Quản trị công nghệ mới nổi, từng bước định hình tương lai cho ASEAN

Đó là kết luận đáng chú ý được đưa ra tại phiên toàn thể thứ tư với chủ đề "Quản trị các công nghệ mới nổi nhằm đảm bảo an ninh toàn diện" trong khuôn khổ Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025, ngày 26/2 tại Hà Nội.

Phiên họp diễn ra dưới sự chủ trì của GS. Damon Salesa, Phó Hiệu trưởng trường Đại học Công nghệ Auckland, New Zealand; với sự tham gia Thứ trưởng Ngoại giao, Trưởng SOM ASEAN Trung Quốc Tôn Vệ Đông, GS. Matthis C. Kettemann, Đại học Innsbruck (Áo), GS. James Der Derian, Đại học Sydney (Australia), bà Asha Hemrajani, Nghiên cứu viên cao cấp, Trường Nghiên cứu quốc tế S. Rajaratman, ông Damian Hickey, Giám đốc khu vực về Đông Nam Á, Viện Tony Blair, TS. Elina Noor, Quỹ hòa bình quốc tế Carnegie.

Bộ trưởng Ngoại giao Singapore Vivian Balakrishnan và Bộ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Cho Tae-yul gửi thông điệp ghi hình.

Bộ trưởng Ngoại giao Singapore Vivian Balakrishnan khẳng định, ASEAN đã và đang tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực kinh tế số và kinh tế xanh nhằm thúc đẩy tăng trưởng trong tương lai. (Ảnh: Tuấn Anh)

Bộ trưởng Ngoại giao Singapore Vivian Balakrishnan đánh giá, chủ đề của diễn đàn năm nay hoàn toàn phù hợp khi khu vực đang thích ứng với một thế giới ngày càng phức tạp và khó lường hơn.

"Các quốc gia thành viên ASEAN, bao gồm Việt Nam và Singapore, cần tăng cường khả năng chống chịu của khu vực và duy trì cam kết mạnh mẽ đối với một trật tự dựa trên luật lệ, nhằm thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh và tăng trưởng bao trùm cho tất cả mọi người", ông nói.

Bộ trưởng Vivian Balakrishnan khẳng định, ASEAN đã và đang nỗ lực thúc đẩy hội nhập kinh tế sâu rộng hơn, tạo thêm nhiều cơ hội cho doanh nghiệp và người dân trong khu vực, đồng thời tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực kinh tế số và kinh tế xanh nhằm thúc đẩy tăng trưởng trong tương lai.

Với việc hoàn tất Hiệp định khung về kinh tế số ASEAN (DEFA) trong năm 2025, ASEAN sẽ có cơ hội tận dụng tiềm năng của nền kinh tế số đang phát triển nhanh chóng, dự kiến đạt 2.000 tỷ USD vào năm 2030. Lưới điện ASEAN (ASEAN Power Grid) cũng sẽ hỗ trợ các quốc gia tận dụng thế mạnh của nhau nhằm tăng cường an ninh năng lượng và thúc đẩy thương mại điện xuyên biên giới, bao gồm cả năng lượng tái tạo.

Bộ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Cho Tae-yul nhận định, thời kỳ càng bất ổn thì thế giới càng cần sự hợp tác trí tuệ tập thể và tinh thần đoàn kết. (Ảnh: Tuấn Anh)

Qua thông điệp ghi hình, Bộ trưởng Ngoại giao Hàn Quốc Cho Tae-yul khẳng định, đây là một sự kiện có ý nghĩa quan trọng đối với khu vực Đông Nam Á, giữa bối cảnh cạnh tranh chiến lược, khi các cường quốc đang ngày càng gay gắt.

"Những biến động địa chính trị chưa từng có, sự gián đoạn chuỗi cung ứng và sự xuất hiện của các công nghệ mang tính đột phá đang làm gia tăng thêm những bất định, khiến mọi chính phủ, doanh nghiệp và cá nhân phải nỗ lực thích ứng với một thế giới luôn thay đổi", ông Cho Tae-yul cảnh báo.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Ngoại giao Cho Tae-yul nhận định, thời kỳ càng bất ổn thì thế giới càng cần sự hợp tác trí tuệ tập thể và tinh thần đoàn kết. Do vậy, những "sân chơi" như Diễn đàn Tương lai ASEAN đóng vai trò vô cùng quan trọng, là nơi các quốc gia cùng nhau giải quyết những thách thức chung, nắm bắt cơ hội mới. "ASEAN như một đầu tàu của khu vực, hướng đến hòa bình và thịnh vượng, đồng thời là trung tâm của chuỗi cung ứng toàn cầu", Bộ trưởng Cho Tae-yul nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, ông Cho Tae-yul cho rằng Hàn Quốc sẵn sàng và cam kết hợp tác chặt chẽ với ASEAN. Với tư cách là Đối tác chiến lược toàn diện và là Chủ tịch APEC năm 2025, Hàn Quốc nhận thấy tiềm năng to lớn trong việc mở rộng hợp tác với ASEAN trên các lĩnh vực như tăng cường khả năng chống chịu của chuỗi cung ứng, trí tuệ nhân tạo và các công nghệ mới nổi khác. Đồng thời, tích cực hỗ trợ quá trình chuyển đổi số của ASEAN, góp phần thu hẹp khoảng cách số và thúc đẩy đổi mới sáng tạo trong khu vực.

