Rà soát và đầu tư hệ thống thủy lợi ứng phó với hạn, mặn

Thời gian qua, nhiều công trình thủy lợi quan trọng được đầu tư, nâng cấp nhằm bảo đảm nguồn nước tưới, tiêu và ngăn mặn hiệu quả

Các cơ quan chuyên môn cũng đã khảo sát, đánh giá hiện trạng hệ thống thủy lợi trên địa bàn tỉnh. Thời gian qua, nhiều công trình thủy lợi quan trọng được đầu tư, nâng cấp nhằm bảo đảm nguồn nước tưới, tiêu và ngăn mặn hiệu quả.

Theo báo cáo, hệ thống thủy lợi Rạch Chanh - Trị Yên, Đôi Ma - Xóm Bồ, Ông Hiếu - Mồng Gà (vùng phía Đông sông Vàm Cỏ, Vàm Cỏ Đông thuộc các huyện Cần Giuộc, Cần Đước, phía Nam huyện Bến Lức) cơ bản đã được đầu tư hoàn thiện khép kín.

Hệ thống kênh dẫn nước, kênh rạch nội đồng đã được đầu tư nạo vét cũng như đang có kế hoạch và chuẩn bị đầu tư nạo vét bảo đảm phục vụ trữ nước, ngăn mặn, ngăn triều cường, điều tiết nước phục vụ sản xuất và dân sinh.

Ngoài ra, trong khu vực hệ thống còn có trạm bơm Rạch Chanh (thị trấn Bến Lức) đã được đầu tư hoàn thiện năm 2023 với công suất 10.000m3/giờ. Trạm bơm này đưa vào hoạt động vận hành bơm chuyền nước từ sông Vàm Cỏ Đông cấp bổ sung vào hệ thống Rạch Chanh - Trị Yên phục vụ cho sản xuất khoảng 4.900ha.

Còn hệ thống thủy lợi Nhật Tảo - Tân Trụ có nhiệm vụ ngăn mặn, trữ ngọt, điều tiết nước tưới, tiêu phục vụ sản xuất cho khoảng 13.000ha và dân sinh của huyện Tân Trụ, một phần huyện Bến Lức, Thủ Thừa và TP.Tân An. Trong khu vực có các tuyến đê bao ven sông, cống đầu mối ngăn mặn, trữ ngọt và kênh trục, kênh, rạch nội đồng dẫn nước, trữ nước đã được đầu tư cơ bản hoàn thiện.

Ngành Nông nghiệp đã tập trung nguồn lực ưu tiên đầu tư xây dựng, nâng cấp, nạo vét công trình thủy lợi, đầu tư hoàn thành công trình cống điều tiết Ngã 3 sông Nhựt Tảo. Từ đó, giúp tăng khả năng trữ nước trong hệ thống thủy lợi, cấp nước bổ sung cho khu vực thường xảy ra thiếu nước trong mùa khô, bảo đảm cung cấp đủ nguồn nước tưới phục vụ sản xuất cho khoảng 5.000ha lúa vụ Đông Xuân 2024-2025 và cấp nước phục vụ sinh hoạt cho người dân trên địa bàn huyện Tân Trụ.

Trong khu vực trên hiện đã được đầu tư Trạm bơm Cây Gáo, Rạch Đào (thị trấn Thủ Thừa) và thay mới các cửa cống đóng mở tự động sang cưỡng bức (cống Châu Phê - TP.Tân An). Cho nên, việc vận hành các công trình cống để ngăn mặn, lấy nước đã được chủ động; việc vận hành trạm bơm lấy nước trong thời gian triều thấp đã góp phần bảo đảm trong việc cấp nước cho khu vực trong mấy năm trở lại đây.

