Quyết tâm xây dựng môi trường giáo dục không khói thuốc

Một buổi tuyên truyền về tác hại của thuốc lá tại Trường THCS Cổ Lũng

Phóng viên Báo Phụ nữ Việt Nam đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Anh Vũ - Phó Hiệu trưởng Trường THCS Cổ Lũng - về những kết quả đạt được và định hướng trong thời gian tới.

- Thưa ông, thuốc lá điện tử đang có xu hướng len lỏi vào môi trường học đường. Ông đánh giá như thế nào về thực trạng này tại Trường THCS Cổ Lũng?

Thời gian gần đây, tình trạng học sinh bị tác động, rủ rê sử dụng thuốc lá điện tử xuất hiện ngày càng nhiều trên cả nước. Điều đáng lo ngại là một bộ phận học sinh coi thuốc lá điện tử như một "trào lưu thời thượng", cách thể hiện sự cá tính. Các em chưa nhận thức hết những tác động nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt là ảnh hưởng đến hệ hô hấp, não bộ, khả năng học tập và phát triển của lứa tuổi vị thành niên.

Tại Trường THCS Cổ Lũng, qua theo dõi, chúng tôi nhận thấy, mặc dù chưa phát hiện học sinh sử dụng nhưng có dấu hiệu tiềm ẩn. Một số em tò mò, bắt chước theo bạn bè hoặc nội dung trên mạng xã hội. Chính vì vậy, nhà trường xác định công tác tuyên truyền và giáo dục phòng chống tác hại của thuốc lá điện tử là nhiệm vụ cấp thiết, phải triển khai bằng nhiều biện pháp đồng bộ.

Trường THCS Cổ Lũng thường xuyên tổ chức tuyên truyền về tác hại của thuốc lá, thuốc lá điện tử cho học sinh

- Trường THCS Cổ Lũng đã triển khai những hoạt động gì để phòng chống tác hại của thuốc lá và các sản phẩm thuốc lá mới?

Ngay từ đầu năm học 2025–2026, nhà trường đã chủ động xây dựng kế hoạch và thực hiện chuỗi hoạt động với mục tiêu nâng cao nhận thức cho học sinh và giáo viên. Nổi bật là chương trình "Tuyên truyền phòng, chống tác hại của thuốc lá và nhân rộng mô hình Trường học không khói thuốc".

Tại buổi tuyên truyền, học sinh được tiếp cận thông tin về Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá; nhận diện các loại thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; hiểu rõ hậu quả đối với sức khỏe, tâm lý và tương lai của các em. Điểm mới của chương trình là chúng tôi không chỉ tuyên truyền một chiều mà tổ chức các hoạt động giao lưu hỏi đáp, thảo luận nhóm, xem video minh họa, xử lý tình huống… giúp các em nhớ lâu hơn và tự hình thành kỹ năng từ chối.

Ngoài ra, nhà trường còn thực hiện các phương pháp như lồng ghép nội dung phòng chống thuốc lá vào giờ sinh hoạt dưới cờ hằng tuần. Tổ chức tập huấn cho giáo viên về cách nhận diện và tư vấn cho học sinh. Phối hợp với phụ huynh thông qua nhóm liên lạc để kịp thời phát hiện dấu hiệu bất thường của học sinh. Treo pano, áp phích tuyên truyền tại các khu vực dễ quan sát trong khuôn viên trường.

Kết quả sau hoạt động, 100% học sinh toàn trường đã ký cam kết không tàng trữ, buôn bán, sử dụng thuốc lá và thuốc lá điện tử. Điều này thể hiện rõ quyết tâm của cả tập thể nhà trường trong việc xây dựng môi trường giáo dục không khói thuốc.

Trường THCS Cổ Lũng quyết tâm xây dựng môi trường giáo dục không khói thuốc

- Theo ông, điều gì khiến hoạt động phòng chống tác hại thuốc lá ở trường học có thể đạt hiệu quả bền vững?

Muốn tuyên truyền hiệu quả, chỉ nói lý thuyết là chưa đủ. Điều quan trọng nhất là làm sao để học sinh tự hiểu - tự sợ - tự tránh.

