Quốc gia duy nhất cấm nhập khẩu xe xăng này đã chứng kiến lượng xe điện tăng vọt

Nhưng trải nghiệm của Mikial Belayneh, một tài xế xe điện, thì hoàn toàn khác. "Tôi không còn phải xếp hàng để đổ xăng nữa", Belayneh nói với CNN. Một lần sạc đầy chiếc Toyota bZ4X có thể dùng trong hai ngày”.

Anh góp một phần của quá trình chuyển đổi sang xe điện ở Addis Ababa, một thành phố đang phát triển nhanh chóng ở vùng Sừng châu Phi, nhằm đưa hàng triệu người dân thoát khỏi đói nghèo.

Cho đến nay có khoảng 100.000 chiếc xe điện ở Ethiopia như xe buýt điện, ô tô, xe máy điện... Chính phủ Ethiopia ước tính con số này sẽ tăng gấp bốn lần vào năm 2032.

Ethiopia đã thực hiện một điều “phi thường” vào đầu năm nay, đó chính là cấm nhập khẩu tất cả các loại xe chở khách chạy bằng xăng - trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới ra quyết định này.

Theo Bộ Tài chính Ethiopia, họ cũng cắt đã thay đổi chính sách hải quan đối với ô tô nhập khẩu: Thuế đối với xe chạy bằng xăng lên tới 200% trước khi chúng bị cấm, trong khi thuế nhập khẩu đối với xe điện lắp ráp hoàn chỉnh chỉ là 15%.

Đây là một phần trong nỗ lực của chính quyền nước này với mong muốn người dân sử dụng xe điện nhiều hơn.

Mức thuế ấy cũng thúc đẩy sản xuất xe điện trong nước nhiều hơn. Besufekad Shewaye, giám đốc tập đoàn xe điện Belayneh Kindie, nói rằng: "Ngày nay, hầu hết chủ xe đều thích xe điện, đặc biệt là dòng xe nhỏ. Nhu cầu đang tăng lên từng ngày".

Một công nhân đang sạc xe buýt điện tại một nhà máy ở thành phố Addis Ababa, Ethiopia. Ảnh: Michael Tewelde/Xinhua/Alamy

Sự chuyển đổi nhanh chóng từ xe xăng qua xe điện

Ethiopia đang chuyển đổi nhanh chóng sang xe điện một phần vì phí nhập khẩu nhiên liệu đắt đỏ. Hơn nữa 96% điện năng của quốc gia này đến từ thủy điện - một chiến thắng kép cho cả tài chính và môi trường.

Jane Akumu, một nhân viên chương trình của Chương trình Môi trường Liên hợp quốc tại Kenya cho biết. "Tại sao phải nhập khẩu dầu trong khi ta có thể sử dụng điện?”.

Chính phủ Ethiopia nhận ra rằng họ có nguồn năng lượng dồi dào trong nước khi bắt đầu chuyển sang xe điện. Tuy nhiên, lệnh cấm hoàn toàn đối với việc nhập khẩu ô tô chạy bằng xăng, được thông qua vào tháng 1, cũng từng khiến nhiều người lo lắng.

Số lượng ô tô ở Ethiopia vẫn còn khá thấp, tổng cộng khoảng 1,2 triệu chiếc - trong khi nước này có dân số là hơn 123 triệu người. Để so sánh, quốc gia đông dân nhất châu Phi là Nigeria có hơn 218 triệu dân nhưng sở hữu tới 11,8 triệu xe. Riêng tại Mỹ, hơn 91% dân số sở hữu ít nhất một chiếc ô tô.

Và mặc dù nhà nước đã giảm hoặc xóa bỏ một số loại thuế đối với xe điện, nhưng việc mua một chiếc xe vẫn vô cùng tốn kém ở Ethiopia. Iman Abubaker, người dân ở Ethiopia và làm việc về phát triển giao thông bền vững cho Viện Tài nguyên Thế giới, cho biết: “Những người mua xe điện đều thuộc nhóm người có thu nhập cao".

Bất chấp chi phí cao, Ethiopia đã chứng kiến sự gia tăng bền vững về số lượng xe điện thay thế xe ô tô động cơ đốt trong. Trong vòng hai năm kể từ mục tiêu 10 năm của quốc gia này là đưa hơn 100.000 xe điện vào sử dụng - bắt đầu từ năm 2022 - xe điện đã chiếm gần 10% số xe của đất nước này, theo trang web CleanTechnica.

Ethiopia đang tập trung vào xe điện một phần vì chi phí nhập khẩu nhiên liệu rất cao và 96% điện năng của đất nước này đến từ thủy điện. Ảnh: Amanuel Sileshi/AFP/Getty Images

Xe điện đang phát triển mạnh ở châu Phi

Hiện tại, Ethiopia là quốc gia duy nhất cấm nhập khẩu xe ô tô chạy bằng xăng. Moses Nderitu, giám đốc điều hành công ty xe buýt điện BasiGo tại Kenya, cho biết lệnh cấm của quốc gia này "chắc chắn sẽ không thay đổi”.

Nhưng sự phát triển của xe điện trên khắp lục địa vẫn diễn ra ngay cả khi có lệnh cấm hay không. Tại thủ đô Nairobi của Kenya, sự tăng trưởng của xe máy điện đáng kinh ngạc. Năm ngoái, Uber đã tung ra một đội xe máy màu vàng bắt mắt - được người dân địa phương gọi là boda boda.

Sau khi Chính phủ Kenya thông qua các ưu đãi thuế, số lượng xe máy điện lưu thông trên đường đã tăng 500% chỉ trong một năm, từ hàng trăm lên tới khoảng 3.000 chiếc trên đường phố Nairobi - theo các chuyên gia trong ngành chia sẻ với CNN

Các biện pháp nghiêm ngặt hơn bao gồm việc không cấp giấy phép cho xe máy chạy bằng nhiên liệu, đã được chính quyền thành phố Addis Ababa thực hiện sau khi phê duyệt vào tháng 4.

Đầu tháng 3 năm nay, thành phố đã giới thiệu đội xe buýt điện đầu tiên phục vụ cho giao thông công cộng. Xe buýt điện theo phong cách Mỹ - “kém cạnh” hơn những chiếc xe buýt matatu chạy bằng xăng nhiều màu sắc và phát nhạc ở Kenya - cũng bắt đầu chạy nhiều hơn trên đường phố thủ đô Nairobi.

Cả Mose và Nderitu đều thấy xe điện đang gia tăng trên khắp lục địa đen, một số quốc gia đang tìm cách thay thế dầu mỏ bằng điện. Nhiều nơi cần nâng cấp cơ sở hạ tầng và trợ cấp của nhà nước để có thể thúc đẩy nhiều người chuyển sang sử dụng xe điện hơn.

"Tôi nhận thấy thị trường xe điện giống như thị trường điện thoại di động vào 30 năm trước", Nderitu nói với CNN. "Khi thế giới đang bắt đầu sử dụng điện thoại di động, thì chỉ có một lượng rất nhỏ người dân ở châu Phi có thể kết nối với điện thoại. Còn ngày nay, bạn khó có thể tìm thấy ai không có điện thoại ở thành phố Nairobi".

Hà Trang (theo CNN)