Đối với hệ thống thủy lợi vùng phía Bắc kênh Bến Lức - Thủ Thừa (từ kênh Bến Lức - Thủ Thừa đến kênh Phước Xuyên) chủ yếu là các tuyến kênh, rạch ngang dọc đã được đầu tư hệ thống bờ bao, cống bọng khép kín. Tuy nhiên, các vị trí đầu kênh tiếp giáp với sông Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây tại các huyện Bến Lức, Thủ Thừa, Thạnh Hóa hiện nay chưa được đầu tư cống ngăn mặn, trữ ngọt cho vùng lõi của hai sông. Các địa phương cần chủ động lấy nước vào nội đồng trong giai đoạn đầu mùa khô 2024-2025 để bảo đảm đủ nguồn nước cấp phục vụ sản xuất; chủ động đắp đập tạm, lắp đặt các nắp cống để ngăn mặn, trữ ngọt trong khu vực nội đồng.

Khu vực vùng thượng từ kênh Phước Xuyên trở lên đến huyện Tân Thạnh (phía Nam sông Vàm Cỏ Tây đến kênh Dương Văn Dương), hiện tại chưa có hệ thống cống ngăn mặn nên về lâu dài cần được đầu tư.

Bên cạnh đó, hệ thống thủy lợi khu vực phía Nam Quốc lộ 62 (thuộc hệ thống thủy lợi Rạch Chanh - Bắc Đông - Nguyễn Văn Tiếp), dọc theo bờ Nam sông Vàm Cỏ Tây Quốc lộ 62 có 16 vị trí cống lớn, điều tiết thoát lũ, ngăn mặn, trữ ngọt phục vụ sản xuất cho khoảng 62.000ha diện tích đất nông nghiệp của 2 tỉnh Long An và Tiền Giang.

Trong đó, có 13 cống đã được đầu tư hoàn thiện, đang hoạt động phục vụ sản xuất và vận hành để ngăn mặn mùa khô năm 2024-2025. Còn lại 3 cống hiện tại đang thi công, tuy nhiên đã được đắp đê quay kết hợp ngăn mặn.

Ngoài các cống lớn, dọc theo tuyến Quốc lộ 62, Quốc lộ N2 còn có 18 cống qua đường do Công ty Quản lý Đường bộ 674 trực tiếp quản lý cũng đã được đầu tư các cửa van đóng ngăn mặn. Trên tuyến Quốc lộ 62 còn công trình âu tàu Rạch Chanh và cống Cần Đốt phục vụ hiệu quả điều tiết nước, ngăn mặn.

Đối với hệ thống thủy lợi Bảo Định - Bà Lý cặp sông Vàm Cỏ, Vàm Cỏ Tây, sông Tra,… có một số cống đã được Ban QLDA và ĐTXD Thủy lợi 10 thực hiện hoàn chỉnh việc đầu tư lắp đặt thay thế cửa cống cũ từ đóng mở tự động bằng thủy triều sang cửa cống đóng mở cưỡng bức.

Âu tàu Rạch Chanh ngoài điều tiết giao thông thủy cũng có chức năng ngăn mặn hiệu quả

Bên cạnh khảo sát, đánh giá thực trạng hệ thống thủy lợi, để ứng phó với xâm nhập mặn mùa khô 2024-2025, tỉnh đề ra nhiều giải pháp thực hiện.

Theo Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh - Nguyễn Minh Lâm, tỉnh chỉ đạo các cấp, các ngành triển khai các biện pháp thường xuyên kiểm tra độ mặn, cập nhật thông tin dự báo thời tiết để có phương án ứng phó kịp thời. Khoanh vùng, lên kế hoạch đắp đập tạm, lắp đặt trạm bơm dã chiến để kịp thời bơm dẫn nước, trữ nước phục vụ sản xuất.

Đồng thời, thường xuyên đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, hướng dẫn nông dân tranh thủ lấy nước ngọt khi độ mặn giảm, tránh tình trạng thiếu nước khi các cửa cống phải đóng ngăn mặn.

Bên cạnh đó, thường xuyên kiểm tra các tuyến đê bao, bờ bao xung yếu, cống đầu mối để kịp thời phát hiện sự cố hư hỏng và sửa chữa, khắc phục, xử lý ngay từ đầu không để nước mặn rò rỉ, xâm nhập vào nội đồng,.../.

Lê Đức