Chúng tôi chú trọng hai yếu tố, cụ thể như sau:

Giáo dục dựa trên trải nghiệm: Thay vì đọc - chép, chúng tôi tổ chức các tình huống thực tế: "Nếu bạn được rủ thử thuốc lá điện tử thì bạn làm gì?", cho học sinh tranh luận, đưa ra giải pháp. Khi tự phân tích, các em sẽ ghi nhớ sâu hơn và có thái độ rõ ràng trước những lời dụ dỗ ngoài xã hội.

Xây dựng hệ sinh thái giáo dục: Nhà trường - gia đình - cộng đồng phải cùng hành động. Dù chúng tôi giáo dục tốt, nhưng nếu ngoài cổng trường vẫn có người bán hoặc phụ huynh dễ dãi thì nguy cơ vẫn còn. Vì vậy, chúng tôi thường xuyên phối hợp với Ban Công an xã, đoàn thanh niên, y tế địa phương trong kiểm tra, ngăn chặn các nguồn cung cấp thuốc lá điện tử quanh trường.

- Học sinh phản hồi như thế nào sau các hoạt động tuyên truyền?

Điều khiến chúng tôi phấn khởi là học sinh tiếp nhận rất tích cực. Trước đây, nhiều em có suy nghĩ: thuốc lá điện tử "nhẹ", "không độc", "chỉ là khói thơm". Sau buổi tuyên truyền, các em đã hiểu rõ tác hại và tự đưa ra quan điểm mạnh mẽ: "Nói không với thuốc lá, nói không với sự tò mò nguy hiểm".

Nhiều học sinh còn chia sẻ rằng các em sẽ tuyên truyền lại cho bạn bè và người thân. Một số em tham gia câu lạc bộ truyền thông học đường, xây dựng các sản phẩm tuyên truyền như video ngắn, áp phích, khẩu hiệu.

"Thuốc lá, dù là điện tử hay truyền thống đều gây hại", thông điệp nhà trường gửi đến học sinh

- Trong quá trình triển khai, nhà trường có gặp khó khăn gì không?

Khó khăn lớn nhất là thuốc lá điện tử có nhiều hình thức ngụy trang như bút viết, USB, lọ nước hoa mini, khiến việc phát hiện không dễ dàng. Thêm vào đó, học sinh ở độ tuổi dậy thì, tâm lý thích thể hiện, dễ bị tác động bởi mạng xã hội, đặc biệt là các clip quảng cáo trên TikTok, Facebook.

Ngoài ra, một số phụ huynh vẫn còn chủ quan, chưa thực sự hiểu mức độ nguy hiểm nên thiếu phối hợp với nhà trường. Tuy vậy, chúng tôi coi đây là thách thức cần vượt qua và mỗi ngày đều kiên trì trong việc nhắc nhở, giám sát, tạo môi trường giáo dục lành mạnh.

- Thời gian tới, Trường THCS Cổ Lũng sẽ tiếp tục triển khai những giải pháp gì để duy trì mô hình "Trường học không khói thuốc"?

Chúng tôi xác định đây là nhiệm vụ lâu dài. Trong thời gian tới, nhà trường sẽ thực hiện một số giải pháp trọng tâm: Thứ nhất là duy trì ký cam kết hằnh năm giữa nhà trường - học sinh - phụ huynh. Thứ 2 là tăng cường tuyên truyền bằng hình thức mới, như thiết kế infographic, video ngắn, tổ chức cuộc thi tìm hiểu về tác hại thuốc lá.

Chúng tôi cũng sẽ ứng dụng công nghệ trong theo dõi - phản ánh, tạo kênh để học sinh báo cáo ẩn danh khi phát hiện bạn bè sử dụng thuốc lá điện tử. Sau cùng là phát triển vai trò của Đội Thiếu niên tiền phong, mỗi chi đội sẽ là "điểm sáng không khói thuốc". Mục tiêu của chúng tôi không chỉ là "không có học sinh hút thuốc", mà còn là hình thành cho các em lối sống tích cực, biết tự bảo vệ sức khỏe của mình.

Thông điệp của nhà trường là thuốc lá, dù là điện tử hay truyền thống đều gây hại. Đừng đánh đổi sức khỏe và tương lai vì 5 giây tò mò. Với phụ huynh, mong mọi người hãy dành thời gian quan tâm, lắng nghe con, cùng nhà trường tạo môi trường an toàn nhất cho sự trưởng thành của các em.

- Xin trân trọng cảm ơn ông!

Minh Châu (thực hiện)