Quảng cáo sai sự thật nhìn từ vụ 'một viên kẹo bằng một bó rau'

kẹo rau củ được quảng cáo "1 viên này bằng 1 bó rau luôn ấy".

Cách đây không lâu, Quang Linh Vlogs, Hằng Du Mục và Hoa hậu Thùy Tiên gây chú ý khi chia sẻ trên trang cá nhân và trong phiên livestream giới thiệu sản phẩm kẹo rau củ của hãng K. Trong buổi phát sóng, khi Quang Linh nói "1 viên này bằng 1 bó rau luôn ấy", thì Hoa hậu Thùy Tiên đáp lại: "Đúng rồi. 1 ngày chỉ cần ăn 2-3 viên là có thể bổ sung chất xơ cho 1 người bình thường luôn, rất là tiện lợi". Ngay sau đó, những phát ngôn này đã nhận về loạt ý kiến trái chiều, cho rằng những người nổi tiếng này đang "quảng cáo lố" về sản phẩm.

Một người tiêu dùng có tên S.T.A.C (sở hữu hơn 590k follow trên TikTok) đã đăng tải video mang sản phẩm kẹo rau củ này đi kiểm nghiệm tại Viện Đo lường Chất lượng Quốc gia. Kết quả cho thấy trong 1 hộp kẹo 30 viên với tổng khối lượng 96g chỉ có 0,51g chất xơ, tương đương với 1/6 quả chuối. Mỗi viên kẹo có trọng lượng 3,2g chỉ chứa 0,016g chất xơ, đã đặt ra nhiều nghi vấn về tính chính xác của thông tin quảng cáo.

Trước phản ứng dữ dội, những người nổi tiếng đã xin lỗi, thương hiệu kẹo rau lên tiếng và cơ quan chức năng đang vào cuộc xác minh.

Hình ảnh cắt từ buổi livestream sản phẩm collagen.

Hay như vào ngày 7-3 vừa qua, trong một buổi livestream bán hàng của một nhãn hàng collagen trên TikTok với hơn 1.600 người xem trực tuyến. Những người nổi tiếng, KOL này đã quảng cáo sản phẩm nước uống collagen của nhãn hàng này "không giới hạn độ tuổi, 2 tuổi cũng có thể uống được, biết uống nước là uống được?!". Trong số những người tham gia livestream có một nữ ca sĩ nổi tiếng. Quảng cáo quá đà thể hiện rõ ràng khi chính trên trang web của nhãn hàng này, phần hướng dẫn sử dụng ghi rõ: “… khuyến khích dùng cho người từ 15 tuổi trở lên”!

Chuyện nghệ sĩ quảng cáo sai sự thật không còn là hiếm. Trước đó, tháng 6-2021, NSND H.V từng xin lỗi khán giả vì quảng cáo "thổi phồng" công dụng một viên sủi thảo dược. Tháng 1-2023, NSƯT K.T.L cũng cúi đầu xin lỗi khán giả vì quảng cáo sai sự thật khi nhận lời giới thiệu một loại thuốc dởm. Nhiều nghệ sĩ khác cũng từng xuất hiện trong clip quảng cáo liệu trình "siêu giảm béo" sai sự thật của một phòng khám tại TP. Hồ Chí Minh…

Quảng cáo có thể dùng cho trẻ em 2 tuổi, trong khi chính trên trang web nhãn hàng này hướng dẫn sử dụng từ độ tuổi 15.

Hiện nay, nhiều văn bản pháp luật đã được ban hành nhằm bảo vệ quyền lợi người dân trong các vấn đề liên quan đến quảng cáo và thông tin trên mạng. Cụ thể, các văn bản như Nghị định 72 của Chính phủ về quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng; Luật Quảng cáo (2024), Luật An ninh mạng (2015) và Quy tắc hành xử trên mạng xã hội đều quy định rõ ràng về các hành vi bị cấm. Đặc biệt, hành vi quảng cáo sai sự thật bị nghiêm cấm theo khoản 7 Điều 109 Luật Thương mại 2005 và khoản 9 Điều 8 Luật Quảng cáo 2012.

Theo khoản 5, Điều 34, Nghị định số 38/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo, cá nhân quảng cáo sai sự thật có thể bị phạt từ 60-80 triệu đồng. Một số trường hợp đặc biệt như quảng cáo mỹ phẩm hoặc thực phẩm chức năng gây hiểu lầm có mức phạt thấp hơn, dao động từ 20-40 triệu đồng. Nếu vi phạm do tổ chức thực hiện, mức phạt sẽ gấp đôi.

Ngoài ra, các hình phạt bổ sung cũng được áp dụng như buộc gỡ bỏ, xóa nội dung quảng cáo sai sự thật; buộc cải chính thông tin và xin lỗi công khai; cấm tham gia hoạt động quảng cáo từ 1-3 năm trong trường hợp nghiêm trọng hoặc tái phạm. Nếu hành vi quảng cáo gian dối gây hậu quả nghiêm trọng và đã bị xử phạt hành chính nhưng vẫn tái phạm, người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 10-100 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm theo Điều 197 Bộ luật Hình sự 2015.

Quảng cáo sai sự thật không chỉ làm mất uy tín của nghệ sĩ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tài chính của người tiêu dùng và cả những doanh nghiệp kinh doanh chân chính. Việc sử dụng sản phẩm kém chất lượng có thể gây rủi ro sức khỏe, trong khi niềm tin vào quảng cáo ngày càng suy giảm, ảnh hưởng tiêu cực đến toàn bộ môi trường truyền thông trực tuyến.

Chị Nguyễn Minh Hà, phường Đồng Quang (TP. Thái Nguyên), một người tiêu dùng thường xuyên mua hàng trực tuyến, chia sẻ: Tôi từng tin vào những lời quảng cáo của một diễn viên nổi tiếng về sản phẩm giảm cân. Sau khi sử dụng, tôi không thấy hiệu quả như cam kết mà còn gặp vấn đề về sức khỏe. Giờ đây, tôi rất thận trọng trước khi mua hàng, đặc biệt là những sản phẩm được quảng cáo quá mức.

Ngoài trách nhiệm của nghệ sĩ, cơ quan chức năng cũng cần có cơ chế kiểm soát chặt chẽ hơn đối với nội dung quảng cáo trên nền tảng mạng xã hội, tránh để những sản phẩm kém chất lượng tràn lan gây thiệt hại cho người tiêu dùng. Đồng thời, người mua hàng cũng cần tỉnh táo, tìm hiểu kỹ trước khi tin vào những lời quảng cáo hấp dẫn.

Thực tế, nghệ sĩ và người nổi tiếng có tầm ảnh hưởng lớn đến công chúng, do đó, khi họ quảng cáo sai sự thật, hậu quả có thể rất nghiêm trọng. Để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, không chỉ cần nâng cao chế tài xử phạt mà còn phải có sự cảnh giác từ chính người mua. Khi đối mặt với quảng cáo, hãy tìm hiểu kỹ thông tin trước khi quyết định mua hàng, tránh để những chiêu trò truyền thông đánh lừa.

Minh Anh