Ra mắt Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài

Mạng lưới sẽ là nguồn tài nguyên quý báu về tri thức, chất xám, nhân lực chất lượng cao sẵn sàng đóng góp cho sự phát triển của ngành năng lượng hạt nhân Việt Nam trong thời gian tới.

Sự kiện này diễn ra trong bối cảnh năng lượng hạt nhân được Đảng và Nhà nước ta xác định là một trong những hướng ưu tiên trong chiến lược phát triển năng lượng quốc gia nhằm đạt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050 và bảo đảm, nâng cao an ninh năng lượng quốc gia.

Phát huy trí tuệ, kinh nghiệm trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân

Giới thiệu về việc thành lập Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài, Tham tán-Trưởng Bộ phận Khoa học và Công nghệ (Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp) nhấn mạnh ý nghĩa của sự kiện, diễn ra vào đúng Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam, gắn liền với dấu mốc quan trọng cách đây hơn 60 năm. Ngày 18/5/1963, tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ nhất của Hội Phổ biến khoa học và kỹ thuật Việt Nam (tiền thân của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam), Chủ tịch Hồ Chí Minh thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ đến dự và chúc mừng, thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến đội ngũ trí thức và sự phát triển khoa học, kỹ thuật của đất nước.

Đại sứ Đinh Toàn Thắng và các đại biểu dâng hương tưởng nhớ Chủ tịch Hồ Chí Minh nhân dịp kỷ niệm 135 năm Ngày sinh của Người.

Ngày 25/11/2024, Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ XIII đã chính thức thống nhất chủ trương tái khởi động Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận và tiếp tục nghiên cứu chương trình điện hạt nhân để “bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, đáp ứng mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội, tăng cường tiềm lực khoa học công nghệ và phát triển bền vững đất nước”. Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 (hay còn gọi là Quy hoạch Điện VIII điều chỉnh), được Chính phủ ban hành ngày 15/4/2025, cũng nhấn mạnh “ưu tiên phát triển điện hạt nhân theo cả mô hình tập trung và quy mô nhỏ trên toàn quốc”.

Toàn cầu đang đối mặt với những thách thức to lớn về an ninh năng lượng và biến đổi khí hậu, do vậy năng lượng hạt nhân được thế giới tiếp tục coi trọng như một nguồn năng lượng ổn định, phát thải carbon thấp.

Tham tán Khoa học và Công nghệ Trần Mạnh Hùng.

Theo Tham tán Trần Mạnh Hùng, từ tình hình trên, việc thành lập Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài là cần thiết và phù hợp với bối cảnh và nhu cầu của trong nước hiện nay. Mạng lưới sẽ là nguồn tài nguyên quý báu về tri thức, chất xám, nhân lực chất lượng cao sẵn sàng đóng góp cho sự phát triển của ngành năng lượng hạt nhân Việt Nam trong thời gian tới.

Đây cũng là nơi để các nhà khoa học Việt Nam ở nước ngoài có thể kết nối, hợp tác với các đồng nghiệp trong nước, tham gia tư vấn và đóng góp vào các chương trình, dự án phát triển năng lượng hạt nhân của Việt Nam.

Đại sứ Đinh Toàn Thắng bày tỏ tin tưởng rằng Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài sẽ trở thành một tập thể mạnh mẽ, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ đất nước xây dựng và phát triển ngành năng lượng hạt nhân một cách bền vững, an toàn và hiệu quả.

Phát biểu tại Lễ ra mắt Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài, Đại sứ Việt Nam tại Pháp Đinh Toàn Thắng đánh giá việc thành lập Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài có nhiều ý nghĩa. Đó là đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc kết nối, tập hợp và phát huy trí tuệ, kinh nghiệm của cộng đồng các nhà khoa học, chuyên gia Việt Nam đang hoạt động trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân trên thế giới, đồng thời là sự hưởng ứng kịp thời với tinh thần của Nghị quyết 57.

Đại sứ Đinh Toàn Thắng nhấn mạnh truyền thống hợp tác sâu sắc giữa Việt Nam và Pháp trong lĩnh vực khoa học công nghệ, trong đó có vai trò quan trọng của các thế hệ trí thức người Việt. Pháp đã trở thành một trung tâm đào tạo và nghiên cứu uy tín, qua đó các chuyên gia, nhà khoa học người Việt không chỉ được tiếp cận với những kiến thức và công nghệ tiên tiến hàng đầu thế giới mà còn có cơ hội hợp tác với các đối tác Pháp, mở rộng mạng lưới quốc tế.

Theo Đại sứ Đinh Toàn Thắng, sự am hiểu sâu sắc về cả môi trường khoa học Pháp và bối cảnh Việt Nam sẽ giúp các trí thức tại Pháp trở thành những cầu nối hiệu quả, đóng góp những ý tưởng, giải pháp sáng tạo và phù hợp cho công cuộc phát triển năng lượng hạt nhân nói riêng và sự vươn mình của dân tộc nói chung.

