đoàn kết, gắn bó của cộng đồng. Trong ảnh là phần đẩy gậy cân tài cân sức giữa hai sơn nữ thể hiện sức mạnh của người Xơ Đăng. Với phần thi bắn nỏ, bà con nơi đây tái hiện lại sự khéo léo qua các cuộc săn bắt.
Những món ăn giàu bản sắc vùng cao như cá niên, sùng lồ ô, thịt sóc nướng ống, ốc núi… trong phần thi ẩm thực.
Ngoài ra còn nhiều món đặc sản khác tại các gian hàng trưng bày mà bà con và du khách có thể mua về làm quà.
Thu Loan Nguyễn