Quảng Bình: Cây cao-su héo lá trong mùa cạo mủ, người lao động buồn lòng

Từ giữa tháng 3 đến nay, vườn cây cao-su đang trong giai đoạn khai thác chính của Công ty cổ phần Lệ Ninh, tại huyện Lệ Thủy, Quảng Bình bị khô lá và lá đổ nhiều, chỉ thời gian ngắn cây trơ lại toàn cành và héo dần. Từ thông tin của công nhân, lãnh đạo Công ty tổ chức kiểm tra thực tế thì phát hiện hiện tượng cao-su héo lá đang lan rộng, được xem là “bệnh lạ” trên cây công nghiệp trên địa bàn.

Giám đốc Công ty cổ phần Lệ Ninh Lê Thanh Hùng cho biết, cứ tháng 2 đến tháng 3 hằng năm, cây cao-su rụng lá rồi lên chồi non. Khi lá chuyển từ màu xanh non sang xanh sẫm trong vòng khoảng 1 tháng là bắt đầu vào vụ khai thác mủ.

Hiện tượng lá cao-su bị rụng khi còn xanh xảy ra tại Công ty cổ phần Lệ Ninh.

“Điều bất thường trong thời gian này ở chỗ, khi cây lên lá non và chưa kịp chuyển sang sẫm màu thì xảy ra hiện tượng rụng lá đến trơ cành. Có những cây lá không rụng lá thì héo quắt và khô ngay trên cành. Ít ngày sau trên những cây bị khô lá, các cành nhỏ cũng bị khô dần", ông Hùng nói trong sự lo lắng.

Giữa trưa nắng tháng 4, ông Lê Thanh Hùng dẫn chúng tôi lên khu vực vườn cao-su của Đội sản xuất số 3 của Công ty. Qua hết giai đoạn chuyển mùa, bước vào kỳ khai thác những vườn cao-su trơ trọi lá, cành khẳng khiu đan nhau dưới cái nắng chói chang.

Theo ông Lê Thanh Hùng, hiện, diện tích vườn cây cao-su của Công ty bị bệnh héo lá, khô thân khoảng 1.000ha. Trong đó có khoảng 80% bị nhiễm bệnh nặng với tỷ lệ cây nhiễm bệnh từ 70% trở lên. Có nhiều lô, cây cao-su bị bệnh hoàn toàn.

Theo kinh nghiệm và nghiên cứu tài liệu thì chúng tôi thấy đây là bệnh mới trên cây cao-su mà hàng chục năm qua, chúng tôi chưa ghi nhận được tại đơn vị.

Ông Lê Thanh Hùng,
Giám đốc Công ty cổ phần Lệ Ninh

Công nhân Phạm Thị Thanh Tình xách cái xô nhựa đựng các bát để hứng mủ cao-su dừng lại trò chuyện cùng chúng tôi. Chị nói, như mọi năm đây là thời điểm chúng tôi rải bát rồi sau đó làm máng và cạo thân cây đón dòng nhựa trắng. Nhưng năm nay không rõ vì sao cây lại héo lá, cành khô quắt lại nên lượng mủ khá hạn chế. Công nhân đang rất lo lắng.

Chị Tình cho biết thêm, gia đình chị nhận khoán chăm sóc, khai thác khoảng 2.500 cây cao-su trưởng thành (diện tích khoảng 4ha). Hằng năm, gia đình chị nộp sản lượng cho Công ty hơn 8 tấn mủ khô và được trả lương và các khoản thu nhập khác với số tiền hơn 150 triệu đồng.

“Năm nay, với hiện trạng cây cao-su chưa rõ bị bệnh tình gì mà dần khô héo, yếu sức chắc phải dừng khai thác trong thời gian dài thì chắc chắn ảnh hưởng đến nguồn thu nhập của người công nhân”, chị Tình chia sẻ thêm.

Sau khi lá héo khô thì cành cây cao-su cũng bị khô dần ảnh hưởng đến khả năng cho mủ.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân thị trấn Nông trường Lệ Ninh Phạm Minh Điền cho biết, ngoài vườn cao-su của Công ty cổ phần Lệ Ninh, nhiều diện tích cây công nghiệp này của khoảng 30 hộ dân tại địa phương cũng nhiễm bệnh.

Người trồng cao-su thấp thỏm lo lắng bởi vẫn chưa xác định được nguyên nhân để có biện pháp khắc phục. Trong khi các vườn cây cao-su bị nhiễm bệnh đã ảnh hưởng đến chất lượng, năng suất mủ và đời sống của người dân trên địa bàn.

Cũng như Công ty cổ phần Lệ Ninh, tại Công ty cổ phần Việt Trung, trụ sở huyện Bố Trạch cũng đang lâm vào tình trạng đình trệ sản xuất, thất thu vì vườn cao-su bị bệnh rụng và khô héo lá.

Dẫn chúng tôi vào khu rừng cao-su thuộc Đội Quyết Thắng, nơi có nhiều diện tích cao-su bị bệnh, lãnh đạo Công ty cổ phần Việt Trung cho biết, đây là diện tích cao-su trồng năm 2012 và bị trận bão lớn vào năm 2013 tàn phá. Sau đó Công ty tập trung phục hồi và cao-su đã được đưa vào khai thác từ năm 2020.

Lãnh đạo các Công ty trồng cao-su chủ động liên hệ nhờ các đơn vị tư vấn, giúp đỡ biện pháp phòng trừ nhưng hiện vẫn chưa có hiệu quả.

Chu kỳ khai thác mủ năm nay là lần đầu tiên Công ty gặp phải hiện tượng lá non bị rụng, héo bất thường trên cây cao-su với tỷ lệ hơn 70%. Trước thực trạng này, Công ty phải tạm dừng sản xuất để triển khai việc phục hồi cho cây.

Giám đốc Công ty cổ phần Việt Trung Dương Chí Bình kéo rồi bẻ một cành cây rụng hết lá chìa ngang quá đầu người thì phát hiện đã bị khô nhưng vẫn neo lại trên cây mà chưa rụng xuống.

Người trồng cao-su thấp thỏm lo lắng bởi vẫn chưa xác định được nguyên nhân để có biện pháp khắc phục. Trong khi các vườn cây cao-su bị nhiễm bệnh đã ảnh hưởng đến chất lượng, năng suất mủ và đời sống của người dân trên địa bàn.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân thị trấn Nông trường Lệ Ninh Phạm Minh Điền

Cả rừng cao-su vốn có cành lá sum suê nay đột ngột rụng hết lá rồi phơi dưới nắng nóng dẫn đến bị khô hạn, cây suy kiệt nhanh hơn. Phục hồi cây cao-su bị bệnh chưa rõ nguyên nhân trong mùa nắng đang là bài toán khó với Công ty có truyền thống trồng cao-su 65 năm nay”, ông Bình cho biết.

Theo kế hoạch, bước tháng 4, toàn bộ hơn 1.100ha cây cao-su của Công ty cổ phần Việt Trung đưa vào khai thác mủ. Tuy nhiên, việc hơn 70% diện tích cao-su này vừa mới thay lá thì đột ngột héo quắt, khiến việc khai thác mủ của hơn 300 công nhân của bị ngưng trệ, đời sống, việc làm cho người lao động sẽ gặp nhiều khó khăn. Công ty đã liên hệ với các đơn vị chức năng về cây cao-su để nhờ tư vấn nhưng đến nay, vẫn chưa tìm ra được nguyên nhân gây bệnh và biện pháp phòng, trị bệnh cho các vườn cây cao-su.

HƯƠNG GIANG - LƯƠNG TRUNG