Quy định thiết kế kỹ thuật tổng thể, cơ chế đặc thù cho một số dự án đường sắt

Theo đó, nghị định quy định chi tiết một số điều và hướng dẫn thi hành về nội dung, trình tự, thủ tục, thẩm quyền để triển khai các cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt tại những nghị quyết của Quốc hội về: Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam; dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và các dự án đường sắt đô thị tại TP Hà Nội, TP.HCM.

Nghị định quy định áp dụng mô hình thông tin công trình (BIM) cho một số dự án đường sắt. Ảnh minh họa.

Nghị định quy định việc lập, thẩm định, phê duyệt dự án, thiết kế xây dựng; lựa chọn nhà thầu; quản lý hợp đồng phải đảm bảo tính công khai, minh bạch, tuân thủ quy định về phòng, chống tham nhũng, lãng phí và tiêu cực.

Cùng đó, nghị định quy định áp dụng mô hình thông tin công trình (BIM) cho dự án; khuyến khích tích hợp dữ liệu từ hệ thống thông tin địa lý (GIS), hệ thống quản lý tài sản (AIM) và bản sao kỹ thuật số song sinh (Digital Twin), mô phỏng và đánh giá lựa chọn phương án, quản lý vận hành dự án, các công nghệ hiện đại, công nghệ số trong khảo sát, thiết kế, xây dựng.

Đối với dự án được lập thiết kế FEED (thiết kế chi tiết theo thông lệ quốc tế hoặc thiết kế bản vẽ thi công) thay thiết kế cơ sở tại Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng, thiết kế xây dựng được quy định thực hiện theo trình tự thiết kế 2 bước gồm: Thiết kế FEED và thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế FEED, bảo đảm các yêu cầu kỹ thuật, tiêu chuẩn áp dụng.

Nghị định đồng thời quy định lập Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng dự án đường sắt và lập quy hoạch vùng phụ cận nhà ga đường sắt, quy hoạch khu vực TOD đối với tuyến đường sắt đô thị phải có sự phối hợp chặt chẽ, đảm bảo kết nối không gian và giao thông hợp lý.

Trường hợp triển khai thiết kế FEED của dự án dẫn đến việc điều chỉnh ranh giới nhà ga đường sắt, chủ đầu tư cần thông báo kịp thời đến cơ quan, tổ chức lập quy hoạch vùng phụ cận ga đường sắt, quy hoạch khu vực TOD để cập nhật, điều chỉnh tương ứng.

Dự án được thuê tư vấn nước ngoài để thực hiện công việc hỗ trợ chuẩn bị dự án, quản lý dự án, lập, thẩm tra Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng, giám sát thi công, đánh giá an toàn hệ thống, tư vấn pháp lý và một số công việc tư vấn khác theo quyết định của người có thẩm quyền.

Ngoài công việc về khảo sát xây dựng; lập, thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng và các công việc cần thiết khác liên quan chuẩn bị dự án được quy định cụ thể tại các chương II, chương III và chương IV của nghị định; các hoạt động được thực hiện trước theo quy định tại khoản 16 Điều 3 Nghị quyết số 172/2024/QH15 và khoản 4 Điều 4 Nghị quyết số 188/2025/QH15 được lập, thẩm định, phê duyệt dự toán chi phí.

Bên cạnh đó, dự án đang triển khai thực hiện thuộc danh mục được áp dụng cơ chế đặc thù, đặc biệt tại Nghị quyết số 188/2025/QH15, sử dụng vốn đối ứng để tiếp tục triển khai công việc của dự án trong trường hợp có yêu cầu thay đổi, dừng vốn ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài, đáp ứng yêu cầu về tiến độ của dự án. Việc triển khai thủ tục về nguồn vốn của dự án, điều chỉnh dự án phải thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan.

Về nguyên tắc áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, nghị định quy định thiết kế xây dựng phải tuân thủ quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn áp dụng cho dự án. Việc áp dụng tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn khu vực, tiêu chuẩn nước ngoài phải đảm bảo tính tương thích với tiêu chuẩn có liên quan áp dụng cho dự án và phù hợp điều kiện thực tế tại Việt Nam.

Theo đó, tiêu chuẩn áp dụng cho dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam phải được người quyết định đầu tư xem xét, chấp thuận trong quá trình lập Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng; được thể hiện trong quyết định phê duyệt dự án hoặc bằng văn bản riêng.

Tiêu chuẩn áp dụng cho dự án đường sắt tuyến Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng được thực hiện theo thỏa thuận giữa hai Chính phủ về dự án hỗ trợ kỹ thuật và đảm bảo phù hợp điều kiện thực tiễn tại Việt Nam

Quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn áp dụng cho mạng lưới đường sắt đô thị tại TP Hà Nội, TP.HCM do UBND thành phố quyết định lựa chọn áp dụng cho các dự án bằng văn bản sau khi có ý kiến thống nhất của Bộ Xây dựng.

Bộ Xây dựng có ý kiến đối với nội dung đề nghị của UBND thành phố trong thời hạn tối đa 20 ngày kể từ ngày nhận đủ hồ sơ, tài liệu và văn bản đề nghị.

Trong quá trình thực hiện dự án, trường hợp cần thiết, chủ đầu tư được đề xuất thay đổi, bổ sung tiêu chuẩn áp dụng khi việc thay đổi, bổ sung tiêu chuẩn không làm thay đổi nội dung dẫn đến yêu cầu phải điều chỉnh dự án và phải được cơ quan chủ quản dự án chấp thuận.

Dự án đường sắt đô thị đã thực hiện thiết kế FEED trước nghị định này có hiệu lực thi hành, trong quá trình thực hiện có yêu cầu phải cập nhật, điều chỉnh thiết kế FEED thì cần rà soát, cập nhật, bổ sung tiêu chuẩn áp dụng trên cơ sở đảm bảo nguyên tắc trên và đảm bảo yêu cầu kinh tế, kỹ thuật của dự án.

Linh Đan