Ra mắt bản dịch tác phẩm văn học thiếu nhi kinh điển của Chile - Papelucho
Sáng ngày 20.12, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam đã tổ chức Lễ ra mắt bản dịch tác phẩm văn học thiếu nhi kinh điển của Chile – Papelucho đã diễn ra. Đây là một phần trong dự án văn hóa do Nhà xuất bản và Đại sứ quán Chile tại Việt Nam phối hợp thực hiện.
Chương trình có sự tham gia của Đại diện các cơ quan đại diện ngoại giao Colombia, Panama, Uruguay, Mexico, El Savaldor, Nicaragua,…; Giám đốc Thư viện Quốc gia Việt Nam; Đại diện Bộ Ngoại giao, Bộ Văn hóa, thể thao và du lịch, Bộ Giáo dục, Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam,.... và nhiều đơn vị giáo dục.
Phát biểu tại Lễ ra mắt, Tổng biên tập Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (NXBGDVN) Phạm Vĩnh Thái cho biết, văn học thiếu nhi Chile đã vốn rất quen thuộc với độc giả ở Việt Nam và trong những năm qua, NXBGDVN cũng đã có nhiều hoạt động tích cực để giới thiệu những tác phẩm hay của Chile đến các độc giả nhỏ tuổi. Như tôi được biết, trong nhiệm kì trước đây, Ngài Đại sứ Sergio Narea cũng đã có những hợp tác hiệu quả với NXBGDVN. Hay trong năm 2020, NXBGDVN đã tổ chức giới thiệu bộ truyện gồm ba tác phẩm văn học thiếu nhi nổi tiếng của nhà văn Chile Roberto Fuentes được dịch sang tiếng Việt.
Theo ông Thái, kế thừa và phát huy những hợp tác đã đạt được trong quá khứ, ngày 31.10.2024, NXBGDVN và Đại sứ quán Chile tại Việt Nam đã tổ chức lễ ký thỏa thuận hợp tác văn hóa và dịch thuật với tác phẩm Papelucho từ tiếng Tây Ban Nha sang tiếng Việt. Đây là một tác phẩm kinh điển của văn học thiếu nhi và văn hóa Chile, đồng thời cũng đã được dịch sang nhiều thứ tiếng trên thế giới. NXBGDVN hy vọng, sự hợp tác này sẽ là một dấu mốc mới trong quan hệ hai bên, giúp giới thiệu và lan tỏa những nét đặc trưng trong văn hóa, giáo dục của Chile đến với Việt Nam.
Trong thời gian ngắn, bản dịch đầu tiên Papelucho đã được hoàn thành, đánh dấu sự nỗ lực không ngừng của đội ngũ dịch giả đến từ Khoa Tiếng Tây Ban Nha – Đại học Hà Nội, với sự hỗ trợ của các biên tập viên NXBGDVN và cán bộ Đại sứ quán. Sau lễ ra mắt bản dịch ngày hôm nay, NXBGDVN sẽ triển khai các công tác biên tập, xuất bản, để có thể sớm đưa cuốn sách đến tay các bạn đọc trẻ tuổi.
Trong thời gian tới, NXBGDVN dự kiến triển khai trọn bộ 12 cuốn Papelucho. Hy vọng rằng, Đại sứ quán Chile sẽ tiếp tục đồng hành để NXBGDVN có thể giới thiệu trọn vẹn bộ truyện, truyền cảm hứng và có giá trị nhân văn cao này.
NXBGDVN hy vọng rằng, với uy tín và vị thế của NXBGDVN, cùng với sự hỗ trợ tích cực của Đại sứ quán Chile, và đặc biệt là Ngài Đại sứ, trong những năm tới, không chỉ bộ tác phẩm Papelucho, mà sẽ có thêm nhiều đề tài sách dịch hay, chất lượng được đưa đến tay các em nhỏ Việt Nam. Và ngược lại, các tác phẩm thiếu nhi đặc sắc của Việt Nam cũng có cơ hội được giới thiệu tại Chile, nhằm thắt chặt hơn nữa quan hệ ngoại giao Nhân dân giữa hai đất nước.
