Quy định mới nhất về hàng loạt trường hợp không được thu hồi đất

Thu hồi đất là việc Nhà nước ra quyết định và tiến hành thu hồi lại quyền sử dụng đất đã trao cho người sử dụng đất hoặc thu lại đất của người sử dụng đất nhưng có hành vi vi phạm pháp luật về đất đai.

Theo Luật Đất đai 2024 các trường hợp Nhà nước ra quyết định thu hồi đất gồm: Thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng;

Thu hồi do vi phạm pháp luật về đất đai; Thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật hoặc tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa đến tính mạng con người, không còn khả năng tiếp tục sử dụng.

Như vậy, ngoài các trường hợp trên, Nhà nước không được ra quyết định thu hồi đất. Việc thu hồi đất mà không có căn cứ được quy định trong Luật Đất đai được xem là thu hồi đất trái pháp luật. Khi đó, để đảm bảo quyền lợi của mình, người sử dụng đất có quyền khiếu nại hoặc khởi kiện quyết định thu hồi đất.

Về khiếu nại quyết định thu hồi đất, theo khoản 1 Điều 85 Luật Đất đai 2024, trước khi ra quyết định thu hồi đất, cơ quan có thẩm quyền phải có thông báo về việc thu hồi đất. Nếu không thực hiện thông báo sẽ bị xem là thu hồi đất không đúng quy trình, thủ tục luật định.

Ngoài ra, khoản 1 Điều 237 Luật Đất đai 2024 cũng nêu rõ, người sử dụng đất, người có quyền và nghĩa vụ liên quan đến sử dụng đất có quyền khiếu nại, khởi kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai.

Cơ quan có thẩm quyền ban hành thông báo thu hồi đất là UBND cấp tỉnh hoặc UBND cấp huyện. Do đó, tùy trường hợp mà Chủ tịch UBND cấp huyện hoặc UBND cấp tỉnh sẽ có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu.

Quy trình khiếu nại được thực hiện như sau: Gửi đơn và tiếp nhận đơn khiếu nại; Thụ lý đơn; Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nhận được đơn khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết của mình, người có thẩm quyền thụ lý giải quyết và thông báo về việc thụ lý giải quyết.

Trong quá trình giải quyết khiếu nại, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại có trách nhiệm kiểm tra lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của mình, của người có trách nhiệm do mình quản lý trực tiếp, nếu khiếu nại đúng thì ra quyết định giải quyết khiếu nại ngay;

Trường hợp chưa có cơ sở kết luận nội dung khiếu nại thì tự mình tiến hành xác minh hoặc giao cho người có trách nhiệm xác minh xác minh nội dung khiếu nại, kiến nghị giải quyết khiếu nại.

Người giải quyết khiếu nại lần đầu phải ra quyết định giải quyết khiếu nại và gửi kết quả giải quyết khiếu nại trong thời hạn 3 ngày làm việc, kể từ ngày có quyết định giải quyết khiếu nại.

Với trường hợp khởi kiện quyết định thu hồi đất, người khởi kiện quyết định thu hồi đất cần chuẩn bị 1 bộ hồ sơ gồm Đơn khởi kiện quyết định thu hồi đất; Các tài liệu, chứng cứ chứng minh cho yêu cầu khởi kiện; Bản sao Quyết định thu hồi đất, bản sao các quyết định giải quyết khiếu nại (nếu có)…và nộp trực tiếp tại Tòa án hoặc gửi qua đường bưu điện.

Với quyết định thu hồi đất do UBND huyện ban hành: TAND tỉnh nơi có đất bị thu hồi sẽ là cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận và giải quyết vụ án.

Với quyết định thu hồi đất do UBND tỉnh ban hành: TAND cấp cao sẽ là cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận và giải quyết vụ án.

H.L