Quốc hội thống nhất bỏ án tử hình đối với tội tham nhũng và làm thuốc giả

Quốc hội khóa XV đã tiến hành biểu quyết thông qua dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự.

Theo đó, các tội danh không còn áp dụng án tử hình gồm: Hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; Phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của Nhà nước; Gián điệp; Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, phòng bệnh; Vận chuyển trái phép chất ma túy; Phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược; Tham ô tài sản; Nhận hối lộ.

Đồng thời, bổ sung tội danh “sử dụng trái phép chất ma túy” (Điều 256a) theo hướng chỉ xử lý những người đang trong quá trình cai nghiện hoặc vừa kết thức quá trình cai nghiện ma túy mà tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy, nhằm giảm tình trạng sư dụng ma túy và tăng hiệu quả quản lý. Tăng mức hình phạt tù và tiền đối với một số tội liên quan đến môi trường, an toàn thực phẩm, tham nhũng, ma túy, nhằm đáp ứng yêu cầu răn đe và phù hợp điều kiện kinh tế - xã hội hiện nay.

Đáng chú ý, Bộ luật cũng quy định: Những bản án tử hình đã tuyên đối với các tội danh trên nhưng chưa thi hành tính đến trước ngày 1/7/2025 sẽ không thi hành và được chuyển thành án chung thân theo quyết định của Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao.

Trước đó, trình bày Báo cáo tóm tắt tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo luật, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, việc sửa đổi, bổ sung lần này nhằm khắc phục những vướng mắc trong thực tiễn thi hành Bộ luật Hình sự hiện hành, đồng thời tiếp tục thể chế hóa các chủ trương lớn của Đảng về chính sách hình sự, phù hợp với yêu cầu hội nhập quốc tế.

Theo lộ trình đã thực hiện từ nhiều năm qua, số tội danh có hình phạt tử hình đã giảm mạnh - từ 44 tội vào năm 1985 xuống còn 18 tội trong Bộ luật Hình sự năm 2015.

Chính phủ cho rằng việc loại bỏ hình phạt tử hình với 8 tội danh được cân nhắc kỹ lưỡng, dựa trên đánh giá toàn diện về mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội, khả năng khắc phục hậu quả, cũng như thực tiễn áp dụng - nhiều tội dù có quy định tử hình nhưng ít khi thi hành.

Bên cạnh đó, xu hướng pháp lý quốc tế hiện nay đang thu hẹp án tử hình. Trong 193 quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc, chỉ còn hơn 50 nước vẫn duy trì hình phạt này. Là thành viên của Công ước quốc tế về quyền dân sự và chính trị, Việt Nam có nghĩa vụ giới hạn hình phạt tử hình chỉ trong những trường hợp tội ác nghiêm trọng nhất.

Việc điều chỉnh này, theo Chính phủ, không chỉ phù hợp với điều kiện hiện nay của Việt Nam mà còn góp phần thúc đẩy hợp tác quốc tế, thể hiện thiện chí và trách nhiệm trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật theo thông lệ chung của thế giới.

Huy Tùng