Đại sứ Đinh Toàn Thắng bày tỏ tin tưởng rằng, với sự nhiệt huyết, tài năng và kinh nghiệm phong phú của các chuyên gia, Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài sẽ trở thành một tập thể mạnh mẽ, đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ đất nước xây dựng và phát triển ngành năng lượng hạt nhân một cách bền vững, an toàn và hiệu quả. Những ý kiến đóng góp quý báu, những nghiên cứu chuyên sâu và sự hợp tác chặt chẽ của các chuyên gia sẽ là nguồn lực quý giá, giúp Việt Nam tiếp cận và ứng dụng những công nghệ tiên tiến nhất, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và thực hiện các cam kết về bảo vệ môi trường.

Chủ tịch Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài Bùi Nguyễn Hoàng cho biết các thành viên tham gia với tinh thần tự nguyện, bảo đảm tính chuyên nghiệp và tính bảo mật, chất lượng chuyên môn theo các quy định của Việt Nam và nước sở tại.

Chủ tịch Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài Bùi Nguyễn Hoàng, Điều phối quản lý, thiết kế, xây dựng nhà máy điện hạt nhân thuộc Tập đoàn Điện lực Pháp-EDF, trình bày về phương hướng và nguyên tắc hoạt động của Mạng lưới. Mục tiêu lớn nhất là chia sẻ kinh nghiệm trong ngành; tập hợp và phát triển mạng lưới toàn cầu gồm các kỹ sư, nhà khoa học làm việc về điện hạt nhân; lan tỏa văn hóa an toàn hạt nhân; thúc đẩy hợp tác quốc tế nhằm đóng góp cho việc bảo đảm cả an ninh năng lượng và phát triển bền vững của Việt Nam.

Sẵn sàng đóng góp cho đất nước

Định hướng hoạt động của Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài trong năm 2025 là: xây dựng và phát triển các tổ chức chuyên môn-tư vấn, tổ chức hội thảo khoa học, tham gia xây dựng chương trình đào tạo và giảng dạy, chia sẻ kiến thức hạt nhân chuyên sâu và đại chúng, tư vấn và đóng góp ý kiến chuyên gia phát triển điện hạt nhân và kết nối các cơ quan trong và ngoài nước đóng góp cho việc phát triển điện hạt nhân.

Về mặt trung hạn, Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài sẽ luôn sát cánh với tiến triển của dự án điện hạt nhân tại Việt Nam, nắm bắt các nhu cầu và bài toán đặt ra để thành lập các ban chuyên môn và nhóm chuyên trách nhằm có những đóng góp tích cực, cụ thể và kịp thời.

Các ý kiến từ đầu cầu Việt Nam, gồm Tiến sĩ Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng như đại diện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các trường đại học, đều đánh giá cao việc thành lập Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài. Lễ ra mắt Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài cũng là dịp để các chuyên gia chia sẻ về xu hướng phát triển điện hạt nhân trên thế giới.

Các đại biểu thảo luận sôi nổi với nhiều ý kiến đóng góp, chia sẻ về nhu cầu thực tiễn trong nước và một số định hướng ban đầu của Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài.

Chia sẻ với phóng viên Báo Nhân Dân, Chủ tịch Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài Bùi Nguyễn Hoàng cho biết: Mạng lưới này được xây dựng với mong muốn đóng góp hiệu quả và thiết thực cho các dự án điện hạt nhân ở Việt Nam với tầm nhìn là hỗ trợ cho Việt Nam trong tương lai. Để tận dụng được hiệu quả lực lượng chuyên gia người Việt ở nước ngoài Việt Nam cần có các cơ chế thông thoáng và điều kiện hợp tác cởi mở hơn. Và sự ra đời của nghị quyết 57 của Bộ Chính trị với mục tiêu thu hút các chuyên gia trí thức nước ngoài là một nghị quyết rất chính đáng. Các chuyên gia người Việt ở Pháp và các nước khác mong muốn được về đóng góp cho đất nước.

TS Trần Duy Châu, Phó Chủ tịch phụ trách đối ngoại Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài cho biết, các chuyên gia người Việt trong lĩnh vực khoa học công nghệ nói chung và chuyên ngành điện hạt nhân nói riêng đang công tác tại Pháp có thế mạnh là được sống làm việc và trực tiếp tham gia vào các quá trình chuyển giao công nghệ thực tế tại nước ngoài. Kinh nghiệm thực tế này góp phần bổ sung cho cộng đồng chuyên gia trong nước giúp cho công tác chuyển giao và tiếp nhận khoa học công nghệ tại Việt Nam được triển khai nhanh nhất có thể.

