Quy đổi về thang điểm chung trong xét tuyển đại học: chưa hết băn khoăn

Vì sao phải quy đổi?

Theo dự kiến Quy chế tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2025, các trường đại học buộc phải quy đổi tương đương các phương thức và tổ hợp xét tuyển về một thang điểm, mục đích để bảo đảm sự công bằng giữa các thí sinh. Khi quy đổi về một thang điểm và xét tuyển chung, việc xét tuyển sẽ thực hiện từ cao xuống thấp, các thí sinh được sắp xếp theo đúng năng lực, phẩm chất cốt lõi, đáp ứng yêu cầu từng chương trình đào tạo cụ thể. Thêm nữa, các trường không cần thiết phân bổ chỉ tiêu giữa các phương thức xét tuyển.

Theo dự thảo quy chế, năm 2025 các trường buộc phải quy đổi tương đương các phương thức và tổ hợp xét tuyển về một thang điểm chung.

Thực tế cho thấy, những năm qua, hầu hết các trường phân bổ chỉ tiêu riêng cho từng phương thức, thậm chí cho từng tổ hợp môn xét tuyển; từ đó áp dụng các tiêu chí xét tuyển để tính điểm xét của thí sinh và xác định điểm trúng tuyển từ cao xuống thấp cho tới hết chỉ tiêu của từng phương thức, tổ hợp môn xét tuyển. Điều này giúp các trường chủ động hoàn thành kế hoạch tuyển sinh nhưng cũng xuất hiện nhiều bất cập, như: chênh lệch điểm trúng tuyển giữa các phương thức, tổ hợp môn xét tuyển, đẩy điểm chuẩn của phương thức xét tuyển theo điểm thi tốt nghiệp THPT lên rất cao do chỉ tiêu dành cho phương thức này ít. Khi đó, các thí sinh không có điều kiện tiếp cận nhiều phương thức xét tuyển bị thiệt thòi, mất đi cơ hội.

Xuất phát từ vấn đề trên, dự thảo sửa đổi Quy chế tuyển sinh năm 2025 áp dụng quy đổi tương đương điểm xét tuyển của các phương thức, tổ hợp môn xét tuyển về một thang điểm chung, thống nhất đối với mỗi chương trình, ngành, nhóm ngành đào tạo. Trên cơ sở đó xác định điểm trúng tuyển từ cao xuống thấp cho hết chỉ tiêu của chương trình, ngành, nhóm ngành đào tạo (trừ trường hợp xét tuyển thẳng).

Dự thảo cũng quy định cách thức quy đổi phải bảo đảm cơ hội cho mọi thí sinh có thể đạt mức điểm tối đa của thang điểm chung và không có thí sinh nào có điểm xét vượt mức điểm tối đa. Tất cả thí sinh dự tuyển vào một ngành đào tạo sẽ được xét tuyển một cách công bằng dựa trên một thang điểm chung và một điểm chuẩn trúng tuyển chung. Cơ hội trúng tuyển của những thí sinh có năng lực thực sự sẽ tăng lên và chất lượng đầu vào của các trường cũng tăng tương ứng.

Thạc sĩ Phạm Thái Sơn - Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Truyền thông - Trường Đại học Công Thương TP Hồ Chí Minh cho rằng, với việc quy đổi điểm nêu trên sẽ không còn sự khác biệt lớn giữa các phương thức xét tuyển. Mọi cách xét tuyển đều tương đương nhau về mặt điểm số. Vì thế, quy định này mang đến nhiều ý nghĩa tích cực cho cả thí sinh và nhà trường. Thí sinh được xét công bằng, có thể chọn phương thức phù hợp nhất với thế mạnh của mình; còn các trường đại học có tiêu chí xét tuyển rõ ràng, dễ so sánh giữa các thí sinh từ nhiều phương thức khác nhau.

PGS.TS Nguyễn Đức Khoát - Trưởng phòng Đào tạo, Trường Đại học Mỏ - Địa chất cũng đồng tình khi cho biết, việc áp dụng thang điểm chung với các chương trình, ngành, nhóm ngành đào tạo là một hướng đi mới giúp tạo ra thước đo chuẩn, thống nhất cho tất cả các phương thức xét tuyển. Đồng thời góp phần tạo nên sự đồng bộ, công bằng giữa các tổ hợp xét tuyển khác nhau.

Vẫn còn băn khoăn

Bên cạnh ý kiến đồng tình thì có không ít băn khoăn về tính công bằng, khiên cưỡng khi áp dụng quy đổi điểm xét tuyển về một thang điểm và điểm chuẩn trúng tuyển chung.

Chuyên gia tư vấn kỹ cho thí sinh về các phương thức xét tuyển.

Một số chuyên gia đến từ các trường đại học cho hay, việc quy đổi cơ học về cùng một thang điểm có nguy cơ dẫn đến sự thiệt thòi cho thí sinh xét tuyển các phương thức đánh giá năng lực, đánh giá tư duy vì thực chất, mỗi kỳ thi có tính chất khác, kiến thức, mức độ phân loại khác nhau, hệ quy chiếu cũng không giống nhau.

Đơn cử, kỳ thi tốt nghiệp THPT kiểm tra kiến thức nền tảng theo chương trình phổ thông, trong khi các bài thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy của đại học có tính phân hóa cao, đòi hỏi tư duy logic. Bài thi ngoại ngữ tốt nghiệp cũng tương đối đơn giản, trong khi đó, chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế như IELTS, TOEFL lại tập trung vào khả năng sử dụng ngôn ngữ toàn diện…

TS Hoàng Ngọc Vinh - nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục chuyên nghiệp, Bộ GD&ĐT thẳng thắn nhận định, việc quy đổi điểm giữa các phương thức xét tuyển có thể làm mất đi ý nghĩa ban đầu của từng phương thức; làm giảm sự công bằng trong xét tuyển và có thể khiến các trường gặp khó khăn trong tuyển chọn đúng đối tượng phù hợp.

Các chuyên gia cũng bày tỏ sự sốt ruột và kiến nghị Bộ cần xây dựng sẵn một thang điểm chuẩn chung để các trường căn cứ vào đó xây dựng công thức quy đổi điểm. Quy định rõ ràng sẽ giúp thí sinh hiểu rõ hơn về cách thức tính điểm cũng như yên tâm hơn khi xét tuyển.

Được biết, hiện nhiều trường đang tính toán, chạy dữ liệu các năm trước để xác định độ lệch chuẩn; từ đó đưa ra công thức quy đổi. Không ít đơn vị cũng chủ động tập hợp những chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực toán học, tin học, nghiên cứu dựa trên số liệu của nhiều năm gần đây, bao gồm kết quả tốt nghiệp đại học của sinh viên trúng tuyển theo từng phương thức để tìm cách đánh giá.

Điều các trường và thí sinh mong mỏi nhất là Quy chế tuyển sinh cao đẳng, đại học 2025 sớm được công bố để các nhà trường có cơ sở thực hiện những nội dung công việc theo quy định; còn thí sinh, phụ huynh cũng hiểu rõ và chuẩn bị các phương án để tăng cơ hội trúng tuyển.

Quý Minh