Thứ trưởng Ngoại giao, Trưởng SOM ASEAN Trung Quốc Tôn Vệ Đông chỉ rõ, sự phát triển của AI và các công nghệ tiên tiến mang đến cả cơ hội lẫn thách thức cho toàn nhân loại. (Ảnh: Tuấn Anh)

Trong bối cảnh công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI) và điện toán lượng tử đang từng bước định hình tương lai theo những phương thức chưa từng có, Thứ trưởng Ngoại giao, Trưởng SOM ASEAN Trung Quốc Tôn Vệ Đông cho rằng, việc ứng dụng các công nghệ mới nổi đóng vai trò then chốt đối với sự phát triển của nhân loại.

Những năm gần đây, Trung Quốc đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng trong AI, năng lượng lượng tử và năng lượng sạch, không chỉ đóng góp to lớn cho sự phát triển của nhân loại mà còn tích cực tham gia vào quá trình quản trị AI toàn cầu.

Trung Quốc cũng đã triển khai nhiều sáng kiến nhằm đào tạo nguồn nhân lực về AI, đồng thời xây dựng nhóm bạn bè quốc tế trong lĩnh vực này, hướng tới hiện thực hóa tầm nhìn chung của các quốc gia thuộc "phương Nam toàn cầu" về AI.

Thứ trưởng Tôn Vệ Đông chỉ rõ, sự phát triển của AI và các công nghệ tiên tiến mang đến cả cơ hội lẫn thách thức cho toàn nhân loại. Trung Quốc tin rằng có 4 nguyên tắc cốt lõi để thúc đẩy sự phát triển bền vững của AI bao gồm:

AI vì an ninh toàn cầu: Tận dụng tối đa cơ hội để AI trở nên dễ đoán định hơn, đảm bảo quá trình phát triển AI minh bạch và vì lợi ích chung của nhân loại.

Thúc đẩy công bằng: Đảm bảo mọi quốc gia, đặc biệt là các nước đang phát triển, có cơ hội bình đẳng trong tiếp cận và tham gia vào quản trị AI, góp phần thu hẹp khoảng cách số.

Ủng hộ chủ nghĩa đa phương: Thiết lập các cơ chế quản trị AI với sự tham gia rộng rãi của cộng đồng quốc tế, đồng thời tôn trọng chính sách và ưu tiên của từng quốc gia.

Trao quyền phát triển AI: Thúc đẩy ứng dụng AI trong mọi lĩnh vực nhằm phục vụ sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Bên cạnh đó, theo ông Tôn Vệ Đông, ASEAN và Trung Quốc không chỉ là láng giềng hữu hảo mà còn là đối tác tin cậy trên con đường hướng tới sự cởi mở và phát triển bền vững. Hai bên đã xây dựng chương trình thúc đẩy khoa học, đổi mới sáng tạo cũng như tổ chức các khóa đào tạo nâng cao trình độ AI.

Trung Quốc đã thiết lập quan hệ đối tác với các quốc gia ASEAN trong việc xây dựng trung tâm dữ liệu và cung cấp dịch vụ điện toán đám mây với chi phí hợp lý, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của AI trong tương lai.

Trung Quốc cũng sẵn sàng hợp tác với các quốc gia trong phát triển công nghệ mới, đồng thời tôn trọng bản sắc riêng của từng nước, từ đó góp phần xây dựng một cộng đồng chia sẻ tương lai cho nhân loại.

Các chuyên gia đã cùng thảo luận về cơ hội và thách thức của trí tuệ nhân tạo, điện toán lượng tử, sinh học tổng hợp và các công nghệ mới nổi khác trong cả lĩnh vực quân sự lẫn dân sự. (Ảnh: Tuấn Anh)

Phiên toàn thể thứ tư đã đi sâu tìm hiểu mối tương tác đa chiều giữa công nghệ tiên tiến và an ninh khu vực tại ASEAN và trên thế giới. Các chuyên gia cùng thảo luận về cơ hội và thách thức của AI, điện toán lượng tử, sinh học tổng hợp và các công nghệ mới nổi khác trong cả lĩnh vực quân sự lẫn dân sự. Đặc biệt, trọng tâm là tìm điểm cân bằng giữa đổi mới công nghệ và quản trị có trách nhiệm, xử lý các rủi ro tiềm ẩn và xây dựng khuôn khổ đạo đức.

Các đại biểu đã cùng thảo luận sôi nổi, tập trung vào xây dựng các chuẩn mực quốc tế, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, thúc đẩy hành vi có trách nhiệm của các quốc gia và thiết lập cơ chế giám sát hiệu quả, từ đó tạo điều kiện để những công nghệ quan trọng có thể đóng góp tích cực vào việc củng cố an ninh toàn diện của ASEAN.

Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 diễn ra từ ngày 25-26/2, có hơn 600 đại biểu tham dự trực tiếp, trong đó có trên 230 đại biểu quốc tế, tăng hơn 2,5 lần so với năm 2024. Đặc biệt, Diễn đàn năm nay vinh dự có sự hiện diện của Tổng thống Timor Leste José Ramos-Horta, Thủ tướng Malaysia, Chủ tịch ASEAN 2025 Dato’ Seri Anwar bin Ibrahim, Thủ tướng New Zealand Christopher Luxon, Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn; cùng thông điệp ghi hình của Thủ tướng Thái Lan, Chủ tịch Ủy ban châu Âu và Phó Tổng thư ký Liên hợp quốc; trên 10 Phó Thủ tướng, Bộ trưởng các nước tham dự trực tiếp và gửi thông điệp ghi hình, 160 đại biểu ngoại giao đoàn (trong đó có 40 Đại sứ), và 230 đại biểu trong nước (gồm 20 lãnh đạo bộ ngành, 10 lãnh đạo tỉnh thành).

Xem thêm các bài viết về Diễn đàn Tương lai ASEAN 2025 trên Báo Thế giới và Việt Nam tại đây.

Ngọc Anh - Ngọc Minh