Tại buổi ra mắt, Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa Chile tại Việt Nam ngài Sergio Narea Guzman đã gửi lời cảm ơn chân thành tới sự hợp tác và tin tưởng mà các lãnh đạo và đội ngũ cán bộ của NXBGDVN đã dành cho dự án này, và thật may mắn cho tất cả chúng ta, ấn phẩm được ra mắt ngày hôm nay sẽ khởi đầu cho việc xuất bản một bộ truyện 12 cuốn.
Ngài Đại sứ cũng bày tỏ niềm vui mừng khi cuốn sách mà ông đã quen biết từ thuở tấm bé giờ đã hiện diện ở Hà Nội và lần đầu tiên được dịch ra tiếng Việt, được NXBGDVN đón nhận nồng nhiệt và tin rằng các độc giả cũng sẽ ưu ái khi cuốn sách được xuất bản.
Ngài Đại sứ hoàn toàn tin rằng xuất bản phẩm này sẽ là một dấu mốc quan trọng trong việc kết nối và tìm hiểu văn hóa giữa hai nước Việt Nam và Chile.
Ngài Đại sứ Sergio Narea Guzman cho biết, ông đã biết tới bộ truyện Papelucho lúc 8 tuổi, khi đang phải làm bạn với chiếc giường vì bị ốm. Vì thấy sự buồn chán của con, mẹ ngài Đại sứ đã mang nhiều cuốn sách và đọc từ chương này tới chương khác cho ông nghe.
Như giới chuyên môn đã nhận định, Papelucho của nhà văn Chile Marcela Paz- nhân vật nổi tiếng nhất của nền văn học thiếu nhi Chile- đã gặt hái được nhiều thành công kể từ khi được xuất bản lần đầu vào năm 1947 và cho tới khi bộ 12 cuốn sách được hoàn thành vào năm 1974.
Bộ truyện này kể lại những chuyến phiêu lưu của một chú bé người Chile luôn tràn đầy năng lượng, giàu suy tư, khiếu hài hước và trí tưởng tượng, và cậu không hề ngần ngại dấn thân vào rắc rối và từ đó phát kiến ra những giải pháp ngông nghênh.
Các nhà phê bình nhất trí rằng Papelucho là một thành công của ngôn ngữ Tây Ban Nha và Papelucho cũng đã trở thành nội dung đọc thêm trong chương trình Ngữ văn Tây Ban Nha ở cấp tiểu học ở Chile, và các em học sinh sẽ dễ dàng thấy được chính mình trong nhân vật chính của bộ truyện.
Tuy nhiên, cốt truyện phong phú của Papelucho dễ dàng tiếp cận nhiều nhóm độc giả, và các bản dịch lần đầu của tác phẩm này sang tiếng Nhật, tiếng Nga, tiếng Pháp, tiếng Thụy Điển, v.v. chỉ đã xác nhận điều đó. Nhà văn đã khắc họa một hình ảnh mới về tuổi thơ, qua giọng văn phê phán và thâm sâu về gia đình và xã hội thời bấy giờ. Trong truyện, người lớn lắng nghe đứa trẻ và tôn trọng những ý kiến mà trẻ đưa ra, điều mà trước đây không xảy ra.
Papelucho có khiếu hài hước nhưng không phải là một đứa trẻ gương mẫu, cậu cũng tinh nghịch và có tính cách phức tạp. Cậu bé không sống một tuổi thơ bình dị; một cái gì đó đã được tác giả cố ý lên kế hoạch. Theo một nhà phê bình văn học, Papelucho đối lập với Harry Potter, người có thể đưa mình đến thế giới phép thuật; Papelucho giống như Don Quixote, người va chạm với thực tế của mình.
Hơn nữa, Papelucho nói như một đứa trẻ, với lối chơi chữ và thành ngữ Chile từ thời đó, nhưng khi đọc nó có vẻ hợp thời.
Marcela Paz rất ý thức về cách nói của Papelucho và tôi xin trích lời của chính tác giả: “Khi tôi bắt đầu đọc các tác phẩm kinh điển của Tây Ban Nha để có được ngôn ngữ phong phú hơn, rồi sau này tôi áp thứ ngôn ngữ chuẩn tắc cho Papelucho và điều đó làm mất đi tính ngẫu hứng, khiếu hài hước và bản thân văn phong của tôi cũng đã “đi vào lòng đất”; vì thế tôi đã chọn tiếp tục viết theo bản năng.”