Ra mắt sách 'Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút' nhân kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam

Tại lễ ra mắt, nhà báo, nhà văn Hồ Quang Lợi chia sẻ: “Nói đến báo chí là phải nói đến tính chiến đấu, nhưng chỉ chiến đấu thôi thì chưa đủ. Báo chí, hơn thế, phải mang trong mình tính nhân văn. Bởi vì báo chí là vì con người, phải tôn trọng con người. Trên mặt báo hôm nay, đôi khi vẫn xuất hiện những bài viết, loạt bài có cách tiếp cận chưa nhân văn, thậm chí là ‘truy đuổi’ con người thay vì bảo vệ họ. Tôi cho rằng, đây là lúc chúng ta cần nâng cao hơn nữa tinh thần nhân văn trong nghề báo”.

Lễ ra mắt sách ‘Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút’ nhân kỷ niệm 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam

Các đại biểu tham gia lễ ra mắt sách ‘Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút’ của nhà báo, nhà văn Hồ Quang Lợi.

Nhà báo Hồ Quang Lợi cho biết, các cấp lãnh đạo đã nhiều lần nhấn mạnh tính nhân văn trong báo chí, nhưng việc thể hiện tính nhân văn ấy trong từng trang viết, trong từng hành động nghề nghiệp hàng ngày mới là điều khiến ông day dứt: “Một xã hội dù có phồn vinh đến đâu, nếu thiếu yêu thương, thiếu sự cảm thông giữa con người với con người thì xã hội đó chưa thể gọi là một xã hội nhân văn. Và báo chí phải góp phần thắp lên ngọn lửa đạo lý giữa lòng xã hội ấy”.

Từ góc nhìn người làm nghề lâu năm, nhà báo Hồ Quang Lợi cũng đặt ra một vấn đề đáng suy ngẫm: “Ngày nay, có cảm giác người ta đề cao quá mức vai trò của truyền thông, mà quên đi vai trò đặc biệt của báo chí. Truyền thông thì ai cũng có thể làm, chỉ cần một chiếc điện thoại. Nhưng báo chí thì không. Báo chí đòi hỏi đạo đức nghề nghiệp, bản lĩnh chính trị và sự tinh thông chuyên môn”.

Nhà báo, nhà văn Hồ Quang Lợi chia sẻ tại lễ ra mắt sách.

Trước làn sóng thông tin không kiểm chứng, những luồng dư luận lan nhanh trên mạng xã hội, ông nhấn mạnh vai trò “uốn nắn” của báo chí: “Đây là lúc báo chí phải thể hiện bản lĩnh của mình, không chỉ đưa tin, mà còn là người làm sáng tỏ sự thật, điều chỉnh nhận thức xã hội theo hướng tích cực. Báo chí là người giữ lửa niềm tin vào sự thật, vào lẽ phải, vào công lý. Bởi vì còn rất nhiều người yếu thế đang âm thầm chịu đựng và họ cần được báo chí nhìn thấy, được bảo vệ”, nhà báo Hồ Quang Lợi thẳng thắn nói.

Nhà báo Hồ Quang Lợi bày tỏ kỳ vọng vào việc sửa đổi Luật Báo chí 2016: Sau gần một thập kỷ, nhiều vấn đề mới đã nảy sinh và trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Chúng ta cần một hành lang pháp lý rõ ràng, chặt chẽ để nhà báo có thể yên tâm hành nghề, có cơ sở để bảo vệ sự thật và bảo vệ người dân. Khi nhà báo được pháp luật bảo vệ tốt hơn, họ sẽ càng có thể bảo vệ nhân dân tốt hơn…

Bà Mạc Thùy Dương, Giám đốc Thư viện Quân đội chia sẻ về cuốn sách.

Phát biểu tại buổi lễ, bà Mạc Thùy Dương, Giám đốc Thư viện Quân đội chia sẻ, cuốn sách là kết tinh của một đời cầm bút, là tiếng nói mạnh mẽ của lương tri, trí tuệ và trách nhiệm công dân của nhà báo Hồ Quang Lợi đối với xã hội.

