Rạng ngời 'Tinh hoa Di sản Kinh Bắc' trên đất Pháp

Phát biểu tại lễ khai mạc, ông Trịnh Hữu Hùng, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bắc Ninh nhấn mạnh: Tỉnh Bắc Ninh là một vùng đất cổ kính, sở hữu bề dày truyền thống lịch sử và văn hóa lâu đời, lưu giữ những kho tàng di sản văn hóa đặc sắc, tiêu biểu cho bản sắc văn hóa Việt Nam, trong đó không thể không nhắc đến dân ca quan họ Bắc Ninh và nghề làm tranh dân gian Đông Hồ.

Mở đầu chương trình nghệ thuật là những làn điệu dân ca quan họ Bắc Ninh đằm thắm, vốn được đánh giá là loại hình nghệ thuật đặc sắc, độc đáo và tiêu biểu trong các loại hình thức diễn xướng dân gian của Việt Nam và thế giới.

Các tiết mục như “Mời nước mời trầu”, “Vui bốn mùa”, cùng màn trình diễn đối đáp “Quả cau non” và “Chè mạn hảo” đã tái hiện một cách sinh động kỹ thuật diễn xướng truyền thống vang, rền, nền, nảy Quan họ.

Bên cạnh đó, tác phẩm “Se chỉ luồn kim” được trình diễn qua tiếng đàn bầu độc đáo của nghệ sĩ Kim Cương mang đến cho khán giả một màu sắc mới.

Điểm nhấn của “Đêm văn hóa Việt Nam - Tinh hoa Di sản Kinh Bắc”, được tổ chức tại Trung tâm Văn hóa Việt Nam tại Paris, là sự tôn vinh và giới thiệu sâu rộng về nghề làm tranh dân gian Đông Hồ. Nghề làm tranh Đông Hồ là một nghề thủ công truyền thống, với những bức tranh rực rỡ sắc màu được tạo ra bằng phương pháp khắc gỗ và sử dụng hoàn toàn “các nguyên liệu tự nhiên”. Sự tỉ mỉ và công phu trong từng công đoạn, từ việc chuẩn bị ván in, pha màu cho đến in và hoàn thiện tranh, đã tạo nên những tác phẩm mang đậm giá trị nghệ thuật và văn hóa.

Nội dung của dòng tranh Đông Hồ vô cùng phong phú với nhiều thể loại khác nhau như tranh thờ, tranh chúc tụng, tranh truyện, tranh phương ngôn và tranh cảnh vật. Mỗi bức tranh vừa là một tác phẩm nghệ thuật, cũng có thể là một câu chuyện, một lời răn dạy, một ước vọng về cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Một số hình ảnh quen thuộc như “Gà mẹ dẫn đàn con”, “Lợn đàn”, “Đám cưới chuột”, “Thầy đồ cóc”… đã trở thành biểu tượng văn hóa.

Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ đang đứng trước nguy cơ bị mai một. Nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy giá trị của loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc này, Chính phủ Việt Nam đã quyết định đề nghị UNESCO đưa nghề làm tranh dân gian Đông Hồ vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Để giúp khán giả có cái nhìn trực quan và sâu sắc hơn về quy trình làm tranh Đông Hồ, một đoạn video đặc biệt được trình chiếu để khán giả có thể hiểu hơn, cảm nhận rõ hơn sự tinh xảo và giá trị nghệ thuật ẩn chứa trong từng nét chạm trổ, sắc màu của dòng tranh Đông Hồ.

Về phần mình, Đại sứ Việt Nam tại Pháp Đinh Toàn Thắng khẳng định: Kinh Bắc, hay Bắc Ninh ngày nay, là một vùng đất có bề dày văn hóa lâu đời, nơi sản sinh ra những di sản vô giá, góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn hóa dân tộc. Đại sứ cũng nhấn mạnh vai trò then chốt của văn hóa trong việc kết nối các quốc gia và dân tộc, tăng cường sự hiểu biết lẫn nhau, xây dựng lòng tin và tạo nền tảng vững chắc cho sự hợp tác trên nhiều lĩnh vực.

Chương trình “Đêm văn hóa Việt Nam - Tinh hoa Di sản Kinh Bắc” là nỗ lực từ phía Việt Nam trong công tác thực hiện cam kết với UNESCO về vấn đề bảo tồn di sản văn hóa phi vật thể.

Sự kết hợp giữa âm nhạc và diễn xướng trong tiết mục “Cô bé thượng ngàn” mang đậm giá trị văn hóa tâm linh.

Khép lại chương trình là làn điệu Quan họ giã bạn “Chuông vàng gác cửa tam quan”, do các nghệ sĩ Nhà hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh thể hiện.

“Đêm văn hóa Việt Nam - Tinh hoa Di sản Kinh Bắc” tại Trung tâm Văn hóa Việt Nam tại Pháp đã diễn ra thành công tốt đẹp, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng khán giả.

Không gian trưng bày phỗng đất làng Hồ, vốn là một món đồ chơi dân gian truyền thống có nguồn gốc từ làng Đông Khê (làng Hồ), xã Song Hồ, huyện Thuận Thành (tỉnh Bắc Ninh), đặc biệt gắn liền với ký ức tuổi thơ của nhiều thế hệ và mâm cỗ Trung thu truyền thống.

Sự kiện góp phần mở ra những cơ hội hợp tác văn hóa sâu rộng hơn giữa Việt Nam và Pháp trong thời gian tới, nhất là trong nỗ lực đưa tranh Đông Hồ trở thành Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp của UNESCO.

KHẢI HOÀN - MINH DUY