Quốc hội thông qua Nghị quyết về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng giai đoạn 2026 – 2030

Sáng 11/12, Quốc hội nghe Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên trình bày Báo cáo tóm tắt tiếp thu, giải trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 – 2030 gồm 16 điều.

Theo Bộ trưởng, cơ quan chủ trì soạn thảo đã phối hợp chặt chẽ với cơ quan thẩm tra, các Ủy ban của Quốc hội, tiếp thu tối đa các ý kiến xác đáng của đại biểu Quốc hội và chỉnh lý hoàn thiện dự thảo nghị quyết theo hướng: Điều chỉnh tên gọi của nghị quyết như kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Quy định việc điều chỉnh, cập nhật quy hoạch nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn nhưng không làm thay đổi quan điểm, mục tiêu, định hướng lớn của quy hoạch và không làm tăng tổng công suất lắp đặt theo cơ cấu từng loại hình nguồn điện.

Quy định giao thẩm quyền Thủ tướng chấp thuận chủ trương đầu tư, đồng thời chấp thuận nhà đầu tư không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, dự án điện gió ngoài khơi của giai đoạn 2025-2030. Phân cấp cho Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư dự án điện gió ngoài khơi giai đoạn 2031-2035. Mở rộng đối tượng tham gia cơ chế Mua bán điện trực tiếp (DPPA) đối với các đơn vị bán lẻ điện và không đưa vào chính sách trùng lặp. Đồng thời, có ý kiến bằng văn bản gửi cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan chủ trì thẩm tra, các luật có liên quan đang được xem xét thông qua tại kỳ họp này như Luật Dự trữ quốc gia, Luật Quản lý nợ công sửa đổi, và cơ chế xử lý dự án chậm tiến độ tại Luật Đầu tư, Luật Đất đai để bảo đảm tính thống nhất của pháp luật.

Để không tạo khoảng trống pháp lý sau khi nghị quyết được thông qua, Chính phủ sẽ ban hành đầy đủ các văn bản hướng dẫn, bảo đảm quy định rõ ràng, đầy đủ, đồng bộ và khả thi để sớm đưa nghị quyết vào cuộc sống. Chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương khẩn trương triển khai thực hiện các quy định của nghị quyết, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của các dự án về nguồn và lưới điện, hoàn thiện cơ chế thị trường và đẩy mạnh thu hút đầu tư, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia trong những năm tới, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội ở mức hai con số và đạt mục tiêu trung hòa carbon vào năm 2050. Tăng cường công khai, minh bạch, giám sát thực thi, kịp thời báo cáo cấp có thẩm quyền những vấn đề phát sinh và đề xuất các giải pháp bổ sung nếu thấy cần thiết.

Sau đó, Quốc hội tiến hành biểu quyết bằng hình thức biểu quyết điện tử. Kết quả có 424/436 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành, chiếm 89,64% tổng số đại biểu, như vậy Quốc hội đã thông qua Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 – 2030 gồm 16 điều.

Trước đó, tại phiên thảo luận ngày 8/12, Đại biểu Nguyễn Hải Nam (Huế) cho rằng để phấn đấu đạt tăng trưởng kinh tế hơn 10% từ năm 2026, nhu cầu phát triển năng lượng, đặc biệt điện là rất lớn. Trong đó, điện gió ngoài khơi là trụ cột quan trọng, song còn gặp nhiều vướng mắc pháp lý cần tháo gỡ.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan (Hà Nội) nhấn mạnh dự thảo nghị quyết “rất cấp thiết” vì 3 lý do: Hệ thống điện đang là nút thắt đối với nông nghiệp công nghệ cao, logistics và nghiên cứu; áp lực từ các cam kết NetZero và cơ chế CBAM của EU; nhiều dự án truyền tải, năng lượng tái tạo, LNG và điện gió ngoài khơi đang “chờ cơ chế”.

Trả lời Đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) về thủy điện - lĩnh vực mà ông cho rằng “rất quan trọng nhưng lại không được đề cập” trong dự thảo Nghị quyết, dù tình trạng xả lũ gây thiệt hại đã từng xảy ra tại nhiều địa phương, Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, các quy định pháp luật hiện hành liên quan thủy điện nhỏ vẫn tương đối phù hợp.

Ông cho hay, thủy điện nhỏ là dự án dài hạn, không quá cấp bách, do đó cơ quan soạn thảo trân trọng tiếp thu ý kiến của đại biểu và sẽ xem xét trong quá trình rà soát, sửa đổi Luật Điện lực dự kiến triển khai trong năm 2026.

Quang Đức