“Trong bối cảnh thế giới biến động không ngừng, khi thông tin đa chiều, đa dạng, đôi khi thật - giả lẫn lộn, thì ngòi bút chính trực, bản lĩnh, nhân văn càng trở nên quý giá, cần thiết hơn bao giờ hết. Điều làm nên giá trị đặc biệt của cuốn sách chính là tư tưởng xuyên suốt. Dù thời đại nào, nhà báo chân chính phải là người "cầm đuốc soi đường", dẫn dắt dư luận bằng sự thật và lẽ phải. Như lời nhà báo Hồ Quang Lợi chia sẻ trong một bài viết: "Trong rừng thông tin hỗn loạn, độc giả cần một la bàn đạo đức để tìm lối đi đúng". La bàn ấy chính là trái tim và lương tri người cầm bút.

Cuốn sách không chỉ là những trang viết về nghề báo, mà còn là những suy tư sâu sắc về lẽ phải, về sứ mệnh của người cầm bút trong việc bảo vệ sự thật, bảo vệ công lý, bảo vệ lợi ích của nhân dân, của đất nước. Đó cũng là lời nhắc nhở, là ngọn lửa truyền cảm hứng cho các thế hệ nhà báo hôm nay và mai sau, phải luôn giữ vững bản lĩnh, đạo đức, không ngừng học hỏi, đổi mới, sáng tạo để đáp ứng yêu cầu của thời đại mới”, bà Mạc Thùy Dương cho biết.

Phó Tổng giám đốc Nhà xuất bản Hà Nội Phạm Thùy Dương chia sẻ tại buổi lễ.

Cũng tại buổi lễ, Phó Tổng giám đốc Nhà xuất bản Hà Nội Phạm Thùy Dương chia sẻ, cuốn sách có thể coi là giáo trình, là cẩm nang cho những nhà báo trẻ và những ai nghiêm túc coi nghề báo chí là sự nghiệp của cuộc đời mình bởi "Sự thật, lẽ phải và ngọn bút" đã đề cập khá toàn diện tình hình báo chí hiện nay cùng sự xuống cấp về đạo đức tư cách của một số người làm báo.

Trước hiện tượng 'nhà báo hai mặt', trên báo nói khác, lên mạng xã hội lại nói khác, tác giả tuyên bố thẳng thắn: "Tôi xin khẳng định, tư cách nhà báo chỉ có một thôi". Cũng theo nhà báo Hồ Quang Lợi, “Ở bất kỳ thời nào, trung thực, khách quan, công tâm, tôn trọng sự thật vẫn là những yếu tố có tính nguyên tắc khi hoạt động nghề báo”...

"Là người trung thực, thẳng thắn nhưng cũng vô cùng tinh tế và sắc sào, nhà báo Hồ Quang Lợi không né tránh, không ngại "đối đầu" với các vấn đề thời sự nóng trong các cuộc chuyện trò hoặc trả lời phỏng vấn. Nhưng ông biết dẫn dắt đề câu chuyện trong "Sự thật, lẽ phải và ngọn bút" luôn trở nên nhân văn và lôi cuốn người đọc…”, bà Phạm Thùy Dương nhấn mạnh.

Cuốn sách ‘Sự thật, Lẽ phải và Ngọn bút’ của nhà báo, nhà văn Hồ Quang Lợi.

Cuốn sách gồm 66 bài viết và trả lời phỏng vấn, được bố cục trong 8 chương: Mạch đập thời đại; tâm thế cầm bút; ánh sáng nhân văn; đạo đức báo chí; mạnh hơn bảo kiếm; đồng hành cùng thắng; mạng xã hội, AI và báo chí; trái tim và ngọn lửa.

Bên cạnh phần viết về những cơn sóng thời cuộc cùng sự đua tranh quyền lực quyết liệt giữa các cường quốc, cục diện thế giới nhìn từ cuộc chiến Ukraine, những “đổ vỡ” trật tự cũ để hình thành một cấu trúc quyền lực quốc tế mới; những vấn đề thời sự của nước ta hiện nay như: Cuộc cách mạng về tinh gọn bộ máy hệ thống chính trị, các xung lực đột phá, “bộ tứ chiến lược” phát triển đất nước, cuốn sách được dành để viết về một số vấn đề căn cốt của báo chí được chiêm nghiệm trong cuộc đời 45 năm cầm bút và hoạt động báo chí của tác giả.

