Quan tâm nhiều hơn tới sức khỏe tinh thần của trẻ nhỏ

Cha mẹ nên chú ý nhiều hơn khi con trẻ cáu giận, nổi nóng. Ảnh: L.C.

Người ta ước tính rằng ngày nay có 12 triệu người Mỹ dưới 18 tuổi đang bị một hoặc nhiều khuyết tật về mặt học tập, phát triển hoặc hành vi. Chỉ riêng số trẻ được chẩn đoán mắc chứng tăng động giảm chú ý (ADHD) đã tăng từ 90.000 trẻ vào năm 1990 lên gần sáu triệu vào năm 1998.

Thật khó để không nhận thấy các báo cáo về việc một bộ phận đáng kể thanh thiếu niên Mỹ đã trở nên hay gây gổ, tức giận và bạo lực như thế nào. Tệ hơn nữa, các tờ báo và tạp chí tràn ngập những câu chuyện về trẻ em phạm tội ác đáng sợ, hay coi thường những người xung quanh.

Một nghiên cứu từ American Journal of Public Health (tạm dịch: Tạp chí Y tế Cộng đồng Mỹ) về hai thành phố, 18% đến 20% số học sinh lớp năm đang phải dùng thuốc kê đơn cho các vấn đề về hành vi. Một nghiên cứu khác về chương trình Medicaid [1] của tiểu bang Michigan cho thấy 223 trẻ em dưới ba tuổi đang phải dùng thuốc điều trị tâm thần, với 45% trong nhóm đó phải dùng nhiều loại thuốc cùng lúc.

Từ năm 1975 đến năm 2000, số lượng đơn có thuốc Ritalin ở Mỹ đã tăng từ 150.000 lên tới hơn sáu triệu. Đến năm 2000, 85% số đơn thuốc trên toàn thế giới được kê cho người Mỹ, với tỷ lệ khoảng một phần tám số trẻ em được kê đơn.

Ít nhất 2,5 triệu trẻ em đang phải dùng các loại thuốc kích thích thần kinh như Ritalin, Adderall-XR và Concerta, tùy vào triệu chứng. Năm 2005, ước tính khoảng 2 tỷ đô la chi riêng cho thuốc trị chứng thiếu tập trung đã được kê đơn ở Mỹ. Hiện có ít nhất mười hai loại thuốc được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ chấp thuận dùng cho trẻ em, bao gồm thuốc kích thích, thuốc chống trầm cảm, thuốc ổn định cảm xúc, thuốc chống loạn thần và thuốc chống lo âu.

Những loại thuốc này chủ yếu vẫn tuân theo mô hình y tế truyền thống của Mỹ và điều trị các triệu chứng, giúp trẻ tuân thủ, bình tĩnh và tập trung hơn, mà không chú trọng đến nguyên nhân gốc rễ. Nhiều bậc cha mẹ và trẻ em sử dụng thuốc kê đơn như một biện pháp hỗ trợ quan trọng giúp cải thiện các tình trạng khác nhau.

Đối với một số người, có thể không có cách điều trị nào hiệu quả hơn. Tuy nhiên, chúng ta nên đặt câu hỏi rằng có bao nhiêu trẻ em (và người lớn) trong số này có thể hưởng lợi từ việc kiểm tra ngay từ đầu và kỹ lưỡng chủng loại, phẩm chất của thực phẩm, để xác định sự thiếu hụt hoặc dư thừa chất, các phản ứng dị ứng và khả năng phơi nhiễm với chất gây nhiễm độc có thể gây rối loạn chức năng não một cách riêng rẽ hay tổng hợp.

Tất cả các loại thuốc đều có nguy cơ đem lại tác dụng phụ, đặc biệt là một số chất kích thích thần kinh, đã được báo cáo là làm tăng nguy cơ đột tử do suy tim, cũng như trầm cảm, chậm phát triển, giảm cân ngoài ý muốn, suy nhược cảm xúc và phát triển tật máy giật cơ bắp tương tự như ở trẻ em mắc hội chứng Tourette. Một đơn thuốc phổ biến đã được chứng minh là gây ra sự phát triển khối u ở động vật.

Thuốc kê đơn là phương pháp chính và tiếp tục là phương pháp tiếp cận hàng đầu trong việc điều trị các loại rối loạn tâm lý, hành vi và khả năng học tập ở trẻ. Dù vẫn còn người miễn cưỡng khi chấp nhận ý tưởng này, nhưng hiện nay người ta ghi nhận thực phẩm có thể có tác động sâu đến tâm trạng và tinh thần, khả năng học hỏi và hành vi của ta.

[1] Medicaid là bảo hiểm chăm sóc sức khỏe cho người có thu nhập thấp tại Mỹ.

Joseph Keon/ Skybooks & NXB Hà Nội