Pháp và nhiều nước khác có những chương trình hạt nhân từ nhiều thập kỷ trước đã được kiểm chứng và rút ra những bài học kinh nghiệm. Các chuyên gia người Việt tại các nước này, với tinh thần hướng về quê hương, có thể giúp cho Việt Nam không chỉ dễ dàng tiếp cận mà còn làm chủ và tiếp nhận công nghệ. Chủ trương phát triển năng lượng hạt nhân là cơ hội để đội ngũ các chuyên gia Việt Nam tại nước ngoài chia sẻ những kinh nghiệm từ các quốc gia phát triển.

Theo TS Phạm Tuấn Hiệp, Tổng Thư ký Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài, Luật về năng lượng hạt nhân đang trong quá trình sửa đổi việc sửa đổi, cần đáp ứng các yêu cầu hiện tại đưa an toàn hạt nhân làm yếu tố tiên quyết cho toàn bộ quá trình xây dựng vận hành và xử lý chất thải hạt nhân sau này. Trong quá trình xây dựng nhà máy điện hạt nhân thứ nhất, Việt Nam phải đối diện với việc thiếu hụt và cần bổ sung nhân lực ngay lập tức và trong dài hạn như xây dựng, vận hành và sau sử dụng. Vấn đề nhân lực lớn đòi hỏi sự kết hợp chặt chẽ giữa các trường đào tạo và doanh nghiệp cũng như sự tham gia của các chuyên gia nước ngoài trong tư vấn và giảng dạy.

Tất cả các thách thức cần có các giải pháp và lộ trình hợp lý để Việt Nam đạt được mục tiêu giảm phát thải đến năm 2050 và bảo đảm đủ điện cho mục tiêu phát triển bền vững. Bên cạnh đó, Việt Nam có nhiều thuận lợi trong quá trình khởi động lại dự án điện hạt nhân như sự ổn định chính trị, quyết tâm của Chính phủ và khát khao cống hiến các chuyên gia trong và ngoài nước.

Ông Christian Ngô, người sáng lập của Edmonium Conseil - một công ty tư vấn có trụ sở tại Pháp và là một nhà vật lý đã từng là Giám đốc khoa học tại Ủy ban Năng lượng Nguyên tử Pháp (CEA), nhận định: Năng lượng hạt nhân đang có một vai trò quan trọng đối với sự phát triển của Việt Nam, cho phép sản xuất điện giá rẻ và quan trọng hơn là giá điện ổn định theo thời gian trong tương quan so sánh với các giá năng lượng được sản xuất từ gaz, vốn hoàn toàn có thể tăng giảm đột biến.

Đến thời điểm hiện tại thì Việt Nam đã có đủ năng lực trí tuệ để có thể làm chủ được công nghệ năng lượng hạt nhân. Lĩnh vực này sẽ mang lại giá trị gia tăng rất lớn cho Việt Nam thông qua việc tạo ra nhiều việc làm có giá trị cao để vận hành được các nhà máy điện hạt nhân.

Ông Christian Ngô chia sẻ: "Tôi đã cố gắng tìm hiểu cách đưa năng lượng điện hạt nhân vào Việt Nam cách đây 20 năm nhưng tại thời điểm đó là chưa thể. Tôi rất vui khi những điều này đang được thực hiện tại thời điểm hiện nay".

Tham tán Khoa học và Công nghệ Trần Mạnh Hùng nhấn mạnh, sự tham gia của trí thức người Việt tại nước ngoài trong bối cảnh chiến lược phát triển năng lượng mới của đất nước mang một ý nghĩa rất lớn và có ý nghĩa chiến lược. Văn phòng đại diện khoa học công nghệ tại Pháp sẽ phối hợp với các chuyên gia trong mạng lưới Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài để truyền tải và đóng góp hiệu quả hơn vào các câu hỏi và bài toán năng lượng hạt nhân của quốc gia.

Không chỉ có lĩnh vực hạt nhân, mà bao trùm rộng lớn hơn là Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị với việc xác định phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là yếu tố then chốt, điều kiện tiên quyết và thời cơ tốt nhất để Việt Nam bứt phá, hiện thực hóa khát vọng trở thành quốc gia giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới.

Các thành viên Mạng lưới chuyên gia năng lượng hạt nhân người Việt Nam ở nước ngoài bày tỏ tin tưởng rằng trong thời gian tới, mạng lưới sẽ ngày càng lớn mạnh, thu hút thêm nhiều chuyên gia Việt Nam ở nước ngoài, trở thành một tập thể uy tín và hiệu quả để đóng góp thiết thực vào sự phát triển của ngành năng lượng hạt nhân Việt Nam, vì sự thịnh vượng cho đất nước.

KHẢI HOÀN-MINH DUY Phóng viên Báo Nhân Dân thường trú tại Pháp