Thiếu tướng, Tiến sĩ, nhà văn Nguyễn Hồng Thái, Ủy viên Hội đồng Lý luận Trung ương, nguyên Tổng biên tập Tạp chí Công an nhân dân, trong bài giới thiệu cuốn sách đã viết: "Sự thật, lẽ phải và ngọn bút” là một cuốn sách nóng hổi tính thời cuộc, sắc sảo kiến giải về văn hóa, câu chữ vừa cẩn trọng vừa bay bổng, thăng hoa vẻ đẹp văn chương. Cuốn sách càng đọc càng cuốn hút không chỉ bởi những vấn đề thế sự cả trong nước và quốc tế mà câu chuyện báo chí tưởng như đã trở thành kinh điển hàng trăm năm nay, câu chuyện văn hóa tưởng như đã quen thuộc hàng ngàn năm nay, nhưng sao đọc vẫn hấp dẫn, lôi cuốn, mới mẻ và lý thú”.

Các đại biểu nghiền ngẫm cuốn sách tại lễ ra mắt.

“Cuốn sách sẽ là một cẩm nang kiến thức chuẩn không chỉ đối với những ai làm nghề báo chí mà còn là địa chỉ trí tuệ để các nhà nghiên cứu văn hóa, quản lý văn hóa, các doanh nhân, các vị lãnh đạo quản lý, hoạch định chính sách phát triển liên quan đến văn hóa - xã hội có thể tham khảo. Những vấn đề lý thú về báo chí trong quyển sách này có thể ví như những công trình nghiên cứu mở toàn diện, sáng giá và sâu rộng nhưng đầy hấp dẫn và thuyết phục….

Ba mệnh đề lớn ‘Sự thật - Lẽ phải - Ngọn bút’ hàm chứa trong đó suy ngẫm đầy trí tuệ, trách nhiệm của một con người suốt đời theo đuổi nghề báo. “Sự thật, lẽ phải và ngọn bút” là một cuốn sách quý, có thể coi là một cống hiến đáng trân trọng của Hồ Quang Lợi cho báo chí nước nhà”, nhà văn Nguyễn Hồng Thái viết.

Nhà báo Hồ Quang Lợi ký tặng các đại biểu tham dự lễ ra mắt sách.

Còn nhà văn Bùi Việt Thắng, cây bút phê bình có uy tín của Hội Nhà văn Việt Nam, trong bài “Triều dâng ngọn bút” đã viết: “Đọc Sự thật, lẽ phải và ngọn bút của Hồ Quang Lợi thấy hiển hiện như dưới thanh thiên bạch nhật tác giả được ông trời phú cho một trí tuệ mẫn tiệp, một tư duy mạch lạc, khúc chiết. Nhưng đáng quý hơn là một nguồn cảm xúc dồi dào, mãnh liệt thấm sâu vào từng con chữ tạo nên bảng giá trị “chữ nghĩa”. Chữ trong tay một người trí tuệ mẫn tiệp và con tim tràn trề cảm xúc là một lợi khí (vũ khí lợi hại)".

"Bước vào độ tuổi “xưa nay hiếm” như nhà báo Hồ Quang Lợi quả thực là một ngọn bút có sức bền. Tôi quý mến phong thái “lão thực” của một nhà báo chân tài. Tôi muốn mượn hình ảnh những ngọn sóng biển (triều dâng) để nói về ngọn bút Hồ Quang Lợi đã có những đóng góp xứng đáng vào nền Báo chí Cách mạng Việt Nam tuổi 100 (1925 - 2025). Khi nói về “ngọn bút” Hồ Quang Lợi, tôi muốn thẩm sâu vào nghĩa nguyên của từ này chỉ ra phẩm tính của hành động viết báo: Viết gì cũng ngọn ngành, cũng ngọn nguồn chân sóng", nhà văn Bùi Việt Thắng nhận xét.

Hồng Phượng/Báo Tin tức và Dân tộc