Quyết liệt đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn các chương trình mục tiêu quốc gia

Tính đến cuối tháng 5/2025, tỷ lệ giải ngân nguồn vốn 3 chương trình mục tiêu quốc gia (CTMTQG) của tỉnh đạt 8% so với kế hoạch vốn giao năm 2025, đạt 6% tổng nguồn vốn kéo dài từ năm 2024. UBND tỉnh yêu cầu cả hệ thống chính trị vào cuộc, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, quyết liệt đẩy nhanh tiến độ giải ngân, phấn đấu đạt tiến độ kế hoạch đề ra.

Người dân xóm Cóm, xã Đông Lai, huyện Tân Lạc xây dựng sản phẩm thổ cẩm đạt OCOP 3 sao từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, mang lại hiệu quả kinh tế và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Theo báo cáo của Sở Tài chính, năm 2025, kế hoạch vốn giao thực hiện 3 CTMTQG trên địa bàn tỉnh là 993.271 triệu đồng; trong đó, vốn đầu tư 522.198 triệu đồng, vốn sự nghiệp 471.073 triệu đồng. Phân bổ 3 chương trình cụ thể như sau: Chương trình phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH) vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi (DTTS&MN) 677.057 triệu đồng; chương trình xây dựng nông thôn mới 160.986 triệu đồng; chương trình giảm nghèo bền vững 155.228 triệu đồng. Ngoài nguồn vốn phân bổ mới năm 2025, vốn kéo dài từ năm 2024 của 3 chương trình là 415.672 triệu đồng (vốn đầu tư 103.797 triệu đồng, vốn sự nghiệp 311.875 triệu đồng).

Kết quả giải ngân tính đến cuối tháng 5 đạt 79.224 triệu đồng vốn đầu tư, bằng 8% kế hoạch vốn giao chi tiết, vốn sự nghiệp chưa giải ngân. Đối với nguồn vốn kéo dài từ năm 2024 đã giải ngân 26.696 triệu đồng, bằng 6% so với tổng nguồn vốn.

Phân tích cơ cấu từng nguồn vốn cho thấy, việc giải ngân nguồn vốn các CTMTQG theo đúng kế hoạch là thách thức không nhỏ, nhất là nguồn vốn sự nghiệp. Thực tế đến thời điểm này, nguồn vốn sự nghiệp năm 2025 chưa giải ngân do mới được phân bổ từ đầu tháng 5/2025, tỷ lệ giải ngân nguồn vốn chuyển tiếp năm 2024 đạt chưa quá 10%. Cụ thể, vốn kéo dài từ năm 2024 chương trình phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS&MN 213.581 triệu đồng, đến nay mới giải ngân 4.310 triệu đồng, đạt 2%; vốn chương trình xây dựng nông thôn mới 23.885 triệu đồng, đến nay giải ngân được 1.558 triệu đồng, đạt 7%; vốn chương trình giảm nghèo bền vững 74.409 triệu đồng, đến nay giải ngân được 6.144 triệu đồng, đạt 8%.

Nguyên nhân các dự án thuộc CTMTQG năm 2024 kéo dài giải ngân chậm so với kế hoạch do những vướng mắc trong triển khai các thủ tục đầu tư; công tác đền bù, giải phóng mặt bằng dự án, trùng lặp đối tượng thụ hưởng... Trong đó, nhiều dự án thuộc các CTMTQG kéo dài, chậm tiến độ chủ yếu do thủ tục đầu tư và công tác giải phóng mặt bằng. Theo rà soát của Sở Tài chính, có một số dự án đầu tư từ năm 2024 nhưng tiếp tục gặp nhiều vướng mắc trong quá trình triển khai như: công trình đường giao thông liên xã từ xóm Đằng Long, xã Hùng Sơn, huyện Kim Bôi đi xóm Vai Đào, xã Cao Sơn, huyện Lương Sơn còn khoảng 300m chưa thi công được, tỷ lệ giải ngân mới đạt 47,99%; đường liên xã xóm Trà Đáy, xã Thành Sơn, huyện Mai Châu đi xóm Mý, xã Vân Sơn, huyện Tân Lạc, tổng kinh phí 20 tỷ đồng, đã giải ngân hơn 470 triệu đồng. Ngoài ra còn một số dự án về ổn định dân cư tập trung tại 2 huyện Tân Lạc, Kim Bôi.

Đối với các dự án sử dụng vốn sự nghiệp, vướng mắc chủ yếu ở nội dung hỗ trợ phát triển sản xuất, hỗ trợ đào tạo nghề và tạo việc làm cho lao động. Đồng chí Hà Trung Thảo, Phó Chủ tịch UBND huyện Mai Châu cho biết: Thực hiện tiểu dự án 3, thuộc Dự án 5, Chương trình phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS&MN, huyện được phân bổ kinh phí gần 2 tỷ đồng, thực hiện 3 nội dung (hỗ trợ dạy nghề, hỗ trợ xuất khẩu lao động nước ngoài và tuyên truyền tư vấn hướng nghiệp). Tuy nhiên, đến thời điểm này, huyện mới giải ngân được 200 triệu đồng hỗ trợ dạy nghề do có ít đối tượng học; gần 400 triệu đồng tuyên truyền tư vấn hướng nghiệp. Còn lại huyện phải thực hiện chuyển nguồn sang dự án khác.

Ngoài những vướng mắc về đối tượng thụ hưởng, các dự án về xây dựng chuỗi liên kết cũng gặp nhiều khó khăn, nhất là khâu thẩm định dự án, thay đổi dự án do chuỗi liên kết không phù hợp, hoặc vướng đầu ra sản phẩm... Đây cũng là thực tế của các huyện, thành phố khi thực hiện các CTMTQG.

Theo kế hoạch, đến hết tháng 6/2025, tỉnh phải hoàn thành giải ngân 50% kế hoạch vốn giao, tương đương trên 400 tỷ đồng vốn kế hoạch năm và trên 200 tỷ đồng vốn kéo dài từ năm 2024. Để đảm bảo thực hiện theo yêu cầu kế hoạch đề ra, tại cuộc họp đánh giá tiến độ thực hiện các CTMTQG, đồng chí Bùi Đức Hinh, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu: Các sở, ngành, địa phương chỉ đạo, thường xuyên theo dõi, rà soát tiến độ thực hiện, xây dựng kế hoạch cụ thể, chi tiết; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai. Đối với các công trình, dự án, nhất là các dự án thuộc cấp xã làm chủ đầu tư cần tập trung chỉ đạo quyết liệt những tồn đọng về thủ tục thanh toán.

Đối với những vướng mắc trong quá trình triển khai, nhất là các dự án đã được rà soát còn nhiều khó khăn, vướng mắc, tỷ lệ giải ngân thấp cần thường xuyên nắm bắt tình hình, đôn đốc tiến độ và báo cáo tỉnh để kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc phát sinh. Đặc biệt, tiếp tục triển khai thực hiện các CTMTQG trong bối cảnh sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã, dừng hoạt động cấp huyện, các huyện, thành phố bám sát Văn bản số 256, ngày 8/4/2025 của Bộ Dân tộc và Tôn giáo về hướng dẫn chế độ, chính sách của CTMTQG dân tộc thiểu số tại đơn vị hành chính thực hiện sắp xếp, tổ chức lại để triển khai thực hiện.

Phương Linh