Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2026 - 2035

Theo dự thảo nghị quyết, mục tiêu tổng quát của Chương trình là xây dựng nông thôn mới theo hướng hiện đại, giàu đẹp, có bản sắc và bền vững, đồng thời gắn phát triển nông thôn với quá trình đô thị hóa và thích ứng biến đổi khí hậu.

Bên cạnh đó, Chương trình đặt trọng tâm vào việc phát triển toàn diện vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, thực hiện giảm nghèo đa chiều và bao trùm, bảo đảm bình đẳng giới và an sinh xã hội.

Việc tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng xanh, tuần hoàn và sinh thái được xem là yếu tố quan trọng giúp nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống và thu hẹp chênh lệch giữa các vùng, miền. Đồng thời, chương trình cũng hướng tới việc bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của cộng đồng các dân tộc, củng cố niềm tin của người dân đối với Đảng và Nhà nước cũng như bảo đảm quốc phòng - an ninh, đặc biệt tại những địa bàn chiến lược, biên giới và hải đảo.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh phát biểu điều hành phiên họp sáng 11/12/2025. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN

Đến năm 2030, Chương trình đặt ra nhiều mục tiêu quan trọng, trong đó có việc tăng thu nhập người dân nông thôn lên gấp 2,5 - 3 lần so với năm 2020 và nâng thu nhập của người dân tộc thiểu số đạt ít nhất bằng một nửa mức bình quân cả nước. Tỷ lệ nghèo đa chiều được kỳ vọng giảm từ 1 đến 1,5% mỗi năm, trong khi tỷ lệ hộ nghèo tại vùng dân tộc thiểu số và miền núi được kéo xuống dưới 10%.

Ngoài ra, chương trình hướng tới xóa bỏ cơ bản các xã, thôn đặc biệt khó khăn, nâng tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới lên khoảng 65%, trong đó 10% đạt chuẩn nông thôn mới hiện đại, và phấn đấu có ít nhất 5 tỉnh, thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.

Tầm nhìn đến năm 2035, thu nhập người dân khu vực nông thôn sẽ tăng ít nhất 1,6 lần so với năm 2030 và thu nhập người dân tộc thiểu số tiếp tục giữ mức bằng một nửa bình quân chung cả nước.

Chương trình đặt mục tiêu giảm ít nhất 50% số xã, thôn khó khăn tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, đồng thời phấn đấu 5 tỉnh, thành phố của khu vực này không còn xã, thôn khó khăn. Cả nước hướng tới có khoảng 85% số xã đạt chuẩn nông thôn mới, trong đó 30% đạt chuẩn nông thôn mới hiện đại, và ít nhất 10 tỉnh, thành phố hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới.

Chương trình được thực hiện trên phạm vi cả nước, trong đó ưu tiên các xã, thôn đặc biệt khó khăn; vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi; vùng an toàn khu; biên giới và hải đảo. Đối tượng thụ hưởng gồm người dân, cộng đồng cư dân, hợp tác xã, doanh nghiệp và các tổ chức liên quan, với ưu tiên đặc biệt dành cho hộ nghèo, cận nghèo và hộ mới thoát nghèo.

Tổng nguồn vốn ngân sách nhà nước bố trí cho giai đoạn 2026 - 2030 dự kiến khoảng 423.000 tỷ đồng, cho thấy cam kết mạnh mẽ của Nhà nước trong việc đầu tư cho phát triển nông thôn và vùng khó khăn.

Quốc hội thống nhất giao Chính phủ phân bổ chi ngân sách trung ương và Thủ tướng Chính phủ giao dự toán cho các bộ, ngành và địa phương theo tổng mức vốn của Chương trình. HĐND cấp tỉnh có quyền quyết định hoặc phân cấp cho cấp dưới phân bổ chi tiết đến từng nội dung, hoạt động và dự án đầu tư công.

Chính phủ và địa phương được phép điều chỉnh kinh phí trong phạm vi tổng mức vốn đã giao nhằm bảo đảm linh hoạt trong triển khai, miễn là không làm thay đổi cơ cấu chi đầu tư và chi thường xuyên. Với nguồn vốn chưa giải ngân của ba chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021 - 2025, thời gian thực hiện được kéo dài đến 31/12/2026 và có thể chuyển sang thực hiện Chương trình mới nếu không còn nhiệm vụ dở dang.

Dự thảo nghị quyết cũng giao Chính phủ ban hành cơ chế đặc thù về quản lý, sử dụng tài sản hình thành từ dự án phát triển sản xuất; tạo điều kiện cho các chủ dự án được chủ động mua sắm hàng hóa và tổ chức thực hiện các dự án quy mô nhỏ có sự tham gia của người dân. Đối với những vấn đề chính sách lớn thuộc thẩm quyền của Quốc hội, Chính phủ sẽ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét và quyết định.

Văn Tùng